بریده‌هایی از کتاب پروین اعتصامی

کتاب عشق را، جز یک ورق نیست در آن هم، نکته‌ای جز نام حق نیست

اینکه خاک سیهش بالین است اختر چرخ ادب پروین است گر چه جز تلخی از ایام ندید هر چه خواهی سخنش شیرین است صاحب آنهمه گفتار امروز سائل فاتحه و یاسین است دوستان به که ز وی یاد کنند دل بی دوست دلی غمگین است خاک در دیده بسی جان فرساست سنگ بر سینه بسی سنگین است بیند این بستر و عبرت گیرد هر که را چشم حقیقت بین است هر که باشی و زهر جا برسی آخرین منزل هستی این است آدمی هر چه توانگر باشد چو بدین نقطه رسد مسکین است

کاش این درد به دل میگنجید

ازین پژمردگی، ما را غمی نیست که گل را زندگانی جز دمی نیست

در کشور وجود، هنر بهترین غناست

مترس از جانفشانی گر طریق عشق میپوئی چو اسمعیل باید سر نهادن روز قربانی

عشق آنست که در دل گنجد

هر که باشی و زهر جا برسی آخرین منزل هستی این است

خاک در دیده بسی جان فرساست سنگ بر سینه بسی سنگین

دبیران خلقت، درین کهنه دفتر نوشتند هر مبحثی را کتابی

هیچ خردمند نپرسد ز مست مصلحت مردم هشیار را

آموزگار خلق شدیم اما نشناختیم خود الف و با را

بیهوده مکوش ای طبیب دیگر بیمار تو در حال احتضار است باید که چراغی بدست گیرد در نیمه‌شب آنکس که رهگذار است

ای عجب! این راه نه راه خداست زانکه در آن اهرمنی رهنماست

اشک یتیم روزی گذشت پادشهی از گذرگهی فریاد شوق بر سر هر کوی و بام خاست پرسید زان میانه یکی کودک یتیم کاین تابناک چیست که بر تاج پادشاست آن یک جواب داد چه دانیم ما که چیست پیداست آنقدر که متاعی گرانبهاست نزدیک رفت پیرزنی کوژپشت و گفت این اشک دیدهٔ من و خون دل شماست ما را به رخت و چوب شبانی فریفته است این گرگ سالهاست که با گله آشناست آن پارسا که ده خرد و ملک، رهزن است آن پادشا که مال رعیت خورد گداست

کشت دروغ، بار حقیقت نمیدهد این خشک رود، چشمهٔ حیوان نمی‌شود

گردد از این درس، هر خردی بزرگ

خوش آن رمزی که عشقی را نوید است خوش آن دل کاندران نور امید است

گر نروی راست در این راه راست چرخ بلند از تو کند بازخواست

همیشه دختر امروز، مادر فرداست ز مادرست میسر، بزرگی پسران اگر رفوی زنان نکو نبود، نداشت بجز گسیختگی، جامهٔ نکو مردان