بریده‌هایی از کتاب مرغ دریایی

شما کهنه‌پرستان همیشه حق تقدم در هنر را برای خود حفظ می‌کنید.فقط چیزهایی راکه خود انجام می‌دهید قانونی و حقیقی می‌شمارید و دیگران را تحت فشار قرار داده و خفه می‌کنید!

هیچ‌گاه به‌عنوان یک نویسنده از خودم خوشم نیامده و از آثارم خوشم نیامده است. بدتر از همه این‌که گویی در میان دود گیر کرده‌ام و اغلب نمی‌فهمم‌که چه می‌نویسم...

«اگر روزی به زندگی من احتیاج پیدا کردی، بیا و آن را بگیر.»

دایی جان، چه چیزی می‌تواند مأیوس‌کننده‌تر و احمقانه‌تر از این وضعیت باشد که در میهمانی‌هایش در میان کسانی که همگی معروف، هنرپیشه و نویسنده هستند، تنها من هستم که کسی نیستم. مرا فقط از آن‌جهت در جمع خود می‌پذیرند که فرزند او هستم. من کیستم؟ چه هستم؟

ماشا: چه حرف‌های پوچی می‌زنید. عشق شما مرا متاثر می‌کند ولی نمی‌توانم جواب متقابل به شما بدهم. همین و بس.

کوستیا، حالا دیگر می‌دانم و درک می‌کنم که در کار ما - فرق نمی‌کند بازی در صحنه یا نوشتن - مهم افتخار و شهرت و یا آن چیزهایی که من آروز می‌کردم نیست، بلکه آنچه مهم است توانایی داشتن تحمل و صبر است. باید توانایی حمل صلیب خود را داشت و معتقد بود. من اعتقاد دارم، پس زندگی برایم زیاد سخت نیست و وقتیکه به استعداد و ذوقم فکر می‌کنم دیگر از زندگی وحشتی احساس نمی‌کنم.

نینا: بازی کردن در نمایشنامه شما سخت است. در آن هیچ چهره زنده‌ای وجود ندارد. ترپلف: چهره زنده! زندگی را باید آن‌طور که در رویا هست نشان داد، نه آن‌طور که هست و یا باید باشد.

بلکه آنچه مهم است توانایی داشتن تحمل و صبر است. باید توانایی حمل صلیب خود را داشت و معتقد بود. من اعتقاد دارم، پس زندگی برایم زیاد سخت نیست و وقتیکه به استعداد و ذوقم فکر می‌کنم دیگر از زندگی وحشتی احساس نمی‌کنم.

ماشا: این حرف‌ها احمقانه است. عشق بدون امید فقط در داستان‌ها دیده می‌شود. همه حرف‌های پوچ است. نباید خود را کاملاً در عشق رها کرد و همیشه منتظر چیزی بود. مثل این‌که از دریای طوفانی انتظار آرامش داشته باشی... حتی اگر عشق بر قلب چیره شد باید بیرونش انداخت. به شوهرم قول داده‌اند به شهرستان دیگری منتقلش کنند. به محض این‌که به آنجا برویم، همه چیز را فراموش خواهم کرد... عشقش را از قلبم بیرون خواهم کرد.

آرکادینا: (به ماشا) بیایید بلند شویم. (هر دو می‌ایستند.) کنار هم بایستیم. شما بیست‌ودو سال دارید و سن من تقریباً دوبرابر شماست. یوگنی سرگی‌یوویچ کدام‌یک از ما جوان‌تر هستیم؟ دورن: البته شما. آرکادینا: می‌بینید... ولی چرا؟ برای این‌که من کار می‌کنم. احساس دارم. مرتب در تلاش هستم. اما شما همیشه یک‌جا نشسته‌اید. زندگی نمی‌کنید... من عقاید مخصوص به خود دارم: به آینده فکر نمی‌کنم. هیچ‌وقت نه به پیری فکر می‌کنم و نه به مرگ. از آن‌چه مقدر است نمی‌شود گریخت. ماشا: اما من احساس می‌کنم که سال‌های خیلی خیلی دور به دنیا آمده‌ام. زندگی‌ام را همچون دنباله دامن درازی کشان‌کشان به دنبال خود می‌کشم. اکثر اوقات میلی به زندگی ندارم. (می‌نشیند) البته این حرف‌ها همه پوچ است. باید جنبید و این افکار را از خود دور کرد.

