بریده‌هایی از کتاب گزینه اشعار مهدی اخوان ثالث

او چرا این را نمی‌داند، که در این‌جا من دلم تنگ‌ست، یک ذرّه‌ست؟

«هی، فلانی! زندگی شاید همین باشد؟ یک فریبِ ساده و کوچک. آن هم از دستِ عزیزی که تو دنیا را جز برای او و جز با او نمی‌خواهی. من گمانم زندگی باید همین باشد.

«شما را، ای گروه تشنگان! سیراب خواهم کرد» صدای رعد آمد باز، با فریاد غول‌‌آسا. ولی باران نیامد... «پس چرا باران نمی‌آید؟» سرآمد روزها با تشنگی بر مردم صحرا.   گروه تشنگان در پچ‌پچ افتادند: «آیا این همان ابرست کاندر پی هزاران روشنی دارد؟» و آن پیر دروگر گفت با لبخند زهرآگین: «فضا را تیره میدارد، ولی هرگز نمی‌بارد.»

شب خسته شد، ای‌چرخ، به‌فکر سحری باش

صدم غم هست، اما همدمی نیست وگر یک همدمم باشد، غمی نیست هزاران رازم اندر سینه پژمرد دریغا و دریغا، محرمی نیست خمارآلودم، اما ساغری نه، سراپا ریشم، اما مرهمی نیست گنه ناکرده باد افره کشیدن خدا داند که این درد کمی نیست سیه‌چالی نصیبم شد چو بیژن چه گویم، با که گویم، رستمی نیست بمیر ای خشک‌لب در تشنه‌کامی که این ابر سترون را نمی ‌نیست نصیحت ناپذیر و حرف نشنو دلی دارم، که بی‌محنت دمی نیست خوشا بیدردی و شوریده‌رنگی که گویا خوشتر از آن عالمی نیست کم‌ست، «امید» اگر صد بار گویم صدم غم هست، اما همدمی نیست

همچو خواب همگنانِ غار، چشم میمالیم و میگوئیم: آنک، طرفه قصرِ زرنگارِ صبح شیرینکار، لیک بی‌مرگ‌ست دقیانوس. وای، وای، افسوس.»

آبیاری میکنم اندوه‌زارِ خاطر خود را؛

هان، کجاست، پایتخت قرن؟ ما برای فتح می‌آییم، تا که هیچستانْش بگشاییم...» این شکسته چنگِ دلتنگِ محال‌اندیش، نغمه‌پردازِ حریمِ خلوت پندار، جاودان پوشیده از اسرار، چه حکایتها که دارد روز و شب با خویش!

من اینجا بس دلم تنگ‌ست. و هر سازی که میبینم بدآهنگ‌ست. بیا ره‌توشه برداریم، قدم در راه بی‌برگشت بگذاریم؛ ببینیم آسمانِ «هرکجا» آیا همین رنگ‌ست؟

باز میگویند: فردای دگر صبر کن تا دیگری پیدا شود. کاوه‌ای پیدا نخواهد شد، امید!

خوشا من، این منِ ناچیز، خوشا ما: باغ، من، مهتاب،

نه‌تنها بال و پر، بالِ نظر بسته‌ست. قفس تنگ‌ست و در بسته‌ست...»

گر هر ستاره ماه شود، باز شب شب‌ست.

من مرثیه‌خوان دل دیوانۀ خویشم

به حیرتم که در آزار ما چرا کوشند که کس ندیده در آزار هیچکس ما را

بی‌سرانجام رهی پرخطر و شور و شرم هوس رهگذری بی‌سر و سامان دارم

هان، کجاست؟ پایتخت این دژآئین قرنِ پرآشوب. قرن شکلک چهر. بر گذشته از مدار ماه، لیک بس دور از قرار مهر. قرن خون‌آشام، قرن وحشتناک‌تر پیغام، کاندران با فضلۀ موهومِ مرغ دور پروازی چار رکن هفت اقلیم خدا را در زمانی برمی‌آشوبند.

به جو باز آمد آب رفته، ماهی مُرده بود امّا!

ما فاتحانِ شهرهای رفته بر بادیم. با صدائی ناتوان‌تر زانکه بیرون آید از سینه. راویانِ قصّه‌های رفته از یادیم. کس به چیزی، یا پشیزی، برنگیرد سکّه‌هامانرا. گوئی از شاهی‌ست بیگانه. یا زمیری دودمانش منقرض گشته. گاهگاه بیدار میخواهیم شد زین خواب جادوئی، همچو خواب همگنانِ غار، چشم میمالیم و میگوئیم: آنک، طرفه قصرِ زرنگارِ صبح شیرینکار، لیک بی‌مرگ‌ست دقیانوس. وای، وای، افسوس.»

همچو آن صیاد ناکامی که هر شب خسته و غمگین، تورش اندر دست، هیچش اندر تور، میسپارد راه خود را، دور

اگر دوریم اگر نزدیک بیا با هم بگرییم ای چو من تاریک

شب‌ست و غم گرفته چارسویم. بیا ای دوست، بنشین روبرویم. بیا تا قصه غم را و شب را، اگر خوابت نمی‌آید، بگویم؛   درخت، خشک باری هم ندارد. نه‌تنها گل، که خاری هم ندارد. بیا ای ابر، بر باغی بگرییم، که امید بهاری هم ندارد.

انگار در من گریه می‌کرد ابر. من خیس و خواب‌آلود [بغضم در گلو چتری که دارد می‌گشاید چنگ انگار بر من گریه می‌کرد ابر.

افسوس آن سقف بلند آرزوهای نجیب ما. و آن باغ بیدار و برومندی که اشجارش در هر کناری ناگهان می‌شد صلیب ما. افسوس.

گرچه خاموشی سرآغاز فراموشی‌ست، خامشی بهتر،

مگر دیگر فروغ ایزدی آذر مقدس نیست؟ مگر آن هفت انوشه خوابشان بس نیست؟ زمین گندید، آیا برفراز آسمان کس نیست؟

خشکید و کویر لوت شد دریامان امروز بدو بدتر از آن فردامان زین تیره‌دل دیو صفت مشتی شمر چون آخرت یزید شد دنیامان.

زنده دارد زنده‌دل دم را. هر کجا، هرگاه اوج بخشد کیفیت کم را. گفت‌وگو بس، ماجرا کوتاه، ما اگر مستیم. بیگمان هستیم.

هرچند که تازه می‌کنی دَردَم، ای صبح، سلام بر تو، خوش بَردَم!

چون به اینجا می‌رسم، از خویش می‌پرسم همچو بسیاری که می‌دانم، منهم آیا راستی از مرگ می‌ترسم؟