بریده‌هایی از کتاب حقوق بشردوستانه بین‌المللی

وی می‌گوید: "هرچند این امر که علی‌بن ابی‌طالب (ع) عده‌ای از مرتدین را اعدام کرده ممکن است صحیح باشد، ولی اینکه آن‌ها را سوزانده باشد، به‌هیچ‌وجه مطابق با واقع نیست؛ زیرا با قطع نظر از جهت دینی و مذهبی، این اقدام با شرایط و اوضاع و احوال دوران و زمان ایشان تطبیق نمی‌کند، به‌خصوص آنکه شخصی به‌نام فاجه سلمی در زمان ابوبکر سوزانده شد و مردم مسلمان علیه این امر قیام و شورش کردند. ابوبکر وقتی خشم مردم را دید، رسما از عمل خویش اظهار ندامت کرد و به‌هیچ‌وجه نمی‌توان باور کرد که این عمل مجددا توسط علی (ع) تکرار شده باشد". مؤلف کتاب افرادی را که در سلسله احادیث مربوط به این واقعه قرار گرفته‌اند، معرفی می‌کند و آنان را مشهور به جعل حدیث می‌داند. وی در پایان تحلیل خویش نتیجه می‌گیرد که این امر، یعنی سوزاندن عده کثیری از مردم، موضوعی نبوده که در تواریخ نیاید و اظهار می‌کند که اکثر مورخان معتبر اسلامی اصلا از این واقعه ذکری به میان نیاورده‌اند

آقای مرتضوی عسکری، از محققان معاصر در سال ۱۳۷۳ ق، کتابی با عنوان عبدالله‌بن سبا و اساطیر اخری تألیف کرده و در آن نوشته‌اند که اکثر داستان‌هایی که به شخصی با نام عبدالله‌بن سبا نسبت داده شده، مجعول است. یکی از آن مجعولات، داستان اقدام علی‌بن ابی‌طالب (ع) به سوزاندن پیروانشان است. مؤلف کتاب تمام احادیث مربوط به این داستان را نقادی کرده و بی‌اساس بودن آن‌ها را به‌اثبات رسانده است.

قرآن مجید خاتمه اسارت را فقط از این دو طریق ممکن دانسته است: ۱. آزاد کردن اسیر از روی عطوفت و کرامت؛ ۲. گرفتن عوض. ولی در میان فقها، راه سومی نیز با عنوان «استرقاق» یعنی برده‌سازی مطرح شده است. به‌نظر نگارنده، اسلام برده‌داری را - که در عرف آن زمان رایج بوده است - تحمیلا پذیرفته؛ ولی درمورد برده‌سازی دلیلی درخصوص پذیرش آن وجود ندارد و حتی این امر با ظاهر حصر قرآن (سوره محمد، آیه ۴) مطابقت ندارد و ادله فقها برای نگارنده محل تردید است. تتبع تاریخی هم این امر را تأیید نمی‌کند. نمونه‌ای وجود ندارد که رسول‌الله (ص) اسیری را ابتدا برده کرده باشد. به هر حال، این مدعا را در جای خود اثبات کرده‌ایم.