بریده‌هایی از کتاب رقص سایه

سنت توماس معتقد است «زیبایی، باعث توقف حرکت می‌شود (حیرت). نتیجه چنین مکثِ طلایی، تجربه زیبایی‌شناختی است.»

صفات عالی با این بهانه که روزی مورد استفاده قرار خواهند گرفت، به نهانخانه سربسته ناهشیار ما منتقل می‌شوند، اما دیری نمی‌پاید که به دست فراموشی سپرده می‌شوند.

پلی که میان ایگو و خویشتن وجود دارد، روح نامیده می‌شود. روح، به معنی در هم‌آمیختگی هشیار و ناهشیار است. روح گنجینه‌ای از تصاویری است که به بازتاب زندگی روانی ما می‌پردازد. این تصاویر همگانی و کهن‌الگویی میراث کل بشر هستند. این میراث به صورت همزمانی (synchronicity) و اتفاقات تصادفی معنادار در زندگی روزمره انسان تجربه می‌شود.

پرسونا نقابی است که بازیگران یونان باستان به چهره می‌زدند و براساس آن نقش‌های متنوع و متفاوتی را بر صحنهٔ نمایش ایفا می‌کردند. همهٔ ما برای تعامل در جهان بیرون و برای مؤثر بودن تعاملات و روابط اجتماعی‌مان نیازمند استفاده از ماسک یا نقاب هستیم. در صحنهٔ نماش زندگی گاهی هر کدام از ما مجبور هستیم نقش‌های متفاوت و متنوعی را عهده‌دار شویم. گاهی شاگرد هستیم و گاهی آموزگار، گاهی پدر و مادر هستیم و گاهی فرزند، گاهی مدیر هستیم و گاهی کارمند، گاهی یک همسر هستیم و گاهی یک دوست... به موازات تنوع نقش‌هایی که در زندگی به عهده می‌گیریم ناگزیر هستیم نقاب‌های مختلفی را به چهره بزنیم تا روابط مؤثر و سالمی را در پیش بگیریم.

کهن‌الگوها بخش اعظم محتویات ناخودآگاه جمعی هستند، آنها ظرفیت‌های موروثی‌اند که تداوم بخش رفتارهایی هستند که برای همهٔ انسان‌ها صرف نظر از نژاد و فرهنگ جنبهٔ عام دارند. مثل پرستاری کردن یا پرخاشگری، رشادت و جوانمردی، مادری کردن، استاد بودن و... همان‌طور که غرایز انسان او را به سوی رفتار خاصی هدایت می‌کند، کهن‌الگوها نیز انسان را وامی‌دارند تا اندیشه‌ای همگانی و جهانی داشته باشد.

در روانِ انسان لایه‌های عمیق‌تری از ناخودآگاه نیز وجود دارد که بسیار ژرف‌تر و وسیع‌تر از ناخودآگاه شخصی است. یونگ این اقیانوس عمیق و وسیع را ناخودآگاهِ جمعی نامگذاری کرد. ناخودآگاه‌ِ جمعی میراث روانی بشر است. به تعبیری دیگر ناخودآگاهِ جمعی ته‌نشینی از تمام اندیشه‌ها، تجربیات و احساساتِ گذشتگاه، نیاکان و اجدادِ انسانی و حتی حیوانیِ ماست. یونگ باور داشت روانِ کودک لوح سفیدی نیست که منتظر شکل‌پذیری در محیط باشد.