بریده‌هایی از کتاب فلسفه‌ی هانا آرنت

. تجربه آرنت او را به این اعتقاد و باور رساند که هرچند همه انسان‌ها باید بمیرند، امّا هر انسانی به‌دنیا می‌آید تا از نو آغاز کند. در وضع بشری می‌نویسد: امور بشری اگر به حال خود رها شوند نمی‌توانند جز از قانون مرگ پیروی کنند، یعنی یقینی‌ترین و یگانه قانون مطمئن در زندگی از تولّد تا مرگ. آنچه در این قانون دست‌کاری می‌کند قوّه عمل است..

سقراط می‌گفت، داناترین مردان کسی است که می‌داند هیچ‌کس نمی‌تواند دانا باشد.

آنچه را دوست می‌داشتم نتوانستم حفظ کنم آنچه در اطرافم هست نمی‌توانم رها کنم همه‌چیز فرو می‌رود و تاریکی است که برمی‌آید هیچ‌چیز بر من فائق نمی‌شود ـ این است راه زندگی

دروغ همیشه پذیرفتنی‌تر از واقعیت است و با عقل بیشتر جور درمی‌آید، چون دروغگو این مزیت بزرگ را دارد که پیشاپیش می‌داند که مخاطبان آرزومند یا منتظر شنیدن چه هستند... حال آنکه واقعیت این خصلت اضطراب‌آور را دارد که ما را با چیزی غیرمنتظره روبرو می‌کند که آماده‌اش نبودیم (

توتالیتاریسم هیچ درک یا حسی از منحصربه‌فرد و خاص بودن افراد به آنها نمی‌دهد. برعکس، توتالیتاریسم عاملِ فروکاستن همه انسان‌ها به هویت یک فرد، یک فرد خاصّ، است. رهبر نمونه و مثال واقعیت بشری است. آنهایی که خودشان را با این الگو تطبیق نمی‌دهند، آنهایی که یگانگی و خاص بودنشان را به رخ می‌کشند، ریشه‌شان سوزانده می‌شود.

درست است که توتالیتاریسم از وحشت و ارعاب استفاده می‌کند، امّا تبلیغات ابزار مهم‌تری برای آن است. آرنت می‌گوید تبلیغات علی‌الخصوص درمورد توده‌ها کارساز است، چون توده‌ها به تخیلاتشان بیش‌از عقل و درکشان تکیه دارند. توده‌ها چون تک‌افتاده هستند از عقل جمعی بی‌بهره‌اند. این بدان‌معناست که توده‌ها از تجربه‌های همدیگر برای محک زدن و درک درستی و نادرستی تجربه‌های خودشان استفاده نمی‌کنند. آرنت می‌گوید آدم‌های تک‌افتاده بدین‌ترتیب فقط به تداوم تکیه می‌کنند و نه به واقعیات. برای همین هم تبلیغات موفق می‌شود، چون با تکرار دائمی یک‌چیز در طول زمان این تداوم را القا می‌کند

استبداد یک صورتِ سیاسی است که شبیه برهوت است، و واجد شرایطی است که زندگی انسان را دشوار می‌کند. امّا توتالیتاریسم یک «توفان شن» است که همه زندگی را مدفون و جهان را خفه و محو و نابود می‌کند.

دروغ همیشه پذیرفتنی‌تر از واقعیت است و با عقل بیشتر جور درمی‌آید، چون دروغگو این مزیت بزرگ را دارد که پیشاپیش می‌داند که مخاطبان آرزومند یا منتظر شنیدن چه هستند... حال آنکه واقعیت این خصلت اضطراب‌آور را دارد که ما را با چیزی غیرمنتظره روبرو می‌کند که آماده‌اش نبودیم (

وضع بشری مهم‌ترین اثر فلسفی هانا آرنت است. پروژه‌ای که او برای این کتاب درنظر داشت این بود: «اندیشیدن به آنچه می‌کنیم»(۵). او این کتاب را هم، مثل ریشه‌های توتالیتاریسم، با مرور درباره تجربه‌های خودش و تجربه دورانی که در آن می‌زیست شروع می‌کند. آرنت این کتاب را زمانی نوشت که انسان وارد عصر فضانوردی می‌شد و تکنولوژی اهمیت روزافزونی پیدا می‌کرد. آرنت متوجه بود که این تجربه‌های تازه با خودشان هراس‌هایی را هم به همراه می‌آورند و به تک‌افتادگی و تنهایی، که ازنظر او از موقعیت‌های تازه پیش‌آمده برای انسان در قرن بیستم بودند، دامن می‌زنند. آرنت در وضع بشری تحلیلی ارائه می‌کند که می‌تواند به انسان‌ها کمک کند تا با این فرایند ازخودبیگانگی رویارو شوند و دربرابر آن مقاومت کنند.

