بریده‌هایی از کتاب ۷۵ راز والدین موفق

جایزه دادن به کودک امری لازم بوده و بهتر است بیشتر روی رفتار مثبت او تأکید شود تا رفتار منفی. قشقرق و جنجال به پا کردن هم برای کودک خیلی خسته‌کننده است و هم برای والدین، پس بهتر است قبل از اینکه کودک مثل یک آتشفشان خشمگین فوران کند، با به کار بردن نکات و تکنیک‌های مربوطه او را آرام کنید. کج‌خلقی جزء لاینفک رشد روانی و عاطفی هر کودک هست. همچنین، نشانه آن است که کودک می‌خواهد احساسش را منتقل کند اما نمی‌داند چگونه باید این کار را بکند؛ بنابراین، والدین باید نسبت به نیازهای کودکانشان هوشیارتر عمل کنند و درعین‌حال باید مراقب باشند که آن‌ها را بیش‌ازحد لوس بار نیاورند.

کودک را تشویق کنید و به او جایزه بدهید. برای جلوگیری از قشقرق کودکان می‌توان از قبل جایزه‌ای برای آن‌ها تعیین کرد. برای مثال، قرار است به یک مهمانی بروید و می‌دانید که بعد از گذشت مدت‌زمانی مشخص، کودک خسته شده و شروع به کج‌خلقی می‌کند؛ بنابراین چیزی را که کودک به آن علاقه‌مند است را حتماً با خود به همراه داشته باشید. می‌توانید به کودک بگویید: «فیلیپ! امشب می‌خواهیم برای مهمانی به خانه عمه‌ات برویم، می‌دانم در آنجا حوصله‌ات سر می‌رود، ولی مجبورم تو را با خود ببرم. اگر در آنجا رفتارت خوب باشد، می‌توانی قبل از خوابیدن، کارتون موردعلاقه‌ات را تماشا کنی» . اگر کودک بازهم شروع به بداخلاقی کرد، آن‌قدر در مورد این جایزه با او صحبت کنید تا آرام بگیرد.

او به مادرش گفت که جنی مدت‌ها بود مل را به خاطر پوست تیره‌اش دست می‌انداخته و بااینکه مل بارها به او گوشزد کرده بود که دست از این کارش بردارد، گوشش بدهکار نبود. آن روز درواقع این جنی بود که قصد داشت با خط کش فلزی‌اش روی دست مل خراش بیندازد. بعدازاینکه مل درد دلش تمام شد، مادرش او را در آغوش فشرد و قول داد که فردا با معلمش در این مورد صحبت کند.

مادر مل شوکه شده بود، از طرفی هم می‌دانست دخترش بدون داشتن انگیزه‌ای جدی هرگز این کار را نمی‌کند. وقتی مل به خانه برگشت، مادرش در مورد آن اتفاق حرفی نزد تا اینکه خود مل سر صحبت را باز کرد.

سخنان کودک را تائید و با او ارتباط برقرار کنید. این روش بیشتر در مورد کودکان بزرگ‌تر کاربرد دارد. کاری که باید انجام دهید این است که مشکل را از ریشه بررسی کنید و نگذارید به یک جنجال بزرگ تبدیل شود. کنار فرزند خود بنشینید، در چشمانش نگاه کنید و حرف‌های او را تأیید کنید. باید انتظارات یکدیگر را برای هم شرح دهید و هر دو بگویید که از یکدیگر چه می‌خواهید. برقراری ارتباط، کلید جلوگیری از دادوفریاد در کودکان بزرگ‌تر است. خواهرزاده‌ام مل که ۹ سال دارد ذاتاً کودکی آرام است. یک روز معلم مدرسه از مادر مل خواست که به مدرسه بیاید. معلم گفت که مل با همکلاسی‌اش جنی دعوا کرده و او را کتک زده است

بچه‌ها به این نتیجه رسیدند که هرچقدر هم گریه کنند چیزی را که می‌خواهند به دست نخواهند آورد؛ بنابراین، پس از مدتی شیون‌هایشان خودبه‌خود به پایان می‌رسید. توجه کودکان را به چیز دیگری معطوف کنید. این روش در مورد خردسالان خیلی خوب جواب می‌دهد زیرا دامنه توجه آن‌ها کمتر بوده و به‌آسانی می‌توان توجه آن‌ها را از چیزی به چیز دیگر معطوف کرد. به‌محض اینکه کودک شروع به ایجاد سروصدا و قشقرق کرد سعی کنید در مورد موضوعی کاملاً اتفاقی یا موضوعی خنده‌دار یا چیزی که دوست دارد مثلاً غذا یا کارتن موردعلاقه‌اش صحبت کنید. آن‌قدر به حرف زدن ادامه بدهید که مطمئن شوید دیگر از دادوفریاد خبری نیست.

