بریده‌هایی از کتاب دورهمی

در مورد دورهمی‌های ایرانی بیشتر بدانیم

یلدا مجال رفع کدورت ها و نزدیک شدن قلب هاست؛ بلندترین شب سال بر هم وطنان عزیز مبارک باد! یلدا و آسایش ایرانیان نزدیک به چند هزار سال است که شب یلدا -آخرین شب پاییز- را که درازترین و تاریکترین شب در طول سال است تا سپیده دم بیدار می‌مانند و در کنار یکدیگر خود را سرگرم می‌دارند تا اندوه غیبت خورشید و تاریکی روحیهٔ آنان را تضعیف نکند و با به روشنایی گراییدن آسمان به رخت خواب می‌روند و لختی می‌آسایند.

در شب چله، برای دخترانی که نامزد شده‌اند از طرف خانوادهٔ داماد خونچه‌هایی فرستاده می‌شود که روی یکی از آنها میوه‌هایی مثل انار، سیب، پرتقال، گلابی و شیرینی مخصوصاً هندوانه گذاشته شده است

به گفته ابوریحان بیرونی، در این شب نور از حد نقصان به زیادت می رسد، قدرت مردم رو به زیادی می رود و پریان از بین می روند. به عبارت دیگر، در این شب، بین تاریکی و روشنی کارزار است

یلدا و برابری انسان ها ایرانیان گاه شب یلدا را تا دمیدن پرتو پگاه در دامنهٔ کوه‌های البرز به انتظار باز زاییده شدن خورشید می‌نشستند؛ برخی در مهرابه‌ها (نیایشگاه‌های پیروان آیین مهر) به نیایش مشغول می‌شدند تا پیروزی مهر و شکست اهریمن را از خداوند طلب کنند و شب هنگام دعایی به نام «نی ید» را می‌خوانند که دعای شکرانه نعمت بوده است. روز پس از شب یلدا (یکم دی ماه) را خورروز (روز خورشید) و «دی‌گان» می‌خواندند و به استراحت می‌پرداختند و تعطیل عمومی بود (خرمدینان، این روز را خرم روز یا خره روز می نامیدند). خورروز در ایران باستان روز برابری انسان‌ها بود؛ در این روز همگان از جمله پادشاه لباس ساده می‌پوشیدند تا یکسان به نظر آیند و کسی حق دستور دادن به دیگری نداشت و کارها داوطلبانه انجام می‌گرفت نه تحت امر.

در آذرشهر، چلهٔ بزرگ را چهل روز از اول دی ماه تا دهم بهمن ماه حساب می‌کنند و هندوانه کوچک را ۲۰ روز از یازدهم بهمن تا آخر بهمن می دانند و معتقدند که چلهٔ کوچک قوی‌تر، سردتر، پرسوزتر و شدیدتر از چلهٔ بزرگ است.

در شب یلدا، آداب و سنت‌های کهن ایرانی را با جمع شدن دور سفره محبت و یکرنگی زنده نگه داریم.

ایرانیان گاه شب یلدا را تا دمیدن پرتو پگاه در دامنهٔ کوه‌های البرز به انتظار باز زاییده شدن خورشید می‌نشستند؛ برخی در مهرابه‌ها (نیایشگاه‌های پیروان آیین مهر) به نیایش مشغول می‌شدند تا پیروزی مهر و شکست اهریمن را از خداوند طلب کنند و شب هنگام دعایی به نام «نی ید» را می‌خوانند که دعای شکرانه نعمت بوده است.