بریده‌هایی از کتاب کتاب جامع آداب معاشرت

آداب اجتماعی نسخه‌هایی برای «صحیح رفتار کردن» نیستند بلکه تنها رهنمودهایی برای انجام کارها به روشی هستند که باعث می‌شوند مردم احساس راحتی کنند.

آداب اجتماعی که در اصولی پایدار ریشه دارند کمک می‌کنند بتوانیم با قدرت شخصیت و اصالت، با آنچه آینده برایمان به همراه دارد مواجه شویم. این کد رفتاری قابل تطبیق هم‌چنین به ما این امکان را می‌دهد که آن‌قدر انعطاف‌پذیر باشیم که بتوانیم برای افرادی که اعتقادات و سنت‌هایی متفاوت از ما دارند احترام قائل شویم. مدنیت و نزاکت، تجلی‌های خارجی بزرگواری انسان و چسبی هستند که انسجام جامعه را حفظ می‌کنند ـ خصوصیاتی که اهمیتشان در دنیای پیچیده و متغیر امروز از همیشه بیشتر است.

مهربانی و بزرگواری بخشی تفکیک‌ناپذیر از رفتار بانزاکت محسوب می‌شود. فرد بزرگوار می‌تواند کاری کند که اطرافیانش احساس کنند مورد پذیرش او هستند و در دنیای او احساس راحتی کنند. مهربانی بسیار شبیه ملاحظه است با این تفاوت که گرمای قلب را هم منعکس می‌کند.

صداقت اساس تدبیر است: استفاده از همدلی برای یافتن حقیقتی مثبت و به زبان آوردن آن یا عمل کردن به آن، بدون ایجاد شرمندگی یا درد و رنج.

احترام. احترام گذاشتن به دیگران یعنی درک ارزش آن‌ها به عنوان انسان، بدون توجه به سابقه، نژاد یا اعتقادات آن‌ها. این در روابط روزمره به چشم می‌خورد ـ تحقیر نکردن دیگران به خاطر عقاید و نظراتشان، خودداری از خندیدن به شوخی‌هایی که درباره‌ی نژاد یا جنسیت می‌شود، کنار گذاشتن تعصبات، و حفظ بی‌غرضی و روشن‌فکری. ما این احترام را نه تنها با خودداری از انجام چنین کارهایی، بلکه از طریق کارهایی عمدی مانند حاضر شدن بموقع سر قرار، لباس مناسب پوشیدن، یا توجه کامل به فرد یا افرادی که در کنارمان هستند نشان می‌دهیم. احترام قائل شدن برای خود هم به اندازه‌ی احترام گذاشتن به دیگران حائز اهمیت است. منظور از احترام قائل شدن برای خود تکبر یا تحمیل عقاید به دیگران نیست، بلکه رفتار به روشی است که این اعتماد به نفس را به دیگران هم القا می‌کند. چنین فردی بدون توجه به ویژگی‌های جسمانی یا استعدادهای فردی‌اش برای خود ارزش قائل است و درک می‌کند که آنچه واقعاً مهم است اصالت و شخصیت است.

وقتی وقفه‌ی کوتاهی بین صحبت‌های آن‌ها افتاد، تازه‌وارد را مورد خطاب قرار دهید و با لحنی خوشایند به او بگویید: «سلام. فکر نمی‌کنم با همآشنا شده باشیم: من آندره اشتین هستم»

کلید ملاحظه رفتار سنجیده است. سنجیده عمل کردن یعنی فکر کردن درباره‌ی آنچه می‌توانید برای اطرافیانتان انجام دهید و اینکه کارهای شما چه تأثیراتی بر آن‌ها دارد.

رعایت ادب یعنی قبول مسئولیت تأثیری که رفتارمان بر دیگران می‌گذارد

چه خانم هستید و چه آقا، بلند شدن به پای کسی که تازه وارد اتاق شده، به منظور سلام و احوال‌پرسی،‌ از قدیم نشانه‌ی احترام بوده است. قوانین قدیمی بلند شدن مردان به پای زنان و بلند نشدن زنان دیگر منسوخ شده است. امروزه خانم‌ها هم باید بایستند و نحوه‌ی صحیح در موقعیت‌های کاری هم همین است، چون جنسیت در این موقعیت‌ها تفاوتی ندارد.

