بریده‌هایی از کتاب آدُلف

جامعه به هرحال به هراسیدن نیازی ندارد. سایه اش چنان سنگین و نفوذش چنان بی رحمانه و قَدَر است که خیلی زود ما را به قالب بقیه در می آورد. و ما دیگر حیرت نمی‌کنیم، مگر از شگفتی سابقی که داشتیم. در این هیبت جدید احساس راحتی داریم، همان گونه که در پایان نمایشی پرجمعیت سرانجام نفس راحتی می کشیم، حال آن که در بدو ورود به آن جا نفسمان به زحمت در می آمد.

ابلهان از اخلاق جسمی سخت و فشرده و تقسیم ناپذیر می سازند تا در اعمالشان دخالت نکند و در جزئیات آزادشان بگذارد

امید همواره با تردید آمیخته است و وقتی زندگیمان را ترک می کند تازه روزگارمان جدی اما مثبت تر می گردد

از هیچ کس تنفری در دل نداشتم، اما کم تر کسی توجهم را جلب می کرد؛ انسان‌ها از بی تفاوتی رنجیده خاطر می شوند؛ آن را بدخواهی یا تفرعن می پندارند، سخت باور می کنند که معاشرت با آن‌ها کسالت بار است.

ظرف یک روز از اعمال ابلهانه‌ای که طی یک ماه مشاهده کرده بودم، پرده برمی داشتم. آن‌هایی که اعترافاتِ ناگهانی و غیرارادی مرا می شنیدند ممنون من نمی‌شدند، حق هم داشتند، چراکه نیاز به حرف زدن مرا به سخن گفتن وامی داشت و نه اطمینان به آن ها.

مسئله مهم در زندگی رنجی است که به دیگران تحمیل می کنیم و هیچ متافیزیکی قادر به توجیه مردی نیست که قلب دوستدارش را تکه تکه کرده است. من از ذهنیت متکبری که می پندارد با توضیح دادن می تواند چیزی را موجه سازد متنفرم؛ من از این خودپسندی که با روایت صدمه‌ای که وارد آورده درواقع به خودش می پردازد و مدعی است با این توصیف، ترحم برانگیز می شود، متنفرم، و از فرد تغییرناپذیری که از بالا به خرابه‌های زیر پایش می نگرد و به جای اظهار ندامت به تجزیه و تحلیل خود می پردازد، متنفرم. من از سُست اخلاقی که ناتوانی اش را همواره به پای دیگران می گذارد و نمی‌بیند که شر نه در پیرامونش، که در وجود خودش است، متنفرم.

چقدر هنگامی که بی طرف هستیم، عادل می شویم! هر که هستید هرگز منافع قلبی خود را به دیگری نسپارید؛ فقط قلب انسان است که می تواند مدافع خوبی برای خود باشد: فقط دلِ انسان است که می تواند وکیل مدافع خود باشد: فقط دل می تواند در ژرفای زخم خود نفوذ کند؛ ورنه هر واسطه‌ای داور می گردد؛ تجزیه و تحلیل می کند، مصالحه می کند، بی تفاوتی را درک می کند، آن را ممکن می شناسد، آن را گریزناپذیر می نامد، و در نهایتِ حیرت می بینیم این بی تفاوتی برایش موجه و قابل بخشش می گردد.

‌ای کاش دست از این تلاش‌های بی ثمر برداریم؛ از گذر زمان لذت ببریم، از روزهایی که به سرعت روی هم انباشته می شوند؛ بی تفاوت و بی حرکت، روزگار به نیمه رسیده مان را تماشاگر باشیم؛ چه به این زندگی چنگ بیندازیم و چه آن را تکه تکه کنیم، نمی‌توانیم بر مدت آن اضافه کنیم! پس آیا این زندگی ارزش آن را دارد که به خاطرش بجنگیم؟»

روابط عاطفی درازمدت از عمق خاصی برخوردارند! بی آن که بدانیم پاره مهمی از زندگیمان می شوند! دور که هستیم با آرامش تصمیم به پاره کردن این رشته‌های الفت می گیریم؛ خیال می کنیم بی صبرانه منتظر لحظه جدایی هستیم. اما وقتی زمان آن فرامی رسد، سراپا وحشت می شویم؛ و عجیب این که قلب پست ما برای ترک کسی که در کنارش دیگر هیچ لذتی نمی‌بریم هم پاره پاره می شود.

