بریده‌هایی از کتاب اسراف چرا؟ تاملی در آثار اسراف، با مدد از معارف اهل بیت(ع)

آخرت، روز سؤال است و جواب می‌کشند از هر که با دقّت، حساب هر که در اموال خود اسراف کرد یا که بیت المال را اتلاف کرد روز محشر پای او اندر گِل است معذرت‌خواهی او بی‌حاصل است

گاه با عنوان «حفظ آبرو» می‌شود معیارهامان زیر و رو گاه، زیر نام شیک و خوشگلی می‌شود احیا، رسومِ جاهلی این همه اجلاس‌های رنگ رنگ این همایش‌های پرخرج و قشنگ این چنین مستانه خود را باختن سفره شاهانه‌ای انداختن گر زِ جیب شخص باشد، نارواست گر زِ جیب خلق، ظلم است و جفاست صرف بیت المال اگر این‌سان بود حاتم طایی شدن آسان بود

هر که را اسراف در مصرف بود حاصل سرمایه او کف بود ملّت اسراف‌کارِ بینوا می‌کند سرمایه را دودِ هوا هر که را مصرف ز حدّ افزون بود عاقبت افسرده و دل‌خون بود ملّت ولخرج می‌گردد فقیر ملّتی وابسته، محتاج و اسیر کارها بسیار امّا بی‌ثمر حرف‌های بسیار، امّا بی‌اثر دست‌ها باز است امّا از نیاز چشم‌ها بسته، دهان‌ها باز باز ابر می‌بارد، ولی در مِلک غیر بذر می‌روید، ولی خالی ز خیر آب هست و می‌رود؛ امّا هدر خاک هست، امّا نمی‌کاری شجر

می‌توان این مُلک را آباد کرد یا که از وابستگی آزاد کرد هر طرف با آن که نعمت جاری است مشکل از جهل و «ندانم کاری» است کشور پهناور و سرشارِ ما کم ندارد هیچ، بهر کار ما همّت و تدبیر باید در عمل تا زِ آبادی شود ضرب‌المثل حل این مشکل به حرف و طرح نیست حرف، روشن هست و جای شرح نیست بَد بود اسراف، حتّی در کلام پس سخن کوتاه باید والسلام

این دلاور مردم این سرزمین! کارفرمایان اهل درد و دین! سیل اسراف آمده کاری کنید انقلاب خویش را یاری کنید در اداره، کارخانه، خانه‌ها یا که دانشگاه و مهمان خانه‌ها در صدا سیما و بانک و پول و ارز داخل کشور و یا آن سوی مرز در سپاه و ارتش و در گمرکات در وجوه شرعی و خمس و زکات بندر و انبارها، بازارها یا که در مهمانی تالارها مرکز تولید یا توزیع و پخش هر کجا، استان و شهرستان و بخش هر که هر جا مصدر کاری بود نقطه پیوندِ پَرگاری بود

خدا سوگند! اگر دنیا نزد خداوند به‌اندازه بال مگسی ارزش داشت به کافر و منافق از دنیا چیزی نمی‌بخشید"» .

و گفتند: «زهد در دنیا به معنای تباه نمودن مال و حرام ساختن حلال نیست؛ بلکه زهد و عدم رغبت به دنیا آن است که آنچه از دنیا در دست داری اطمینان‌بخش‌تر از آنچه در نزد خداست ندانی» .

«ای فرزند آدم، اگر از دنیا به مقدار کفایت بخواهی پس اندکی از مال دنیا تو را کفایت می‌کند و اگر بیشتر از مقدار کفاف بخواهی همانا هر چه در دنیا است تو را کافی نخواهد بود» .

وَمَنْ اَصْبَحَ لا یهْتَمُّ بِاُمورِ الْمُسْلِمین فَلَیسَ بِمُسْلِمٍ؛ هرکه صبح کند در حالی که در فکر مشکلات مسلمانان نباشد مسلمان نیست.

هنگامی که قبا روزه بود و هنگام افطار آب طلب کرد یکی از انصار شیر و عسل برای حضرت آورد حضرت فرمود: به یکی می‌توان بسنده کرد من یا شیر می‌نوشم یا عسل. نوشیدن هر دو را هم حرام نمی‌دانم؛ ولی می‌خواهم خودم در برابر خدا تواضع کرده باشم.

تصور کنید، اینکه اسلام دستور می‌دهد خرده نان‌ها را که از سفره بیرون ریخته بردارید و بخورید، اگر غذا از دستتان یا دهانتان بر زمین افتاد بردارید و بخورید که در آن شفا است و آتش جهنم بر او حرام می‌شود، اگر کسی روزانه غذای چند نفر را دور می‌ریزد آیا او را مسلمان می‌داند؟

فرمود: «به هرکس خداوند مالی ارزانی فرمود باید[ با آن ]صله‌رحم کند. به نیکی مهمان‌نوازی نماید. اسیران دربند را آزاد گرداند. به تنگ‌دستانِ بدهکار ببخشد و بر ادای حقوق و ناگواری‌ها صبر نماید»

و امام صادق علیه‌السلام به ثروتمندان فرمود: «خداوند به شما مال زیاد عطا فرمود که آن را در راهی که مقرر فرموده صرف کنید. آن را به شما نبخشیده که اندوخته سازید!» .

امام صادق علیه‌السلام فرمودند: «دور ریختن اضافه آب نوشیدنی یا هسته خرما که قابل استفاده است اسراف می‌باشد» .

آیا وقتی اسلام دور انداختن هسته خرما را اسراف می‌داند و گناه به حساب می‌آید، با این همه اسراف در غذا و هدر دادن نان و خوراکی‌ها چگونه بعضی‌ها ادعای مسلمانی دارند؟

و همان بزرگوار در بیان دیگری فرمود: «آیا فکر می‌کنی آنچه خدا از مال دنیا به هرکس داده به‌خاطر احترام او است و اگر به کسی نداده به خاطر بی‌احترامی به اوست؟ نه هرگز چنین نیست! بلکه مال، مال خداست و آن را امانت در دست مردم قرار داده و به آنها اجازه فرموده که در حد ضرورت و مقتصدانه از آن بخورند؛ ولی اضافه بر آن را به فقیران بدهند و اگر چنین نکنند آنچه خورده‌اند و آشامیده‌اند حرام خواهد بود» .

«از مصادیق اسراف این است که هر چه دلت خواست و هوس کردی بخوری (پرخوری)».