بریده‌هایی از کتاب روشنگری (مجموعه‌ی تاریخ برای نوجوان ۱۷)

باید از سر خطاهای یکدیگر درگذریم. نزاع شر بزرگ بشریت است و بردباری تنها درمان آن است. همه در نظر با این موافقند. چرا بردباری را عمل نمی‌کنند؟ پاسخ این است: چون آن‌ها نفع شخصی را خدای خود می‌سازند.

بلکه (هدفم) انتخاب مهم‌ترین حقایق است که دارای بهترین اسناد باشد به این منظور که خواننده را راهنمایی کند تا شاید در باب مرگ، بقای مجدد و پیشرفت اندیشه انسانی تصمیم بگیرد و او را یاری کند که مردم را از روی آدابشان باز بشناسد. می‌خواهم تاریخی بنویسم که (شرح) جنگ‌ها نباشد بلکه (تاریخ) جامعه باشد و بفهمم چگونه انسان‌ها زیستند و چه بود آن چیزهایی که آن‌ها می‌اندیشیدند. هدف من تاریخ اندیشه است، نه فقط مجموعه‌ای از حقایق فراوان؛ من دلبستهٔ تاریخ خدایان بزرگ نیستم، بلکه می‌خواهم در باب شیوه‌ای بدانم که انسان را از توحش به تمدن سوق داد.