بریده‌هایی از کتاب اندیشه‌ی پست مدرن

به نظر ویتگن‌اشتاین تمام بینش متجدد جهان بر این وهم قرار دارد که به اصطلاح قوانین طبیعی تبیین پدیدارهای طبیعت هستند و به این جهت اشخاص چنان به قوانین طبیعت می‌نگرند که گویی بی‌چون و چرا و تردید ناپذیرند و از این حیث با مردم جامعه‌های کهن که به ارباب انواع و اراده‌های غیبی اعتقاد داشتند تفاوتی ندارند.

دوران پست‌مدرن، دوران غلبه تفرقه است.

مسلمآ مباحث تجدد با سیاست پیوند دارد اما از موضع سیاسی در این بحث‌ها نباید وارد شد، زیرا با این بحث‌هاست که تکلیف سیاست روشن می‌شود، نه اینکه سیاست راه تفکر را معین کند.

پست‌مدرن منکر عقل نیست؛ می‌گوید که اگر فلسفه بحث در باب شرایط امکان چیزهاست پس باید ببینیم آیا شرایط امکان عقل چیست و این شرایط وجود دارد یا نه

پست‌مدرن می‌گوید نه فقط حقوق بشر بلکه علم هم افسانه است؛ برای اینکه اصل موضوع دارد. و از این مهمتر اگر بپرسند درستی‌اش در کجاست؟ پاسخ این است که درستی علم در کارسازی و منشأیت اثر و عملکردی بودنش است؟ آیا درستی علم در منشأ اثر بودن است؟ پاسخ هر چه باشد مناسبترین و قانع‌کننده‌ترین پاسخ همین است که درستی علم در جلوه عملی است؛ این همه آثار که بر در و دیوار می‌بینید همه مؤید درستی علم است. ولی این همه که دارید می‌بینید چیست؟ زندگی است، عمل است؛ جلوه عملی است. این اختلافات، در بحث و نظر رفع نمی‌شود و اصولا اختلافات نظری هیچ وقت رفع نشده است. تاریخ تفکر و تاریخ علم، تاریخ رفع اختلافها نیست بلکه تاریخ کنار گذاشته شدنِ موارد اختلاف و پیش آمدن اختلافهای تازه است.

وانگهی حوزه‌های فلسفی دیگری هست که به ماهیت معتقد نیستند اما اطلاق پست‌مدرن هم بر آنها درست نیست. مثلا بیشتر فلسفه‌های اگزیستانس که در آنها ماهیت بشر انکار می‌شود، به مدرنیته تعلق دارند و به هر حال پست‌مدرن نیستند. اصل اول در فلسفه‌های اگزیستانس این است که آدمی طبیعت و ماهیت ندارد و به‌طور کلی اگزیستانس در معنی خاص آن مقتضی ماهیت نداشتن است. البته در این مجال محدود نمی‌توان به تفصیل در بحث ماهیت و حقیقت نیز وارد شد. اما اکنون می‌خواهیم بدانیم که صاحب کتاب مرگ حقیقت چگونه آرای حوزه‌های مختلف را مقایسه کرده است. بر وفق آنچه در جدول آمده است، در نظر فیلسوف مدرن بشر ماهیت و طبیعت ندارد. و اگر دارد، این طبیعت مادّی و حسّی است