دلم می‌خواهد بگویم هرچه کرده‌ام و هرچه نوشته‌ام ـهمه‌شان عجالتی هستند

«سقراط آدم‌ها را از... پیش‌داوری‌های نسنجیده‌شان که نمی‌گذاشت تفکر کنند پاک می‌کرد، به‌این‌ترتیب که این نظر را پیش چشمشان می‌آورد که ما نه‌تنها می‌دانیم که نمی‌دانیم، بلکه می‌دانیم که نمی‌توانیم بدانیم»

امور بشری اگر به حال خود رها شوند نمی‌توانند جز از قانون مرگ پیروی کنند، یعنی یقینی‌ترین و یگانه قانون مطمئن در زندگی از تولّد تا مرگ. آنچه در این قانون دست‌کاری می‌کند قوّه عمل است...

«شما، شمایانی که از میان سیلی برخواهید آمد که ما را در خود غرق کرد، آن‌گاه که سخن از ضعف‌های ما می‌گویید، آن اعصار ظلمانی را که مبتلایش نشدید از خاطر مبرید»

آنچه را دوست می‌داشتم نتوانستم حفظ کنم آنچه در اطرافم هست نمی‌توانم رها کنم همه‌چیز فرو می‌رود و تاریکی است که برمی‌آید هیچ‌چیز بر من فائق نمی‌شود ـ این است راه زندگی (۳۷ Young-Bruehl,)

توتالیتاریسم عاملِ فروکاستن همه انسان‌ها به هویت یک فرد، یک فرد خاصّ، است. رهبر نمونه و مثال واقعیت بشری است. آنهایی که خودشان را با این الگو تطبیق نمی‌دهند، آنهایی که یگانگی و خاص بودنشان را به رخ می‌کشند، ریشه‌شان سوزانده می‌شود.

تفکر در اکثر اوقات خیر چندانی برای جامعه ندارد. تفکر بیش‌از آنکه ارزشی خلق کند ارزش‌ها را به سؤال می‌گیرد و بیش‌از آنکه چیزی پایدار و بادوام خلق کند، آدم‌ها را به گفتگو با خودشان وامی‌دارد.

وقتی‌که آدم‌ها فکر نمی‌کنند، بسیار آسان‌تر می‌توان کاری کرد که رفتارشان وارونه شود.

آرنت نوع دوّم از دروغگویی‌های تازه ابداع‌شده و رواج‌یافته را «حل مسئله حرفه‌ای» می‌نامد. به‌اعتقاد آرنت، این نوع دروغگویی در فرایند تصمیم‌سازی درباره ویتنام نقش اساسی‌تری داشت. می‌گوید این نوع دروغگویی مسئله‌سازتر است چون کسانی که درگیر آن می‌شوند اساسآ آدم‌های خوب و فرهیخته‌ای هستند. آرنت ضعف این آدم‌ها را در عشقشان به‌نظریه می‌داند و می‌گوید عشق به‌نظریه سبب می‌شود آنها دربرابر واقعیات بی‌طاقت شوند. این مسئله‌حل‌کن‌ها به‌سادگی وسوسه می‌شوند که واقعیات را چنان دست‌کاری کنند که با نظریه‌شان جور دربیاید. با این زورچپان کردن واقعیات درنظریه، آنها خودشان را از شر «احتمالی بودن اضطراب‌آور» واقعیت خلاص می‌کنند

آرنت می‌گوید دو شیوه دروغگویی اخیرآ رایج شده است که باهم مرتبط هستند. او این ادّعای گران را پیش می‌نهد که نخستین نوع از این دروغگویی‌ها روابط عمومی است. روابط عمومی شکلی از تبلیغ است که در واقعیات دست‌کاری می‌کند تا مردم را به‌سمت مصرف و خرید سوق دهد. در حوزه سیاسی، کسانی که روابط عمومی را به‌عهده دارند در واقعیت‌ها دست‌کاری می‌کنند تا مردم را به خرید کاندیداها و دیدگاه‌های سیاسی معینی ترغیب کنند. کار روابط عمومی خلق یک مشت تصاویر جعلی و بعد واداشتن مردم به پذیرفتن این تصاویر جعلی به‌جای واقعیت است. آرنت یادآور می‌شود که این شکل از دروغگویی در استراتژی مرتبط با ویتنام به‌کار گرفته شد.

آرنت یادآور می‌شود که انسان‌ها انواع و اقسام دروغ‌ها را پرورانده‌اند. برخی از این دروغ‌ها سریعآ و به‌آسانی در مواجهه با واقعیت نقش بر آب می‌شوند. امّا برخی از انواع دروغ‌ها حقیقت را به‌کلّی از صحنه زندگی انسانی حذف می‌کنند و آزادی انسانی را متزلزل و تخریب می‌کنند.