بریده‌هایی از کتاب سید مرتضی آوینی؛ نگاهی به زندگی و زمانه‌ی شهید آوینی

کرهٔ زمین خسته است. بشر بعد از قرن‌ها زمین‌گرایی و خودپرستی احساس می‌کند که نیازمند عالم معناست. او این عالم را در درون خویش بازخواهد یافت و به آن بازخواهد گشت. اما نه بی‌رنج، بلکه با رنجی بسیار؛ این دوران رنج اکنون سر رسیده است.

آدم بر زمین هبوط کرد تا عشق بیاموزد و شیطان را نیز خداوند آفریده بود تا عشق آدم به ظهور رسد. نه آن‌که شیطان عاشقی بداند. او از اهل عشق نبود. چرا که تا با امری خلاف عقل خویش مواجه شد، گردن از اطاعت معشوق پیچید و حکم عقل‌گرای خویش را گردن نهاد، و پیروان شیطان نیز همه چنین‌اند.

هرجا که غذای خوشمزه یا شیرینی یا شکلاتی تعارفش می‌کردند، برمی‌داشت، اما نمی‌خورد. می‌گفت: «می‌برم تا با خانم و بچه‌ها با هم بخوریم.» به ما توصیه می‌کرد که این خیلی مؤثر است که آدم شیرینی‌های زندگی‌اش را با خانواده‌اش تقسیم کند. شاید برای همین هم بود که در خانه نماز را به جماعت می‌خواند.

عقل به ماندن می‌خواند و عشق به رفتن... و این هر دو را خداوند آفریده است تا وجود انسان در آوارگی و حیرت، میان عقل و عشق، معنا شود.

گفتم: شما؟! گفت: مهره‌ای گم در صفحهٔ شطرنج الهی.

ای شهید، ای آن‌که بر کرانهٔ ازلی و ابدی وجود برنشسته‌ای، دستی برآر و ما قبرستان‌نشینان عادات سخیف را نیز از این منجلاب بیرون کش.

اهل حقیقت، مقیمان کوی میخانه‌اند و شعر، جرعه‌ای است از آن شراب روحانی که بر خاک افشانده‌اند.

پندار ما این است که ما مانده‌ایم و شهدا رفته‌اند اما حقیقت آن است که زمان، ما را با خود برده است و شهدا مانده‌اند.

برای همه چیز شتاب داشت؛ حتی برای جا گرفتن توی دل‌ها. این یکی را خودش هم نمی‌دانست. کافی بود چند روز با او برخورد کنی. با شتاب می‌دوید توی قلبت و شیفته‌ات می‌کرد.

دزدان ما را به زنگوله‌ای سرگرم کرده‌اند و کاش ما پیش از آن که خانه‌مان غارت شود، از غفلت به درآییم.

«... دیگر چیزی برای گفتن نمانده است جز آن‌که ما خسته نشده‌ایم و اگر باز هم جنگی پیش بیاید که پای انقلاب اسلامی در میان باشد، ما حاضریم. می‌دانید زنده‌ترین روزهای زندگی یک مرد آن روزهایی است که در مبارزه می‌گذراند و زندگی در تقابل با مرگ است که خودش را نشان می‌دهد.»

رنج، مفتاح‌الخزائن غیبت است و نه عجب اگر راه حق محفوف در بلایا و دشواری‌هاست. سر مبارک امام عشق بر بالای نی، رمزی است بین خدا و عشاق... یعنی این است بهای دیدار

ماندن در صف اصحاب عاشورایی امام عشق، تنها با یقین مطلق ممکن است.

فیلم خوب آن است که تماشاگرش را به سفر دل دعوت کند.

آنچه که انسان می‌نویسد همیشه تراوشات درونی خود اوست، اما اگر انسان خود را در خدا فانی کند، آنگاه این خداست که در آثار ما جلوه‌گر می‌شود...»

اصولاً هرکس وارد معقولات می‌شود، پای لرزش هم باید بنشیند.

امام را که پیدا کرد، تمام نوشته‌هایش ـ اعم از تراوشات فلسفی، داستان‌های کوتاه، شعر و... ـ را درون چند گونی ریخت و آتش زد. خودش در این‌باره گفته: «هنر امروز حدیث نفس است و هنرمندان، گرفتار خودشان. به فرمودهٔ حافظ، تو خود حجاب خودی، حافظ از میان برخیز. سعی کردم که «خودم» را از میان بردارم، تا هرچه هست خدا باشد. البته آنچه که انسان می‌نویسد همیشه تراوشات درونی خود اوست، اما اگر انسان خود را در خدا فانی کند، آنگاه این خداست که در آثار ما جلوه‌گر می‌شود...»

ایمان ژرف‌ترین پیوندهاست و فراتر از حسب و نسب و خون و نژاد می‌نشیند. ایمان، بهشت گمشدهٔ وجود است که انسان، با گذر از تعلقات، آن را در خود بازخواهد یافت؛ گنجینه‌ای است آسمانی، زادراهِ سفرِ زمینی انسان.

مهربان وارد خانه که می‌شد، آنقدر شوق داشت که گویی مدت‌هاست ما را ندیده، مهربان بود، مهربان. زیاد اهل حرف زدن نبود، بیشتر به تمام حرف‌های ما، دل می‌داد. اگر از رفتاری یا چیزی ناراحت می‌شد، همیشه سعی می‌کرد به‌جای برخورد و یا حتی تذکر، شرایط را به گونه‌ای فراهم کند، تا تغییرات موردنظرش، خودبه‌خود اتفاق بیفتد. و جالب‌تر اینکه با وجود مشغله‌های گوناگون و سنگینی که داشت، اما هیچ‌وقت خرید خانه را فراموش نمی‌کرد.

خوف فرزند شک است و شک زائیدهٔ شرک و این سه، خوف و شک و شرک، راهزنان طریق حقند... که اگر با مرگ انس نگیری، خوف، راه تو را خواهد زد و امام را در صحرای بلا رها خواهی کرد.