بریده‌هایی از کتاب فقر احمق می کند

گروهی که با ضرب‌الأجل‌های فشرده‌تر و نزدیک‌تر روبه‌رو بود کارایی بیشتری از خود نشان داد. آن‌ها تأخیر کمتری داشتند (اگرچه که ضرب‌الأجل‌های بیشتری پیش رویشان بود)، خطاهای بیشتری را یافته بودند، و پول بیشتری هم درآوردند.

برای اتمام آن فصل نه چند هفته که فقط چند روز دیگر فرصت باقی مانده. این بار که برای نوشتن پشت میز می‌نشینید، احساس اضطرار می‌کنید. زمانی‌که ایمیل همکارتان به ذهنتان می‌آید به کارتان ادامه می‌دهید و نمی‌گذارید حواستان پرت شود. حتی شاید آن‌قدر متمرکز باشید که ایمیل اصلاً به ذهنتان خطور نکند. ذهنتان درگیر نهار، آزمایش کلسترول، یا بیمهٔ عمر هم نمی‌شود. زمانی‌که با دوستتان مشغول نهار هستید (اگر آن را عقب نینداخته باشید)، برای خوردن قهوه آنجا نخواهید ماند؛ فکر آن فصل و فرصت باقی‌مانده برای تمام‌کردنش تمام مدتی که در رستوران هستید با شماست. با پایان یافتن آن روز این تمرکز نتیجه می‌دهد: موفق می‌شوید بخش زیادی از آن فصل را به پایان ببرید.

به‌محض اینکه کمبود زمان عیان شود، تمرکز می‌کنیم. این اتفاق حتی زمانی‌که تنهایی کار می‌کنیم نیز می‌افتد.

«نقطهٔ میانیِ کار آن‌ها نقطهٔ شروع ’برداشتن گامی بزرگ در جهت پیشرفت‘ است، درست همان وقتی که گروه به مهلت باقی‌مانده و کاری که تا آنجا انجام داده فکر می‌کند. (در آن لحظه) آن‌ها وارد ... فاز کار با یکدیگر می‌شوند و ناگهان انرژی زیادی برای تکمیل کارشان به دست می‌آورند». افراد گروه اختلاف‌ها را نادیده می‌گیرند، روی جزئیات اساسی تمرکز می‌کنند، و همهٔ چیزهای دیگر را کنار می‌گذارند. تقریباً همیشه نیمهٔ دوم جلسات پیشرفت محسوس‌تری را به همراه دارد.

«نقطهٔ میانیِ کار آن‌ها نقطهٔ شروع ’برداشتن گامی بزرگ در جهت پیشرفت‘ است، درست همان وقتی که گروه به مهلت باقی‌مانده و کاری که تا آنجا انجام داده فکر می‌کند. (در آن لحظه) آن‌ها وارد ... فاز کار با یکدیگر می‌شوند و ناگهان انرژی زیادی برای تکمیل کارشان به دست می‌آورند».

جلسه‌ها تفاوت بسیاری با یکدیگر دارند، بااین‌حال همگی از یک جهت مشابه‌اند. همهٔ آن‌ها در ابتدا نامتمرکزند، بحث‌ها انتزاعی و حاشیه‌ای است، گفت‌وگوها به هر سمتی می‌رود و معمولاً دور از موضوع مورد نظر است. نکات ساده به شکلی مطوّل بیان می‌شوند. انواع و اقسام مخالفت‌ها ابراز می‌شود ولی خبری از راه‌حل نیست. زمان صرف جزئیات نامربوط می‌شود. اما نیمی از جلسه که می‌گذرد شرایط تغییر می‌کند. آن‌طور که گرسیک می‌گوید در اینجا با یک اصلاح میان‌مسیری روبه‌رو می‌شویم. گروه متوجه می‌شود که زمان رو به اتمام است و رویهٔ جدی‌تری پیش می‌گیرد. به بیان خود او: «نقطهٔ میانیِ کار آن‌ها نقطهٔ شروع ’برداشتن گامی بزرگ در جهت پیشرفت‘ است، درست همان وقتی که گروه به مهلت باقی‌مانده و کاری که تا آنجا انجام داده فکر می‌کند. (در آن لحظه) آن‌ها وارد ... فاز کار با یکدیگر می‌شوند و ناگهان انرژی زیادی برای تکمیل کارشان به دست می‌آورند».

کمیابی درنهایت به شکست می‌انجامد.

برطبق نظریهٔ ما، زمانی‌که کمیابی ذهن را تسخیر می‌کند، توجه ما را روی استفادهٔ هر چه مؤثرتر از چیزهایی که داریم متمرکز می‌کند. این به آن معنی است که اگرچه که کمیابی ممکن است پیامدهایی منفی به دنبال داشته باشد، منافعی نیز در بر دارد.

کمیابی می‌تواند ما را کاراتر کند. همهٔ ما این تجربه را داشته‌ایم که وقتی چیزهای کمتری در اختیارمان بوده و احساس محدودیت کرده‌ایم، کارهای قابل‌توجهی انجام داده‌ایم.

کمیابی این ایده‌ها را ایجاد نکرد، بلکه او را هل داد تا آن ایده‌ها را برای درست‌کردن یک غذای فوق‌العاده گرد هم بیاورد.

بااین‌حال زمانی‌که ضرب‌الأجل سر برسد، دیگر وقتی برای این‌پاوآن‌پا کردن وجود نخواهد داشت. کمیابی افراد را مجبور به انتخاب می‌کند. اندیشه‌های انتزاعی ملموس می‌شوند. برای رسیدن به محصول نهایی، هرچند هم که خلاق باشید، بدون آن هُلِ آخر به نتیجه‌ای نخواهید رسید.

