بریده‌هایی از کتاب این راهش نیست

کدام‌یک از کارهای قدیمی‌تان هستند که وقت زیادی از شما می‌گیرند ولی ارزش زیادی برایتان ندارند؟ اندی رونی احساس می‌کرد شبیه یک موش کپه‌ساز شده و تصمیم گرفت برای این مسئله چاره‌ای بیندیشد. او اجارۀ خانه، خدمات رفاهی، مالیات و همۀ چیزهای دیگر را حساب کرد تا ببیند هزینه‌های ماهانۀ خانه‌اش چقدر است. سپس عدد به‌دست‌آمده را تقسیم بر مساحت خانه کرد. با انجام این کار می‌توانست بفهمد هریک از اقلام موجود در خانه‌اش برای اینکه آنجا بمانند باید چقدر پول پرداخت کنند. آیا فریزر ارزش ماندن در آنجا را داشت؟ بله این وسیله بسیار کارآمد بود. آن وسیلۀ ورزشی خاک‌گرفته در زیرزمین خانه‌اش که هرگز از آن استفاده نکرده بود چطور؟ خیر؛ پس باید از شر آن خلاص می‌شد. شما هم می‌توانید محاسبۀ سخت‌گیرانۀ این‌چنینی برای زمان خود انجام دهید. از شر کارهایی که ارزش زیادی ندارند و در جهت اهدافتان نیستند خلاص شوید

اقتصاددانان علم اقتصاد عجیب‌و‌غریب آزمایش جالبی انجام دادند. آنها تعداد کاریکاتورهای دیلبرت‌ در دفترهای کاری را بررسی کردند و آنها را در کنار سطح روحیۀ افراد آن شرکت قرار دادند. تعداد بالای کاریکاتور دیلبرت روی دیوار یک دفتر نشان‌دهندۀ میزان کسالتی بود که کارمندان آن شرکت احساس می‌کردند.

آیا تابه‌حال به این موضوع فکر کرده‌اید که چرا کمک‌کردن به دیگران در حل مشکلاتشان این‌قدر کار ساده‌ای‌ست ولی وقتی نوبت به مشکلات خودتان می‌رسد سخت می‌شود؟ فاصله‌ای که شما بین خودتان و مسئله‌ای که به دوستتان مربوط می‌شود احساس می‌کنید مشکلات او را از یک‌سری مشکلات پر از تنش و استرس به چالش‌هایی تبدیل می‌کند که برایتان سرگرم‌کننده و جالب هستند. آنها از یک بمب استرس به یک معمای شیرین و جالب تبدیل می‌شوند. بازسازی مشکلات به‌صورت چالش‌های بازی‌گونه موجب بالارفتن قدرت صبر و تحمل و کاهش استرس می‌شود.

پ‌ج‌ه‌ب را به ‌خاطر بیاورید. شما به بازی‌‌هایی نیاز دارید که که قابلیت پیروزی در آنها وجود داشته باشد، چالش‌های جدید و هدف داشته باشند و به شما بازخورد بدهند. این‌گونه شما احساس می‌کنید مسئولیت هر کاری که انجام می‌دهید به عهدۀ شماست.

برای پیشرفت بیشتر سعی کنید داستان خود را روی کاغذ بیاورید. تحقیقات نشان داده‌اند انجام این کار باعث می‌شود ۱۱ درصد احساس شادی بیشتری در زندگی داشته باشید.

تحقیقات نشان می‌دهند فکر‌کردن به سوپرقهرمانان می‌تواند قدرت جسمی شما را در باشگاه بالا ببرد؛ البته فقط درصورتی‌که با آن سوپرقهرمان احساس نزدیکی کنید. داستان‌ها روی عضلات بدنتان و همچنین قدرت اراده‌ای که در ذهنتان دارید تأثیر می‌گذارند. وقتی داستانی که برای خودتان تعریف می‌کنید درنهایت این حس را به شما القا کند که «ارزشش را دارد» آنگاه شما هم مثل ویکتور فرانکل با پشتکار بیشتری کارتان را انجام می‌دهید و از پس سخت‌ترین چالش‌ها هم برمی‌آیید. گاهی داستان‌ها حقیقت دارند، گاهی هم ندارند؛ ولی درنهایت به ما کمک می‌کنند مسیرمان را ادامه دهیم. برای پیشرفت بیشتر سعی کنید داستان خود را روی کاغذ بیاورید.