بگذارید آن‌قدر گریه کند که از پا دربیاید. گاهی اوقات لازم است بگذارید کودک آن‌قدر گریه کند که خسته شود و از این راه به کج‌خلقی‌اش پایان دهد. کودکان نیز مانند بزرگ‌سالان نیاز دارند ناراحتی درون خود را تخلیه کنند و چه چیز بهتر از این است که اجازه دهیم کودک هرچقدر دلش می‌خواهد گریه کند. وقتی کودک بفهمد که هرچقدر هم گریه کند فایده‌ای ندارد، دست از این کار خواهد کشید. خواهرم آبی، تکنیک فوق را در مورد دو قلوهای ۳ ساله‌اش، تام و تمی به کاربرد. هر وقت هرکدام از آن‌ها چیزی را می‌خواستند و مادرشان نمی‌توانست آن چیز را به آن‌ها بدهد ناراحت می‌شدند و با هم گریه و زاری سر می‌دادند. اَبی هم اجازه می‌داد همان‌طور به گریه کردن ادامه دهند. گاهی ساعت‌ها طول می‌کشید و او اصلاً به آن‌ها توجهی نشان نمی‌داد.

محرک‌ها را شناسایی کنید. به‌عنوان پدر و مادر پیدا کردن علت بدخلقی کودک برای شما امری الزامی است. ممکن است خستگی یا گرسنگی موجب اوقات‌تلخی او شده باشد. اگر این‌طور است سعی کنید هر کاری که دارید به‌وقت دیگری موکول کنید، مگر اینکه کاری بسیار واجب باشد. بهتر است هنگام غذا یا وقت خواب کودک به خرید نروید. وقتی برنامه عادی روزانه کودک مختل می‌شود موجبات آشفتگی و بی‌قراری وی فراهم می‌آید. گاهی اوقات نیز در مورد کودکان بزرگ‌تر ممکن است اتفاق بدی در مدرسه برایشان افتاده و روز بدی را سپری کرده باشد. در این صورت او عصبانیت خود را در خانه خالی می‌کند. باید کنار فرزند خود بنشینید و در مورد علت عصبانیتش با او صحبت کنید. صبر کنید خودش دلیل خشمش را برایتان شرح دهد.

کودک با همین روش رشد می‌کند و فکر می‌کند هر چیزی را که بخواهد می‌تواند با جیغ و گریه به دست بیاورد. او در آینده در زندگی خود با مشکلاتی مواجه خواهد شد و اگر آنچه را که به دنبالش بوده به دست نیاورد، احساس سرخوردگی می‌کند و نمی‌داند چگونه باید با این قضیه کنار بیاید. والدین باید قاطعانه عمل کنند و در مقابل کج‌خلقی کودک مقاومت نشان دهند. می‌توانید از نکات زیر برای فرونشاندن کج‌خلقی کودک استفاده کنید.

فصل سوم: کج‌خلقی او را فروبنشانید دادوفریاد بخشی از زندگی همه پدر و مادرها و کودکان است و وقتی شروع می‌شود که کودک به محیط اطراف عادت کرده و می‌داند چه چیزهایی او را بلافاصله خوشحال و یا ناراحت می‌کند. کج‌خلقی کودک ممکن است حتی وقتی او فقط چند ماه دارد شروع شود، زیرا او فهمیده است که با گریه کردن و جیغ زدن می‌تواند آنچه را که به دنبالش است[ توجه والدین ]به دست بیاورد. به‌تدریج که کود ک بزرگ‌تر می‌شود این کج‌خلقی‌ها حتی شدیدتر نیز می‌شود. بارها دیده‌ام وقتی والدین از خریدن آنچه کودک خواسته است امتناع می‌ورزند کودکان کف فروشگاه دراز کشیده و جیغ می‌زنند چون می‌دانند والدین از این کار آن‌ها خجالت می‌کشند و بالاخره آن‌ها را به مراد دلشان می‌رسانند؛ اما این راهکار به‌هیچ‌عنوان صحیح نیست.

