بریده‌هایی از کتاب ساده‌دل

میلیون‌ها خورشید، میلیاردها جهان را روشن می‌سازند و در گوشه‌ای از زمین که من در آن افتاده‌ام موجوداتی هستند که مرا، من بینا و فکور را، از همه این جهان‌ها که چشم من می‌تواند ببیند و نیز از جهانی که خدا مرا در آن بوجود آورده است محروم می‌کنند.

کتاب خواندن روح را بزرگ می‌کند و دوست روشن ضمیر جان را تسلّی می‌بخشد.

من تصور می‌کنم که اغلب در قضاوت مردم، خیال‌پرستی و پیروی از «مد» و هوی و هوس دخالت دارد.

دانشی منزه از غرض و ریا داشت

گشاده‌رویی که خصیصه مردان مسلط بر کار است و ملت را از آن بسیار خوش می‌آید و انجام کلیه وظایف را بی‌تکلف می‌سازد

من این کسان را به مگسانی تشبیه می‌کنم که تخم خود را در زیر دم شکیل‌ترین اسب‌ها می‌ریزند، و این کار اسب‌ها را از دویدن باز نمی‌دارد.

چون در دوران کودکی چیزی نیاموخته بود لاجرم چیزی هم از تعصبات و اوهام نمی‌دانست؛ و چون قوه دراکه او بر اثر تعالیم غلط کژی نیافته بود همچنان راست و مستعد به جا مانده بود. او اشیاء را همچنان که هستند می‌دید و حال آنکه ما بر اثر افکاری که در کودکی به مغزمان فرو می‌کنند اشیاء را غیر از آنچه هستند می‌بینیم

از همه جالب‌تر نقش قره نوکرانی است که در خدمت کشیش‌ها و زعمای قوم، به پست‌ترین اعمال تن در داده اصول و مقررات دین و اخلاق را تا آنجا که سد راه تأمین نظر اربابانشان نیست قبول داشته و از آن دفاع کرده‌اند. ولی همین که حس کرده‌اند این اصول با منافع اربابان ظاهرالصلاح و تیره درونشان تضاد پیدا کرده است وقیحانه به نفی آنها پرداخته و کوشیده‌اند تا با یافتن «کلاه شرعی» و توجیهات سفسطه‌آمیز و عوام فریبانه، آنها را به سود مخدومین خود تفسیر و توجیه کنند.

سرپرست دیر به خانه پدر روحانی «دولاشز» رفت. عالیجناب با دوشیزه دوترون (du Tron) دیدار داشت و نمی‌توانست کشیشان را به حضور بپذیرد. ناچار به در خانه اسقف اعظم رفت. اسقف با زن زیبایی به نام بانو لدی گیر (Mme. Lesdiguieres) در باب امور مربوط به کلیسا به خلوت نشسته بود. از آنجا به خانه ییلاقی اسقف «مو» رفت. این یک نیز با دوشیزه مولئون (Mauleon) درباره عشق عارفانه بانو گیون مطالعه می‌کرد.

من در اینجا می‌بینم هر روز هزاران کار می‌کنند که اصلا در کتاب شما نوشته نشده است و آنچه در کتاب شما حکم شده است اصلا نمی‌کنند.