بریده‌هایی از کتاب دوپامین، مولکولی با خواص شگفت انگیز

به زبان عام «مهم» بودن چیزی به معنی ارتباط داشتن آن با ترشح دوپامین است

دوپامین می‌تواند منطق انسان را فلج کند و آرزوهای مخربی را در وجوش بیدار کند و سبب بروز شدیدترین رفتارهای آسیب‌زایی شود که در تصور می‌گنجد.

شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهند کمک کردن به دیگران روند پیری سلول‌ها را کند می‌کند

برای مبارزه با فقر کدامیک بهتر است: ارائه کمک‌های خیریه یا تدوین سیاست‌های کلان؟

محافظه‌کار: سیاستمداری که شیفته مفاسد موجود است. لیبرال: کسی که دوست دارد مفاسد موجود را با مفاسد دیگر جایگزین کند.

هر چیزی که بتواند بر آینده ما تأثیر بیشتری داشته باشد بارزتر است. چیزهایی بارز هستند که ترشح دوپامین آرزو را تحریک کنند.

هر چیزی که بتواند بر آینده ما تأثیر بیشتری داشته باشد بارزتر است. چیزهایی بارز هستند که ترشح دوپامین آرزو را تحریک کنند.

افسونگری آرزوهایی را در ما بیدار می‌کند که هرگز قابل وصول نیستند. چون مصداق این آرزوها فقط در عالم خیال‌های ما وجود دارند.

پارانویا حالتی است که فرد در آن دچار ترس از دیگران می‌شود و این افراد گاهی نتیجه می‌گیرند که باید برای حفاظت از جان خود کسانی را که فکر می‌کنند در حال توطئه برضد آن‌ها هستند به قتل برسانند.

تصورات غلط می‌توانند به حدی زیان بار باشند که منجر به بروز بیماری‌های روانی مانند اضطراب و افسردگی شوند. مثلا اگر کودکی با پدر و مادری ایرادگیر و منتقد زندگی کند ممکن است به این نتیجه برسد که موجود شایسته‌ای نیست و این تصور بر مدل‌هایی که در سراسر زندگی خود برای درک جهان می‌سازد تأثیر بگذارد.

هجوم اطلاعات به مغز در اسکیزوفرنی مدارهای مغز اتصالی پیدا می‌کنند و بیمار به بسیاری از مسائلی معمول که باید نادیده گرفته شوند بیش از حد بها می‌دهد یا به عبارتی آن‌ها را برجسته و بارز می‌کند. نام دیگر این پدیده بازداری نهفته پایین است.

شاید افرادی که در رقابت برنده می‌شدند در مقایسه با کسانی که صرفا به مدد شانس برنده شده بودند، احساس نوعی برتری می‌کردند و این باعث می‌شد به فریب متوسل شوند.

جنبه دیگر روان‌پریشی هذیان است. هذیان باور ثابتی است که با تصور پذیرفته شده از واقعیت همخوانی ندارد. مثلا بیمار به این نتیجه می‌رسد که موجودات فضایی بیگانه در مغزش تراشه‌ای جاسازی کرده‌اند. بیمار در مورد باورهای هذیانی خود یقین کامل دارد تا به حدی که یقین او در مورد باورهای غیرهذیانی آن اندازه نیست

خلاقیت بهترین حالت فعالیت مغز و بیماری روانی درست نقطه مقابل آن است. در بیماری روانی مغز نمی‌تواند از اداره ساده‌ترین چالش‌های زندگی روزمره نیز برآید. با این همه جنون و نبوغ یا بهترین و بدترین حالت‌های کارکرد مغز هر دو وابسته به دوپامین هستند.

فعالیت دوپامین فقط شاخص لذت نیست بلکه فعالیت دوپامین نوعی واکنش در برابر پیشامدهای شگفتی‌زا و رویدادهای محتمل و پیش‌بینی‌هاست. انسان‌ها نیز در برابر وقایعی که با بروز تعجب و شگفتی همراهند دچار افزایش ترشح دوپامین می‌شوند. مثلا دریافت پیامی از جانب کسی که دوستش دارند با دیدن نشانه دریافت پیام روی گوشی از خود می‌پرسند (محتوای پیام چیست؟)

همچنین سیستم دوپامین می‌تواند به ما قدرت مقابله با هوس‌های لذت‌جویانه‌ای را بدهد که از مدار آرزو سرچشمه می‌گیرند. یعنی این سیستم تمایل به ارضاء آنی امیال را سرکوب می‌کند تا فرد در آینده به پاداش بزرگتری دست یابد.

