بریده‌هایی از کتاب اسلام و موسیقی

غنا عبارت است از صوت همراه با ترجیع و طرب مشیر شهوت با الفاظ ناپسند که به طور مجموع سبب زوال عقل شده و درنهایت انسان را به سمت انحراف سوق داده و موجب فراموشی یاد خدا و غفلت از او می‌شود

عن الرضا (ع) قال: قال رسول‌الله (ص) «حسنوا القرآن باصواتکم، فان الصوت الحسن یزید القرآن حسناً». صدوق در عیون الاخبار نقل می‌کند: پیامبر (ص) فرمودند که قرآن را با صدای نیکو بخوانید، صدای نیکو بر زیبایی قرآن می‌افزاید.

سنّت قرائت قرآن به صورت نیکو و عن عده من اصحابنا، عن سهل بن زیاد،‌ عن محمدبن الحسن شمون، عن علی بن محمد النوفلی، عن ابی‌الحسن (ع) قال: ذکرت الصوت عنده فقال: ان علی بن الحسین (ع) کان یقرأ فربمامر به المار فصعق من حسن صوته کلینی در کافی نقل می‌کند که از امام (ع) در مورد صدای خوب سؤال شد حضرت فرمودند: وقتی که حضرت سجاد (ع) قرآن می‌خواندند، کسانی که به ایشان گوش فرا می‌دادند تعادل خود را از دست داده و بیهوش می‌شدند. البته این بیهوشی به معنای زوال عقل و منحرف شدن نمی‌باشد بلکه از شدت خوف خدا چنین حالتی بروز می‌کرد. در واقع اگر قرآن با صدای نیکو خوانده شود فرد می‌تواند حقیقت و واقعیت قرآن را مجسم کند

این روایت را کلینی در کافی نقل می‌کند و سند خوبی هم دارد. پیامبر اکرم (ص) فرمودند که قرآن را با صدای نیکو با الحان عرب بخوانید نه به الحان اهل فسق و فجور که سبک خواندنشان نه تنها مذکر نبوده، بلکه لهو الحدیث هم می‌باشد و موجب غفلت از یاد خدا می‌شود.

لعب همان فعلی است که جدی نباشد،‌ ولی لهو عبارت از عملی است که با اشتغال فکر و قلب انسان را از کارهای مفید عقلایی بازدارد

از مجموع فتاوای فقهای متقدّم و متأخر شعیه می‌توان موارد ذیل را برای تعیین غنای حرام، به عنوان معیارها و شرایط تشخیص آن برشمرد: ۱- غنا و آوازی که به گونهٔ لهو و لغو یا زور و باطل با مجالس لهو مناسب باشد. ۲- غنا و آوازی که دربردارندهٔ الفاظ و مفاهیم پست و جنبه‌های شهوانی باشد. ۳- غنا و آوازی که دارای لحن اهل فسوق و گناه باشد. ۴- صدا و آوازی که انسان را از یاد خداوند دور بدارد. ۵- آوازی که همراه با معصیت و گناه باشد، مانند آواز زن در حضور مردان نامحرم.

مواردی که از غنا استثناء شده عبارتند از: ۱- غنای در مراثی ۲- غنای در قرآن ۳- غنای در عروسی‌ها (زُفّ العرائس) ۴- حدی (حراء)

گفته‌می‌شود: فیثاغورث حکیم، باصفای جوهر نفسش و نورانیت قلبش، نغمه‌های حرکات افلاک و کواکب را شنیده و با نیکی فطرتش، اصول موسیقی و نغمه‌های نواها را استخراج نموده‌است. زیرا او معتقد بود که هر چیزی در این جهان صورتی است از حقیقت خود در عالم افلاک و تمام نغمات موسیقی هم، در عالم افلاک و ارواح نمودار است. برخی از حکما و عرفای گذشته نیز بر همین مبنا معتقد بودند که نظم و فن دقیق موسیقی و لذات حاصله از آن و علاقه مردم به شنیدن آن، ناشی از نظم و فن حاکم بر کیهان و از نغمه‌های موسیقی عالم بالا است.