در آغاز سال اول تحصیلی دخترم دینا، هر وقت که می‌خواست تکالیفش را انجام دهد باید همسرم کنار او می‌نشست؛ اما به‌تدریج که بزرگ‌تر شد همسرم او را تنها می‌گذاشت و هرازگاهی به او سر می‌زد. طولی نکشید که دخترم یاد گرفت تکالیف خود را به‌تنهایی و با جدیت بیشتر انجام دهد. پس با اجرای نکات ذکرشده می‌توانید کاری کنید که فرزندتان باعلاقه تکالیف خود را انجام دهد.

کودک را مسئولیت‌پذیر بار بیاورید. مسئولیت انجام تکالیف را از دوش خود برداشته و آن را به فرزند خود محول کنید. در ابتدا ممکن است کاری بسیار دشوار باشد، ولی به‌تدریج همه‌چیز بهتر خواهد شد. خیلی مهم است که کودکان ارزش انجام تکالیف را بدانند و طبق یک برنامه مشخص عمل کنند. آن‌ها باید به عواقب سر وقت انجام ندادن تکالیف آگاه باشند. معلم‌ها نیز خوششان نمی‌آید ببینند دانش‌آموزی بدون انجام تکلیف وارد کلاس شده است. اگر فرزندتان از انجام تکالیف سر باز می‌زند به او بگویید که چه عواقبی در پیش دارد. اجرای این تکنیک بدون دخالت والدین به معنای بی‌تفاوتی نیست. در واقع با این کار به فرزند خود آموزش می‌دهید که در زندگی مسئولیت‌پذیر باشد.

گاهی اوقات نیکی نصف آن عدد را می‌داد و به‌صف دیگر را پس از حل صحیح مسئله بعدی به او می‌داد. این باعث شد پسرش در حل مسائل ریاضی مهارت پیدا کند و مرتکب اشتباه نشود، چون در آن صورت از جایزه خبری نبود. شما نیز می‌توانید برای جایزه دادن از تیله یا پول استفاده کنید.

انجام تکالیف را به فعالیتی شاد و جذاب تبدیل کنید. کودکان چون انجام تکالیف را کاری خسته‌کننده و ملالت‌آور می‌پندارند، هیچ رغبتی نسبت به آن نشان نمی‌دهند؛ بنابراین نقش شما به‌عنوان والدین این است که کاری کنید فرزندتان به یک فعالیت خاصی علاقه پیدا کند. همکارم نیکی که یک مادر مجرد است به ازای هر مسئله ریاضی توسط فرزندش به او شکلات یا پول می‌داد. اگر قرار بر شکلات بود به پسرش می‌گفت: «جواب درست مسئله را پیدا کن. هر عددی به دست آمد به همان تعداد شکلات به تو خواهم داد» .

کودک را تنها بگذارید. هنگام انجام تکالیف بالای سر او نایستید و از اتاق بیرون بروید. ممکن است در چند مورد اشتباهاتی داشته باشد، ولی مهم نیست. بگذارید فرصت اشتباه کردن در او پیش بیاید و عواقب ناشی از اشتباه خود را مشاهده کند. والدین نباید به فکرهای وسواسی دامن بزنند و به محض شروع این افکار در مورد فرزندشان بهتر است به خود بیایند و به زندگی خود بپردازند. تعهد و سماجت والدین برای رسیدن به اهدافشان درس بزرگی برای فرزندان است. کودک از والدین خود الهام می‌گیرد و این باعث ایجاد اراده و انگیزه قوی در آن‌ها می‌گردد.

ببینید آیا این روش در مورد فرزند شما هم جواب می‌دهد یا خیر. به‌جای توسل به زور (داد زدن، تهدید کردن و...) که هم شما را خسته می‌کند و هم فرزندتان را، وضعیت موجود را با دقت مورد بررسی قرار دهید.

