بریده‌هایی از کتاب اندیشه‌های ناب؛ پرسش‌ها و پاسخ‌ها (دفتر دوّم: سیمای زن در اسلام)

حدیث شریف «بهشت زیر پای مادران است» به چه معنایی است؟ * معنای این حدیث شریف آن است که احترام به مادر و رعایت حقوق عظیم او، و گرامی داشتن وی، مایهٔ ورود به بهشت است؛‌ و بنابراین لیاقت و سعادت جنّت مرهون پاسداشت حرمت مادران است؛ هم‌چنان‌که خط مشی و نحوهٔ عملکرد و کیفیت ایفاء مسئولیت مادران در تربیت فرزندان اهل بهشت، نقش به سزا و برجسته‌ای دارد. به همین سبب استاد عظیم‌الشّأن ما حضرت امام خمینی (ره)، تعبیر می‌فرمودند: از دامان زن، مرد به معراج می‌رود.

۹۲- در کلام امیر المؤمنین (ع) اشاره به «نقصان عقل و نقصان رأی و نظر در زنان» و «پرهیز از مشورت با زنان» شده است؛ فلسفهٔ این بیانات چیست؟ * در فهم فلسفهٔ این بیانات، باید به دو نکتهٔ مهم توجّه داشت: الف)‌ زن یک «وجود عاطفی» است و از این حیث، بر مرد برتری دارد و مرد نیز یک «وجود تعقّلی» است و از این جهت، بر زن برتری دارد، ولی در عین حال، هر دوی آنها به تنهایی ناقص‌اند و باید مکمّل یکدیگر باشند و اساساً ممکن نیست که زندگی تمدّنی بدون شراکت این دو با یکدیگر، شکل بگیرد. از این‌رو در برخی مسئولیت‌ها که جنبهٔ مدیریت اجتماعی دارد، فکر مرد مقدّم است و در برخی از جهات مثل امر تربیت، فکر زن مقدّم می‌شود.

۶۳- آیا فرمایش حضرت فاطمه (س) که: «بهترین چیز برای زن آن است که نامحرم او را نبیند»، با رسیدن زن به کمال منافات ندارد؟ * برترین کمال برای زنان، عفّت و حیا است و مراعات آنان نسبت به این امور، کمالِ روحی آنان را می‌افزاید. همچنین گفتهٔ حضرت زهرا (س) یک جملهٔ اخلاقی و عقلانی است که هرچه تماس دو نامحرم با یکدیگر کمتر باشد، بهتر است.

۶۲- آیا در فرهنگ اسلامی، اجازه‌ای دربارهٔ کارکردنِ زن در خارج از خانه صادر شده است؟ * اگر احتمال مفسده‌ای نباشد و بتواند خود را حفظ نماید و از وظیفهٔ خطیر و مسئولیت اصلی خود باز نماند، اشکال ندارد، به‌ویژه در برخی از امور فرهنگی و اجتماعی و آموزشی، ولی اجازهٔ خاصّی هم در این مورد صادر نشده است. البته باید توجّه داشت که کار اساسی زن، یعنی ادارهٔ کانون زندگی و تدبیر شئون منزل و فرزندان، مسئولیتی است که هیچ عِدل و معادلی ندارد.

ولی به طور کلّی مواجه نشدن با نامحرم، مگر به اندازهٔ ضرورت، شایسته است؛ چنان‌که قرآن کریم، آن را برای طهارت روح و سلامت قلب مردان و زنان، بهتر می‌داند: (وإِذا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتاعًا فَسْئَلُوهُنَّ مِنْ وَراءِ حِجابٍ ذلِکمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِکمْ وَ قُلُوبِهِنّ)‌

پیامبر اکرم (ص) رو به این زن کرده و فرمودند: «ای زن بدان و به همهٔ زنان عالم که تو نمایندهٔ آنان هستی اعلام کن که از نظر اسلام،‌ حُسن تبعّل و مسئولیت سنگین همسرداری به معنای کلّی آن، یعنی ادارهٔ خانه و خانواده و طلب رضایت شوهر و تبعیت از او، معادل همهٔ فضائلی است که برای مردان برشمردی

در نظام خانواده در همه جا و در هر زمان، نقش اقتصادی و تأمین هزینه‌های زندگی و سرپرستی کلّی منزل با مردان بوده و نقش اداره و انتظام خانه و خانواده برای زنان بوده و این یک امر تکوینی و طبیعی است؛