تصور کنید دارید روی ارائه‌ای کار می‌کنید که باید آن را به یک جلسه برسانید. در روزهای منتهی به آن جلسه سخت کار می‌کنید ولی همچنان دودل هستید. ایده‌های خوبی دارید ولی برای کنار هم قراردادنشان باید تصمیماتی دشوار بگیرید. بااین‌حال زمانی‌که ضرب‌الأجل سر برسد، دیگر وقتی برای این‌پاوآن‌پا کردن وجود نخواهد داشت. کمیابی افراد را مجبور به انتخاب می‌کند. اندیشه‌های انتزاعی ملموس می‌شوند. برای رسیدن به محصول نهایی، هرچند هم که خلاق باشید، بدون آن هُلِ آخر به نتیجه‌ای نخواهید رسید.

کمیابی ذهن را تسخیر می‌کند، و این موضوع منفعت ناچیزی را به همراه دارد: ما در مدیریت نیازهایی که برایشان تحت فشاریم بهتر عمل می‌کنیم. اما نگاهی جامع‌تر نشان می‌دهد که این منفعت بی‌هزینه نیست: دغدغه‌های دیگر را نادیده می‌گیریم و کارایی‌مان در بقیهٔ امور زندگی کمتر خواهد شد.

مثلاً تنگنای پهنای باند معمولاً در فقرا بیش از افراد گرفتار و کسانی است که رژیم گرفته‌اند.

منطق کمیابی در حوزه‌های مختلف مشابه است، تأثیرش می‌تواند بسیار متفاوت باشد.

تأثیر ذهنیت کمیابی می‌تواند از موقعیتی به موقعیت دیگر متفاوت باشد.

اما کمیابی منطق خودش را دارد، منطقی که بالاتر از همهٔ این نیروها عمل می‌کند. تحلیل این دام‌های کمیابی در کنار هم به این معنی نیست که اَشکال مختلف کمیابی پیامدهایی مشابه دارند. تأثیر ذهنیت کمیابی می‌تواند از موقعیتی به موقعیت دیگر متفاوت باشد. برای مثال، با بهره‌گیری از ساختار حافظهٔ انسان می‌توان چیزهای بسیاری را درک کرد، از موارد جزئی گرفته (چرا کلیدمان را جا می‌گذاریم) تا موضوعات مهم (اعتبار ادعای شاهدان عینی) و نمونه‌های تراژیک (شروع آلزایمر). (۲۴) به همین ترتیب، اگرچه منطق کمیابی در حوزه‌های مختلف مشابه است، تأثیرش می‌تواند بسیار متفاوت باشد. این موضوع به‌ویژه زمانی صادق است که سراغ تحلیل مسئلهٔ فقر می‌رویم.

در این میان یک پیامد است که از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است: کمبود پهنای باند کمیابی را تداوم می‌بخشد. اینکه سندهیل و شان در دام افتادند و نتوانستند از آن خارج شوند اتفاقی نبود. کمیابی دامِ مخصوص به خود را ایجاد می‌کند. آنچه گفته شد توضیح بسیار متفاوتی است از اینکه چرا فقرا فقیر باقی می‌مانند، چرا گرفتاران گرفتار می‌مانند، چرا افراد تنها همچنان تنهایند، و اینکه چرا رژیم‌های غذایی معمولاً به شکست می‌انجامند. نظریه‌های موجود برای فهم این مشکلات به فرهنگ، شخصیت، ترجیحات، یا نهادها روی می‌آورند. افراد مقروض چه نگرشی نسبت به پول و اعتبار دارند؟ عادات افرادِ بیش‌ازاندازه گرفتار چیست؟ کدام هنجارهای فرهنگی و ترجیحاتِ از پیش تعیین شده است که انتخاب‌های غذایی افرادِ چاق را مشخص می‌کند؟ نتایج ما نشانگر چیزی به‌مراتب بنیادی‌تر است: بسیاری از این مشکلات را می‌توان با استفاده از ذهنیت کمیابی درک کرد. این به آن معنی نیست که فرهنگ، نیروهای اقتصادی، و شخصیت اهمیتی ندارند. اتفاقاً اهمیت آن‌ها حتمی است. اما کمیابی منطق خودش را دارد، منطقی که بالاتر از همهٔ این نیروها عمل می‌کند.

هر نوع کمیابی به کمبود پهنای باند نیز منجر می‌شود. و ازآنجاکه پهنای باند همهٔ جنبه‌های رفتار را تحت تأثیر قرار می‌دهد، این کمبود پیامدهایی در پی دارد. این مسئله را در مثال سندهیل و شان دیدیم. چالش‌هایی مانند دنبال‌کردن یک برنامه، ناتوانی در برابر خرید یک کت چرم جدید یا پذیرفتن یک پروژهٔ تازه، فراموشی (بیمهٔ ماشین، گرفتن یک تماس، پرداخت یک قبض) و اشتباهات سهوی شناختی (تخمین اشتباه پولی که در حساب بانکی است) همگی به‌خاطر کمبود پهنای باند اتفاق می‌افتد.

مثلاً فقیربودن بیش از یک شب بی‌خوابی ظرفیت شناختی فرد را کاهش می‌دهد. این‌طور نیست که فقرا نسبت به دیگران پهنای باند کمتری داشته باشند. مسئله این است که تجربهٔ فقر پهنای باند هر کسی را کاهش می‌دهد.