هدف سیستم دوپامین به طور کلی ارتقاء فرصت‌ها و امکان‌های آینده فرد است. در این سیستم علاوه بر آرزو و انگیزه که عامل پویش آن هستند مدار دقیق‌تری هم وجود دارد که به فرد قدرت تفکر درباره مسایل درازمدت، برنامه‌ریزی و کاربرد مفاهیم انتزاعی مانند ریاضیات، استدلال و منطق را می‌دهد.

دانشمندان اخیرا دریافته‌اند که اعتیاد به مصرف الکل نحوه کارکرد بعضی از قطعات «DNA» را تغییر می‌دهد. این قطعه‌ها برای کارکرد نرمال مدارهای دوپامین لب‌های پیشانی مغز ضروری هستند. مثلا تغییر این قطعات می‌تواند منجر به سرکوب یکی از آنزیم‌های مهم شود که بر فعالیت نورون‌های صادرکننده سیگنال مؤثر است. درست مانندآن است که یک نفوذی راه‌های ارتباطی دشمن را در میانه جنگ قطع کند. بنابراین شاید صورت مسئله این باشد که فرد الکلی نمی‌خواهد از کنار پاتوق سابق خود عبور کند، اما دشمن کاری می‌کند که او نتواند پیامدهای چنین تصمیمی را درست بسنجد.

البته حاملان ژن ۷R با هر محیط جدیدی هم نمی‌توانستند سازگار شوند. افرادی که دارای دوپامین بالا هستند شاید به هنگام درگیری با موقعیت‌های جدید خوب عمل کنند، اما در برقراری ارتباط با دیگران مشکل دارند و این نکته مهمی است، چون داشتن کارکرد اجتماعی مؤثر در روند تکاملی نوعی مزیت به حساب می‌آید. یک فرد هر اندازه درشت پیکر، قوی یا زیرک باشد نمی‌تواند با گروهی از افراد که همکاری تنگاتنگ دارند رقابت کند. مثلا یک آدم تنها خودش را درگیر مبارزه با گروهی گانگستر نمی‌کند. وقتی فرد در موقعیتی قرار می‌گیرد که در آن همکاری ضرورت دارد، افراد دوپامینی معمولا از قافله عقب می‌مانند. پس هر چیز به محیط بستگی دارد. در موقعیت‌های آشنا که همکاری بیشترین اهمیت را دارد ژن‌های دوپامینی کمتر دیده می‌شوند. در چنان محیط‌هایی افراد دوپامینی از نظر شانس بقا و جفت‌یابی مزیتی نسبت به دیگران ندارند. از طرف دیگر وقتی قبیله‌ای می‌خواهد کوچ کند و وارد سرزمین‌های ناشناس شود، داشتن ژن‌هایی که فرد را دارای سیستم دوپامین فعال‌تری کنند نوعی مزیت است و لذا اینگونه ژن‌ها با گذشت زمان در جمعیت فراوان‌تر می‌شوند.

مزیت دیگر آلل ۷R ابراز واکنش کمتر دربرابر استرس‌های جدید است. تغییر چه خوب یا بد، با استرس همراه است. مثلا طلاق با استرس زیادی همراه است اما حتی یک اتفاق خوب مانند ازدواج نیز با استرس زیادی توام است. ورشکستگی استرس‌زاست، ولی برنده شدن در لاتاری نیز با استرس همراه است. تغییر بد معمولا استرس بیشتری به وجود می‌آورد، اما مهم‌ترین عاملی که در ایجاد استرس دخالت دارد اندازه تغییر است، یعنی هرچه میزان تغییر بیشتر باشد استرس بیشتری به بار می‌آورد.