به محض این که رازی میان دو عاشق به وجود آید، به محض این که یکی فکرش را از دیگری پنهان کند، جذابیت عشق از میان می رود و سعادت ویران می شود. خشم، بی انصافی، حتی شیطنت، قابل گذشتند؛ اما پنهان کاری عنصری بیگانه وارد عشق می کند که ماهیت آن را تغییر می دهد و پلاسیده اش می کند.

بَدا به حال مردی که در آغاز ماجرای عاشقانه اش باور نداشته باشد که این پیوند، پیوندی ابدی خواهد بود! بَدا به حال مردی که در کنار معشوقه اش بداند و پیش بینی کند که هیچ بعید نیست روزی از او دل بِکنَد! زمانی که زنی به ندای قلب خود گوش می کند، حال و روزی تأثرانگیز و مقدس پیدا می کند

به محض این که رازی میان دو عاشق به وجود آید، به محض این که یکی فکرش را از دیگری پنهان کند، جذابیت عشق از میان می رود و سعادت ویران می شود. خشم، بی انصافی، حتی شیطنت، قابل گذشتند؛ اما پنهان کاری عنصری بیگانه وارد عشق می کند که ماهیت آن را تغییر می دهد و پلاسیده اش می کند.

سرنوشت تا مدتی می شود نبرد کرد، اما سرانجام همیشه تسلیم آن می شویم. قوانین جامعه از خواسته‌های انسان‌ها قدرتمندترند؛ شدیدترین احساسات در برابر شرایط گریزناپذیر رنگ می بازند. بیهوده می کوشیم لجوجانه به ندای قلبمان گوش کنیم؛ محکومیم دیر یا زود از عقل اطاعت کنیم.

شرایط اهمیت زیادی ندارند، خصلت فرد مهم است؛ انسان بیهوده با اشیاء و افراد قطع رابطه می کند؛ اما با خودش نمی‌تواند قطع رابطه کند. موقعیت را تغییر می دهیم اما در هر موقعیت دیگر، عذابی را که امید داشتیم از آن رها شویم، با خود حمل می کنیم؛ و از آن جا که با تغییر مکان نمی‌توان خود را اصلاح کرد، سرانجام متوجه می شویم که فقط توانسته‌ایم به پشیمانی هایمان و به رنج هایمان اضافه کنیم.

ما انسان‌ها موجودات بی ثباتی هستیم؛ احساساتی را که تظاهر به آن می کنیم دست آخر به راستی احساس می کنیم. نیمی از ناراحتی‌هایی را که پنهان می کردم رفته رفته فراموش کردم. شوخی‌های دائم اندوهم را از بین برد و اطمینان‌های مهرآمیزی که به النور می دادم احساسی دلپذیر در قلبم ایجاد کرد که بی شباهت به عشق نبود.

به محض این که رازی میان دو عاشق به وجود آید، به محض این که یکی فکرش را از دیگری پنهان کند، جذابیت عشق از میان می رود و سعادت ویران می شود. خشم، بی انصافی، حتی شیطنت، قابل گذشتند؛ اما پنهان کاری عنصری بیگانه وارد عشق می کند که ماهیت آن را تغییر می دهد و پلاسیده اش می کند.

می توانستیم سکوت کنیم، اما نمی‌توانستیم آنچه را گفته شده بود فراموش کنیم. حرف‌هایی هست که مدت‌ها به زبان نمی‌آوریم، اما چون به زبان آمد، دیگر مکرر در مکرر آن‌ها را تکرار می کنیم.

می توانستیم سکوت کنیم، اما نمی‌توانستیم آنچه را گفته شده بود فراموش کنیم. حرف‌هایی هست که مدت‌ها به زبان نمی‌آوریم، اما چون به زبان آمد، دیگر مکرر در مکرر آن‌ها را تکرار می کنیم.

عشق با سحر و جادو گذشته‌ای به وجود می آورد که ما را احاطه می کند. به عبارت دیگر کاری می کند احساس کنیم با فردی که همین اندکی پیش برایمان پاک بیگانه بود، سال‌ها زیسته ایم. عشق نقطه‌ای فروزان است و بس، با این حال به نظر می آید می تواند کل زمان را تسخیر کند. تا همین چند روز پیش اصلاً عشقی وجود نداشت، چندی دیگر نیز عشقی وجود نخواهد داشت؛ اما تا زمانی که هست، پرتویش را بر روی گذشته و بر روی آینده‌ای که پس از عشق فراخواهد رسید، می تاباند.

لازمه عادت کردن به نوع بشر، و تمام ظاهرسازی اش، خویشتن پرستی اش، و منافع شخصی اش، زمان است.