بریده‌هایی از کتاب اسرار ماه رجب؛ ادب حضور (دفتر اول)

عزم جوهرهٔ انسانیت و میزان امتیاز انسان است. و تفاوت درجات انسان، به تفاوت درجات عزم اوست.

توصیه به نماز شب در بیانات الهی و فرهنگ کلمات اهل بیت (ع) به حدّی است که در میان اهل معنا، جایگاه نماز شب مانند جایگاه نمازهای یومیه برای تودهٔ مردم است و امکان ندارد کسی بدون نماز شب بتواند در مسائل معنوی به جایی برسد.

خداوند خطاب به حضرت موسی (ع) دربارهٔ نماز شب می‌فرماید: «ای فرزند عمران، از چشمانت اشک‌هایت را و از قلبت خشوع و از بدنت خضوع را بر من هدیه کن و سپس مرا در تاریکی شب بخوان و قطعاً مرا نزدیک و اجابت‌کننده می‌یابی. ای فرزند عمران، دروغ می‌گوید آنکه می‌پندارد که مرا دوست می‌دارد، اما وقتی تاریکی شب او را فرا می‌گیرد، در خواب فرو می‌رود.»

گویی ماه رجب سرآغاز ورود به صراط مستقیم توحید است.

«خداوند در آسمان هفتم فرشته‌ای را منصوب فرموده که به او «داعی» (به معنای دعوت‌کننده) گویند. چون ماه رجب فرا رسد، آن فرشته از آغاز شب تا صبح ندا سر می‌دهد: خوشا به حال ذاکران و یادآوران خدا، خوشا به حال مطیعان. و خداوند تعالی می‌فرماید: من هم‌نشین کسی هستم که هم‌نشین من است، من مطیع کسی هستم که مطیع من است، من بخشندهٔ کسی هستم که تقاضای بخشش کند. این ماه، ماه من و بنده، بندهٔ من، و رحمت، رحمت من است. پس هر کس مرا در این ماه بخواند اجابتش می‌کنم، و هرکس از من چیزی طلب کند به او عطا کنم و هر کس از من طلب هدایت کند، او را هدایت می‌نمایم. و این ماه را ریسمانی بین خود و بندگانم قرار دادم، پس هرکس بدان چنگ زند به من می رسد.» مرحوم میرزا جواد آقا، بعد از ذکر این روایت شریف می‌نویسد:

کمر همت ببندیم تا از ابتدای ماه رجب، یک یا دو اربعین را با مراقبهٔ صحیح به میدان عمل بیاییم؛ که آثار آن را به سرعت خواهیم دید و ماه رجب و شعبان ما با سال‌های قبل بسیار تفاوت خواهد داشت. بنوش باده و «عزم» وصال جانان کن سخن شنو که زنندت ز بام عرش صفیر

حضرت استاد سعادت‌پرور در آستانهٔ فرا رسیدن ماه رجب، جوش و خروش این ماه را می‌زدند و می‌فرمودند اگر کسی به درستی وارد ماه رجب نشود، معلوم نیست ماه شعبان را هم به درستی درک کند و اگر کسی ماه شعبان را تحصیل نکرد، در ماه رمضان نیز ناموفق است.

اگر سالک در این ماه رجب «غیرت» به خرج دهد و با قدم همت پای پیش نهد، خداوند نیز از او دستگیری می‌کند؛ که پروردگار انسان‌های غیور را دوست دارد.

چنان از حلاوت انس با نمازهای یومیه سرمست بود که می‌فرمود: «فقر و بی‌پولی و اولاد زیاد همواره به من فشار می‌آورَد، اما هنگامی که سر نماز می‌ایستم، خداوند تبارک و تعالی لذت عبودیت را به قسمی به بنده می‌فهماند که قریب به یک ساعت نمازم طول می‌کشد و پس از نماز فکر می‌کنم این لذت عبودیت در نشئهٔ بعدی به نحوی که عبودیت و ربوبیت حفظ شود، آیا نصیبمان می‌شود یا نه؟!» همچنین از ایشان منقول است: «تمام همّ و غمّ دنیا در نزد ما تا اول الله اکبر نماز است.» و می‌فرمود: «دو سه روز است در این فکرم که اگر در بهشت نگذارند ما نماز بخوانیم چه بکنیم؟» این حال بزرگان ما دربارهٔ نماز است. اگر سالک در این ماه رجب «غیرت» به خرج دهد و با قدم همت پای پیش نهد، خداوند نیز از او دستگیری می‌کند؛ که پروردگار انسان‌های غیور را دوست دارد. در خرقه چو آتش زدی ای عارف سالک جهدی کن و سر حلقهٔ رندان جهان باش و لذا بهترین و اوّلین و اصلی‌ترین دستور سلوکی در ایام ماه رجب، اصلاح امر نماز است.

مرحوم علّامهٔ طباطبایی می‌فرمود: «گوشه‌نشینی، ملازم با معرفت و یا موجب آن نیست؛ ولی کسی که می‌خواهد اهل معرفت شود، باید معاشرتش را مخصوصاً با اهل غفلت و اهل دنیا کم کند و فرش هر مجلسی نباشد و کار شبانه‌روزی او در مجالس بیهوده صرف نشود و از معاشرت‌های بی‌فایده و بی‌مغز تا می‌تواند اجتناب نماید و طوری نشود که با همه و در هر مجلسی حاضر شود.»