در مواقعی که فاصله زیاد است و فرد صدای شما را نمی‌شنود یا صدای شما ممکن است باعث ایجاد مزاحمت شود به زبان آوردن سلام درست نیست. در این صورت، می‌توانید به جای آن سرتان را تکان دهید یا لبخند بزنید.

شما در هر صورت باید با مردم مؤدبانه رفتار کنید، پس فراموش نکنید به کسانی که به شما خدمت می‌کنند مانند صندوقدارها و مسئولان پذیرش سلام کنید.

سلام کردن شما را موظف به توقف و حرف زدن نمی‌کند، پس به این دلیل که عجله دارید در سلام کردن به دیگران تعلل نکنید. در صورتی که فرد به حرف زدن با شما تمایل داشت، علت عجله‌ی خود را به طور مختصر برایش توضیح دهید و مؤدبانه از او جدا شوید.

وقتی کسی در مقابل دعوت یا درخواستی پاسخ منفی می‌دهد، باید به تصمیم او احترام بگذارید. تلاش برای گرفتن جواب مثبت با چرب‌زبانی یا احساس گناه دادن به طرف مقابل و بعد هم بحث بر سر دلایل، بی‌ملاحظگی و بی‌ادبی را می‌رساند.

آنی ارفان کوچک درست می‌گفت که «لبخند جزئی از آراستگی است.» لبخند و برخورد مثبت خود به خود حال و هوای مثبتی ایجاد می‌کند. رعایت ادب از برخورد خوشایند با اطرافیان شروع می‌شود.

رعایت ادب یعنی قبول مسئولیت تأثیری که رفتارمان بر دیگران می‌گذارد، احترام گذاشتن به فضایی که با دیگران تقسیم می‌کنیم و رفاه و آسایش کسانی که آن فضا را با آن‌ها تقسیم می‌کنیم. رعایت آداب کوچک در مورد یکدیگر تعاملاتمان را با غریبه‌ها هم متمدنانه و حتی خوشایند می‌سازد.

ایستادن برای سلام و احوال‌پرسی با دیگران باعث می‌شود نگاه شما با طرف مقابل در یک سطح قرار گیرد.

عجیب است که اکثر مردم وقتی می‌خواهند جواب منفی بدهند با حالتی بی‌ثبات و مردد این کار را می‌کنند. صداقت یکی از اصول بنیادی آداب اجتماعی صحیح است. عبارت ساده‌ی «نه، متشکرم» که در کودکی آن را یاد گرفته‌ایم باید به بخشی از واژه‌نامه‌ی روزمره‌ی زندگی تبدیل شود.

عذرخواهی کردن و بزرگوارانه پذیرفتن عذرخواهی دیگران نشان‌دهنده‌ی نزاکت و پختگی هستند و در مورد مسائل ریز و درشت اهمیت دارند. عذرخواهی صادقانه باعث آرام کردن شرایط بی‌ثبات می‌شود؛

وقتی کسی می‌گوید، «متشکرم» بهترین پاسخ این است، «خواهش می‌کنم». کم‌رو نباشید ـ تشکری را که به خاطر لطفتان از شما شده بپذیرید. نکته‌ی ظریفی است، ولی وقتی در مقابل می‌گویید، «چیزی نبود»، یا «قابل شما را نداشت» یعنی برای کاری که کرده‌اید ارزشی قائل نیستید. پس نسبت به تشکر کردن دیگران بی‌تفاوت نباشید. با پذیرش بزرگوارانه‌ی تشکر، عادت تشکر کردن را رواج می‌دهید.

احترام قائل شدن برای خود هم به اندازه‌ی احترام گذاشتن به دیگران حائز اهمیت است. منظور از احترام قائل شدن برای خود تکبر یا تحمیل عقاید به دیگران نیست، بلکه رفتار به روشی است که این اعتماد به نفس را به دیگران هم القا می‌کند. چنین فردی بدون توجه به ویژگی‌های جسمانی یا استعدادهای فردی‌اش برای خود ارزش قائل است و درک می‌کند که آنچه واقعاً مهم است اصالت و شخصیت است.