شاید زمان آن رسیده که از سخنرانی و نطق مجلس ختم استفاده کنید. دلتان می‌خواهد بعدها به‌عنوان چه شخصی از شما یاد شود؟ دوست دارید دوستان و عزیزانتان کدام ویژگی‌های شما را تحسین کنند و دلتنگ آن شوند؟ وقتی شرایط سخت می‌شود این چیزها به شما یادآوری می‌کنند که چه کسی هستید. داستان‌ها لزوماً نباید ۱۰۰% درست باشند؛ هدف ما این است که از آنها به‌عنوان یک سکوی پرش استفاده کنیم و با صرف زمان و پشتکار آنها را تحقق ببخشیم. داستان‌ها مسائلی شخصی هستند. آنها ممکن است از چیزهای جدی‌ای مثل مذهب، وطن‌پرستی، مقام والدین و یا اهداف کاری نشئت گرفته باشند ولی لزوماً نباید این‌طور باشد. داستان‌ها فقط چیزهایی هستند که برای شما معنای خاصی دارند و به شما کمک می‌کنند به چیزی بیرون از خودتان دست پیدا کنید.

آیا می‌خواهید مثل یک فروشندۀ موفق بیمه پشتکار و ثبات قدم داشته باشید؟ متأسفم ولی این اصلاً کار جذابی نیست. بسیارخوب، بیایید دوباره امتحان کنیم: آیا می‌خواهید مثل یک تکاور نیروی دریایی پشتکار و ثبات قدم داشته باشید؟ باید سه اصلی که سلیگمن مطرح کرده بود را به‌ خاطر داشته باشید: به اتفاقات بد با این دید نگاه نکنید که قرار است برای همیشه ادامه داشته باشند؛ فکر نکنید فراگیر هستند و یا شما در آنها مقصر هستید.

خطر واقعی بدبینی این است که نسبت به خوش‌بینی بسیار دقیق‌تر است. بله اغلب‌اوقات حق با افراد بدبین است ولی همان‌طور که در فصل اول یاد گرفتیم همیشه خوش‌بینی می‌تواند راه مناسبی برای مقابله با معمولی‌بودن باشد-مخصوصاً وقتی آنچه که دارید روی آن شرط‌بندی می‌کنید خودتان باشید. سلیگمن هم به‌همین‌خاطر و برای اینکه شما به یک فرد کاملاً متوهم تبدیل نشوید توازنی فوق‌العاده ایجاد کرد. سلیگمن آن را «خوش‌بینی توجیه‌پذیر» می‌نامد. گاهی کمی بدبین‌بودن به ما کمک می‌کند صادق باشیم؛ ولی وقتی ریسک موضوعی پایین بود (که البته در بیشتر موضوعات همین‌طور است) یا زمانی که نتایج مطلوب حاصل از آن بالا بود (مثل کارهایی که شما می‌خواهید تمام زندگی خود را وقف انجام آن کنید) باید مسیر خوش‌بینی را پیش بگیرید. اینجا توازن برقرار است. توازنی که شما می‌توانید با تمرین به آن برسید.

از روش WOOP استفاده کنید. هریک از آن چیزهایی را که در ذهن دارید از طریق فرایند هدف-نتیجه-مانع-برنامه موردبررسی قرار دهید. آن یکی را که بیشتر از بقیه شما را تحت‌ تأثیر قرار می‌دهد و انرژی‌تان را بالا می‌برد جدی‌ بگیرید و آنهایی که شما را گرفتار می‌کنند را هم از دور خارج کنید. اگر پاسخ شما ج بود وقت آن رسیده که از «شرط‌بندی‌های کوچک» استفاده کنید. شما باید چیزهای بیشتری را امتحان کنید تا بالاخره یک چیز شما را تحت ‌تأثیر قرار دهد و هیجان‌زده‌تان کند. هرکدامشان برایتان جذاب‌تر بود را با روش WOOP موردبررسی قرار دهید.

