کتاب چهل نکته‌ی کلیدی برای شیردادن به نوزاد

در هفته اول پس از تولد، تغییرات مربوط به مدفوع نوزاد، وضع تغذیه او را نشان می‌دهد. معمولا مدفوع نوزاد از حالت چسبنده و تیره باید تغییر کند و به رنگ سبز تا قهوه‌ای درآید. پس از اینکه نوزاد شروع به خوردن شیر غنی و پرچربی می‌کند، رنگ مدفوع زرد می‌شود. اگر مدفوع به رنگ زرد خردلی و به شکل دانه‌دانه و فاقد بوی نامطبوع باشد، نشان می‌دهد که شیر مادر برای تغذیه او کافی بوده است. علاوه‌براین نشانه‌ها، تعداد اجابت مزاج نیز اهمیت دارد. در ماه اول یا دوم، نوزادی که شیر کافی می‌خورد، روزانه حداقل ۲ تا ۳ بار اجابت دانه‌دانه و زردرنگ دارد. بعضی از نوزادان تغذیه‌کننده از شیر مادر، ممکن است هنگام شیر خوردن یا پس از آن، مزاجشان به‌کار بیفتد. بعضی نیز معمولا هر دو یا سه روز یک بار اجابت مزاج دارند و اگر سایر شرایط رشد، عادی باشد؛ این وضع را نباید دلیلی بر کافی نبودن شیر مادر دانست.

اگر در زمان شیر دادن به نوزاد وزنتان زیاد می‌شود، شاید لازم باشد از غذای خود کم کنید و اگر در ماه بیش از یک تا دو کیلوگرم کاهش وزن دارید، باید مصرف غذای خود را زیاد کنید. از رژیم‌های سخت و کاهش وزن سریع و گرسنگی کشیدن در طول شیر دادن باید خودداری کنید. بهترین برنامه برای کاهش وزن، کاهش تدریجی است. به عقیده متخصصان تغذیه، اگر انرژی دریافتی روزانه به کمتر از ۲۰۰۰ کیلوکالری برسد، سلامت مادر و نوزاد به خطر می‌افتد.

کاهش وزن در دوره شیردهی ـ برای برگشتن به وزن عادی، هرگز نباید سرعت کاهش وزن در دوره شیردهی از نیم کیلوگرم در هفته تجاوز کند. سرعت مناسب برای این کاهش حدود یک کیلوگرم در ماه است. البته اگر در دوره بارداری و هنگام زایمان وزنتان خیلی زیاد شده باشد، می‌توانید سرعت کاهش وزن را زیادتر کنید. اگر وزن مادر شیرده عادی باشد، برای تولید شیر باید روزانه علاوه بر غذای عادی خود، حدود ۵۰۰ کیلوکالری اضافی مصرف کند این انرژی اضافی به مصرف تولید شیر می‌رسد و باعث اضافه وزن نمی‌شود. البته میزان انرژی اضافی که برای تولید شیر لازم است، بستگی به جثه مادر، تیپ بدنی و فعالیت فیزیکی او دارد.

مصرف مایعات در طول شیر دادن لازم است ـ مادر شیرده روزانه حداقل به شش تا هشت لیوان از مایعات نیاز دارد و باید کمی قبل از هر نوبت شیر دادن یک لیوان آب یا آب‌میوه بنوشد. برای تأمین آب مورد نیاز بدن، از یک قاعده ساده پیروی کنید و هروقت احساس تشنگی کردید، کمی بیشتر از مقدار لازم آب بنوشید. از نوشیدن قهوه، چای و مشروبات الکلی خودداری کنید. این نوشابه‌ها مدر هستند و باعث می‌شوند که بدن مقدار زیادی از مایعات و املاح باارزش را همراه ادرار دفع کند. نوشیدن آب زیاد، سوپ رقیق و آب‌میوه‌ها باید به‌صورت عادت روزانه درآید.

یکی از گیاهان معطر، شنبلیله است که دم‌کرده دانه آن تأثیر خوبی در افزایش شیر دارد. برای تهیه آن، یک قاشق چای‌خوری از دانه شنبلیله در یک فنجان آب داغ بریزید و بگذارید تا ۵ دقیقه دم بکشد و رنگ، عطر و طعم خوشی پیدا کند. این دم‌کرده دارای عطر و طعم شیرینی نزدیک به طعم عسل است. چند فنجان از این دمنوش شنبلیله کمک خوبی برای ازدیاد شیر است.