راهنمای فرزند خود باشید. شاید داد بزنید، تهدید کنید یا به کودک رشوه بدهید، اما هیچ‌کدام از این موارد منجر به این نمی‌شود که فرزندتان از روی علاقه تکالیفش را انجام دهد. این کارها شاید به‌صورت مقطعی مشکل را حل کند ولی دیری نمی‌انجامد که دیگر اثری نخواهد داشت. بنابراین به‌جای اینکه مستبدانه و با تحکم او را مجبور به انجام تکالیف کنید، مانند یک راهنما به او کمک کنید. با او صحبت کنید و از او بپرسید چرا علاقه‌ای به انجام تکالیف ندارد. وقتی ریشه مشکل را یافتید، به دنبال رفع آن باشید. شاید بهتر باشد به گذشته برگردید و سری به کودکی خود بزنید. والدین شما چه‌کار می‌کردند که شما تکالیف خود را با رغبت انجام دهید؟ وقتی راه‌حل را پیدا کردید، آن را در مورد فرزند خود به کار ببرید.

با معلم کودک مشورت کنید. در آغاز هر ترم یا هر جلسه از کلاس با معلم فرزند خود صحبت کنید. با این کار راه‌هایی به ذهنتان می‌رسد که به شما کمک می‌کند فرزندتان را آماده کنید تا با میل خود تکالیفش را انجام دهد. می‌توانید از طرح‌ها و ایده‌های جالب استفاده کنید و انجام تکالیف برای کودک به فعالیتی شاد و جذاب تبدیل کنید. همسایه‌ام اشلی که یک دختر سه ساله دارد نیز همین کار را انجام داد. ازآنجایی‌که او از قبل با معلم دخترش صحبت کرده بود، می‌دانست که آن روز قرار است در کلاس نام میوه‌ها و سبزیجات آموزش داده شود. بدین ترتیب، اشلی چند نوع میوه و سبزی تهیه کرد و به دخترش کمک کرد نام آن‌ها را حفظ کند. کودکان با کارهای عملی سریع‌تر می‌توانند مفاهیم را یاد بگیرند.

فصل دوم: معضل تکالیف همه والدین در هر جای دنیا نسبت به تکالیف کودکانشان با وضعیتی مشابه روبرو هستند؛ فرزندانشان تمایلی به انجام تکالیف خود ندارند. آن‌ها عاجزانه می‌خواهند که فرزندانشان از روی میل تکالیف خود را انجام دهند. ولی افسوس! به این آسانی هم نیست؛ اما امید خود را از دست ندهید. به‌عنوان یک پدر و مادر می‌توانید راه‌هایی را دنبال کنید که باعث شود فرزندتان نه‌تنها تحت یک برنامه منظم تکالیف خود را انجام دهد بلکه آن برنامه را به‌طور روزانه نیز دنبال کند. این راه‌حل‌ها اصلاً سخت نیستند، بلکه نیاز به لحظه‌ای تفکر و یک اراده اولیه برای به اجرا درآمدن دارند.

همچنین به یاد داشته باشید که کودکان با هم فرق دارند و روشی که در مورد یک کودک موفقیت‌آمیز بوده، ممکن است در مورد کودکی دیگر جواب ندهد. باید آن‌قدر تلاش کنید و راه‌های مختلف را امتحان کنید تا روشی را که مناسب شما و فرزندتان است، پیدا کنید و همان را اجرا کنید. گاهی اوقات تنها کاری که باید بکنید این است که خود را جای فرزندتان بگذارید و برای اینکه آن‌ها به حرفتان گوش کنند مثل یک کودک فکر کنید. ممکن است در ابتدا کاری سخت به نظر بیاید، ولی برای پیمودن یک راه طولانی، مهم‌ترین گام، گام اول است. نیازی نیست همه روش‌ها را یک‌دفعه اجرا کنید. هر بار یک روش را بکار ببرید و وقتی فرزندتان به آن عادت کرد، به سراغ راه‌حل بعدی بروید. پس از مدتی متوجه تغییر در رفتار کودک خود شده و محیط خانه‌تان آرام‌تر خواهد شد.