می‌بینی، تنها من هستم که می‌توانم ارزش تو را درک کنم. فقط من هستم که حقیقت را به تو می‌گویم... عزیزم...

مادر بیچاره‌اش می‌سوزد.خوب، اجازه بدهید برایتان آرزوی سفری خوش کنم. مرا به بدی یاد نکنید. (دست او را محکم می‌فشارد.) به‌خاطر رفتار خوبتان از شما بسیار متشکرم. کتاب‌هایتان را ب

شما راه خود را پیدا کرده‌اید و می‌دانید هدفتان چیست ولی من هنوز در پریشانی خیال و رویاها دست و پا می‌زنم و نمی‌دانم این کار برای چیست و به‌درد چه‌کسی می‌خورد. من اعتقاد ندارم و نمی‌دانم وظیفه‌ام چیست.

نینا من شما را نفرین کرده‌ام. از شما متنفر بوده‌ام، نامه‌ها و عکس‌های شما را پاره کرده‌ام ولی در تمام این لحظه‌ها آگاه بودم که روح من تا ابد به شما وابسته است. بریدن از عشق شما در قدرت من نیست، نینا! از زمانی که شما را از دست داده‌ام و شروع به نویسندگی کرده‌ام، زندگی برایم غیرقابل تحمل شده است. رنج و عذاب می‌کشم... جوانیم ناگهان از من جدا شده است. به‌نظرم می‌آید که نود سال است دارم در این دنیا زندگی می‌کنم.

گاهی آدم‌ها درحال راه رفتن به خواب می‌روند.من هم همین‌طور درحالی‌که دارم با تو حرف می‌زنم در خواب هستم و او را در خواب می‌بینم... آرزوهای شیرین و رویایی مرا دربرگرفته‌اند.

آن‌طور که پیداست این نمایشنامه را که با بوی گوگردش داشت ما را خفه می‌کرد، نه برای شوخی بلکه برای تظاهر نوشته است... او می‌خواهد به ما یاد بدهد که چگونه باید نوشت و چگونه باید بازی کرد.

ماشا: مسئله پول نیست. یک آدم فقیر هم می‌تواند خوشبخت باشد. مدودنکو: در تئوری می‌شود ولی در عمل چنین نیست.

مدودنکو: دکتر اجازه بدهید بپرسم از کدام یک از شهرهای خارجه بیشتر خوشتان آمده است. دورن: از جنوا. ترپلف: چرا از جنوا؟ دورن: شلوغی خیابان‌های آنجا عالی‌ست. وقتی شب از هتل بیرون می‌آیید، می‌بینید خیابان مملو از جمعیت است. بدون هیچ هدفی زیگزاک‌وار همراه با جمعیت از این‌طرف به آن‌طرف کشیده می‌شوید. همراه با جمعیت زندگی می‌کنید. از نظر روحی با آن می‌آمیزید و کم‌کم باور می‌کنید که امکان این‌که به‌صورت یک روح واحد جهانی درآیید هست. شبیه به همانی که نینا زارچنایا روزی در نمایشنامه‌تان بازی کرد. راستی، حالا زارچنایا کجاست؟

آرکادینا: (قطعه‌ای از هاملت می‌خواند.) «پسرم! تو نگاهم را به اعماق وجودم کشاندی و من آن‌را چنان خونین و با چنان زخم‌هایی دیدم که هیچ راه رهایی از آن نمی‌یابم.» ترپلف: (در جواب قطعه‌ای از هاملت می‌خواند.) «پس از چه رو چنین تسلیم شهوت گشته‌ای که در بطن خیانت به جستجوی عشق آمده‌ای؟»