شما می‌توانید به‌جای دیدن مشکلات غیرقابل‌حل مثل یک راکون رفتار کنید و ببینید که چگونه چالش‌هایی که پشت سر می‌گذارید باعث بالا‌رفتن هوش و موفقیت بیشترتان می‌شود.

به‌هیچ‌وجه. در قسمتی از وب‌سایت جامعۀ روان‌‌شناسی آمریکا گفته شده: «راکون‌‌ها به این خاطر مورد‌توجه قرار گرفته بودند که در مقایسه با رشد انسان‌ها به‌جای اینکه تعدادشان کمتر شود رشد بیشتری هم داشته‌اند.» نه‌تنها تعداد این دزدان ریزجثه روبه‌افزایش است بلکه تمام این چالش‌ها باعث شده‌اند راکون‌ها باهوش‌تر هم بشوند. سوزان مک‌دونالد تفاوت توانایی حل مشکلات راکون‌های حاشیۀ شهر تورنتو را با همنوعانشان در حیات‌وحش مورد‌مطالعه قرار داد. وی به این نتیجه رسید که «راکون‌های شهرنشین نسبت به پسرعموهای خود در خارج از شهر هوش بیشتر و مهارت بالاتری دارند.»

WOOP می‌تواند به شما بگوید برای انجام چه کاری باید ثبات قدم داشته باشید و در جهت انجام آن به شما کمک می‌کند؛ ودرعین‌حال هم می‌تواند به شما بگوید از چه کاری باید دست بکشید و کمک می‌کند با ناراحتی حاصل از این تغییر راحت‌تر کنار بیایید. نمی‌دانم ریاضی‌دانانی که با قانون توقف بهینه آشنا هستند ازدواج موفق‌تری دارند یا خیر، ولی شما می‌توانید در خصوص داشتن ثبات قدم و یا تسلیم‌شدن از ایدۀ WOOP کمک بگیرید.

هدف شما چیست؟ یک ازدواج موفق. و نتیجۀ آن چه خواهد بود؟ یک زندگی شاد و بدون دعوا. و مشکل احتمالی چه می‌تواند باشد؟ ممکن است در شرکت آیکیا بر سر اینکه چه چیزی بخریم باهم دعوا کنیم. خوب برنامه‌تان چیست؟ اگر بر سر رنگ وسایلی که می‌خواهیم بخریم بحثمان شد من به حرف نامزدم گوش می‌کنم و به نظرات او هم توجه می‌کنم. اگر این هدف آن‌قدری به شما انرژی داد که با کسی که دوستش دارید برای خریدی شگفت‌انگیز به فروشگاه بروید پس در مسیر درستی قرار دارید. اگر اشتیاق زیادی برای حل مسائلی که با نامزدتان داشته‌اید را ندارید احتمالاً علم توانسته از هدررفتن چند سالی از عمرتان که قرار بوده در رابطه‌ای نافرجام و بی‌نتیجه صرف کنید پیشگیری کند.

نقطۀ مثبت این روش اینجاست که برخلاف خیال‌بافی، از انرژی شما برای ادامۀ مسیر نمی‌کاهد. ولی WOOP مزیت بسیار مهم دیگری هم دارد که وقتی درمورد ثبات قدم در انجام یک کار یا دست‌کشیدن از آن فکر می‌کنید می‌تواند به شما کمک کند. اوتینگن در تحقیقات خود به این نتیجه رسید که وقتی اهداف شما قابل‌دستیابی باشند تضاد ذهنی می‌تواند در بیشتر‌شدن انگیزۀ شما مؤثر باشد ولی وقتی اهدافتان خارج از دنیای واقعیت باشند این‌طور نیست. این مسئله مثل تستی برای سنجش میزان احتمال دستیابی به یک هدف است. وقتی خواستۀ شما یک چیز معقول باشد (من صلاحیت کار در گوگل را دارم ولی نمی‌دانم قدم بعدی چیست) WOOP به شما برنامه و انرژی لازم برای انجام این کار را می‌دهد؛ ولی وقتی هدفی غیرواقعی داشته باشید (من می‌خواهم تا روز پنج‌شنبه امپراتور استرالیا شوم) آنگاه می‌بینید انرژی‌‌تان کمتر شده و متوجه آن خواهید شد.

