بریده‌هایی از کتاب تاریخچه جهان هستی

جهان به یک معنی تهی است. آنچه که به‌عنوان اجسام یا گازها یا ذرات صلب وجود دارند، ماحصل نیروها و میدان‌های نیروی این ذرات است. در یک مکعب فولادی ۱ × ۱ × ۱ متر که حدود ۸ تن وزن دارد، هسته‌های پروزن و ثقیل اتم‌ها فقط یک میلیونیمِ یک میلیاردیم حجم قطعه (۱۰-۱۵) را اشغال می‌کنند و بقیه یا فضای خالی است و یا یک ابر کوچک الکترونی دور هسته‌ها که آن هم عملاً خالی است. همین خلأ در مورد یون‌های ما، در مورد گازها، اتم‌ها، مولکول‌ها و سایر اجرام جهان قابل رؤیت صادق است. وقتی دو توپ بیلیارد به‌هم ضربه می‌زنند، میدان‌های نیرو است که به‌هم برخورد می‌کنند وگرنه توپ‌ها به راحتی از فضای خالی یکدیگر عبور می‌کردند، چون هر دو توپ عملاً تهی هستند.

اخترشناسان برخلاف باستان‌شناسان این مزیت را دارند که گذشته را رؤیت می‌کنند. وقتی با تلسکوپ‌های خود به جهان می‌نگریم، ستارگان و کهکشان‌هایش را می‌بینیم که در گذشته به این صورت وجود داشته‌اند. این گذشته، متناسب با فاصله‌ی آن‌ها با ما است. اگر کهکشانی را رصد کنیم که ۶ میلیارد سال نوری با ما فاصله دارد، وضعیت ۶ میلیارد سال پیش را شاهد هستیم. اگر موجودات هوشمندی از فاصله‌ی ۶ میلیارد سال نوری، ما را رصد کنند، منظومه‌ی شمسی را نخواهند دید چون از عمر آن حدود ۵ میلیارد سال می‌گذرد.

وقتی ستاره‌ای تمام سوخت هسته‌ای خود را مصرف کند، می‌رُمبد. اگر ستاره، خیلی بزرگ و سنگین باشد، رُمبش آن در اثر پدیده‌ی کوانتومی موسوم به تبهگنی الکترونی متوقف می‌شود و آن وقت ستاره‌ای به‌نام کوتوله‌ی سفید، متشکل از ماده‌ی معمولی بسیار متراکم متولد می‌شود. جرم کوتوله‌ی سفید نمی‌تواند از ۱.۴۴ برابر جرم خورشید بیشتر باشد، زیرا تبهگنی الکترونی نمی‌تواند در مقابل کشش گرانشی ستاره‌ی سنگین‌تر مقاومت کند. ستاره‌ی سنگین‌تر، چنان متراکم می‌شود که هر پروتون با یک الکترون جفت شده و یک نوترون و یک نوترینو تولید می‌کند. نوترینوها فرار می‌کنند، اما نوترون‌ها برجای می‌مانند و به‌جز در ستاره‌های خیلی سنگین‌تر، رُمبش در اثر پدیده‌ای به‌نام تبهگنی نوترونی متوقف می‌شود. حال ستاره‌ای به‌نام ستاره‌ی نوترونی متولد شده است که متشکل از نوترون‌ها است و شعاع آن معمولاً حدود ۱۰ کیلومتر می‌باشد. ستاره‌ی نوترونی چنان متراکم است که یک قاشق چایخوری از آن حدود ۱۰۰۰ مرتبه سنگین‌تر از هرم بزرگ جیزه است

طبیعت و قوانین طبیعت در تاریکی شب پنهان بودند: خداوند فرمود، بگذار نیوتون باشد! و همه جا نورانی شد. سنگ‌نبشته‌ی مزار آیزاک نیوتون از الکساندر پوپ (شاعر روسی) در ۱۷۲۷