WOOP-هدف (wish)، نتیجه (outcome)، مانع (obstacle) و برنامه‌ریزی (plan)-برای بیشتر اهداف شما قابل‌اجراست، حال چه در زمینۀ شغلی و روابطی باشد چه ورزش‌کردن و کم‌کردن وزن. اولین کاری که باید انجام دهید رؤیاپردازی‌ست: هدف و آرزوی شما چیست؟ درمورد چه چیزی خیال‌پردازی می‌کنید؟ (من یک شغل عالی می‌خواهم.) آن را با دقت در ذهن خود بسازید و نتیجه‌ای که دوست دارید را ببینید. (من دلم می‌خواهد به‌عنوان معاون در گوگل مشغول به کار شوم.) حالا وقت روبه‌رو‌شدن با واقعیت است: چه موانعی سر راهتان قرار دارد؟ (من نمی‌دانم چطور باید در مصاحبۀ آنجا شرکت کنم.) سپس آن را بررسی کنید: برنامه‌تان چیست؟ (می‌روم و سایت لینکدین را چک می‌کنم. ممکن است بتوانم آنجا کسی را پیدا کنم که در گوگل کار کند و بتواند واسطۀ آشنایی من با رئیس گوگل باشد.)

WOOP-هدف (wish)، نتیجه (outcome)، مانع (obstacle) و برنامه‌ریزی (plan)-برای بیشتر اهداف شما قابل‌اجراست، حال چه در زمینۀ شغلی و روابطی باشد چه ورزش‌کردن و کم‌کردن وزن.

نیروهای ویژۀ ارتش ایالات ‌متحده آمریکا قبل از هر مأموریت زمانی را به استفاده از نوع دیگری از برنامۀ اگر/آنگاه اختصاص می‌دهند. یکی از نویسندگان به نام دن کویل می‌گوید: «آنها تمامِ صبح را صرف بررسی خطاها و یا حوادث احتمالی‌ای که ممکن است در طول مأموریت رخ دهند می‌کنند؛ همۀ این احتمالات را بی‌رحمانه موردآزمایش قرار می‌دهند و برای هر یک از آنها راه‌حلی پیشنهاد می‌دهند: اگر هلیکوپتر سقوط کند کار الف را انجام می‌دهیم. اگر در محل اشتباهی قرار گرفتیم کار ب را انجام می‌دهیم و اگر تعداد افراد ما بیشتر بودند فلان کار را انجام می‌دهیم.

پیروان فلسفۀ رواقیون برای داشتن آمادگی لازم از ایده‌ای به نام premeditation malorum (پیشگیری از مصیبت) استفاده می‌کردند؛ بر اساس این ایده شما باید از خودتان بپرسید: «بدترین اتفاقی که ممکن است رخ دهد چه می‌تواند باشد؟» شما با در‌نظر‌گرفتن بدترین احتمالات می‌توانید برای آنها آمادگی داشته باشید.

«اگر» و «آنگاه» دو واژۀ جادویی هستند. در صورت برخورد با هر مشکلی فقط فکرکردن به اینکه اگر اتفاق الف بیفتد آنگاه با انجام کار ب از پس آن برمی‌آیم نتیجه را به‌شدت تغییر می‌دهد. قدرت این دو کلمه چقدر است؟ این کلمات حتی برای کسانی که مشکلات رفتاری بسیار جدی هم دارند کارساز است: افرادی مثل کسانی که معتاد هستند و قصد ترک آن را دارند. بدون داشتن برنامۀ اجراییِ اگر/آنگاه هیچ‌کس موفق نمی‌شد رزومه‌ای برای خود بسازد ولی با استفاده از این دو واژۀ جادویی در طول زمان ۸۰% افراد آمادگی پذیرفته‌شدن در یک شغل را داشتند. در اینجا چه چیزی وجود دارد که این‌قدر قدرتمند است؟ شما از ذهن ناخودآگاه خود استفاده می‌کنید؛ به‌جای اینکه صبر کنید تا مشکلات سر راهتان قرار بگیرند مغزتان را عادت می‌دهید که به‌صورت اتوماتیک نسبت به آنها واکنش نشان دهد.