بریده‌هایی از کتاب کتاب جامع آداب معاشرت

وقتی کسی در مقابل دعوت یا درخواستی پاسخ منفی می‌دهد، باید به تصمیم او احترام بگذارید. تلاش برای گرفتن جواب مثبت با چرب‌زبانی یا احساس گناه دادن به طرف مقابل و بعد هم بحث بر سر دلایل، بی‌ملاحظگی و بی‌ادبی را می‌رساند.

فرد مؤدب نه خود را آن‌طور که نیست نشان می‌دهد و نه به دیگران به دیده‌ی تحقیر نگاه می‌کند.

کلید ملاحظه رفتار سنجیده است. سنجیده عمل کردن یعنی فکر کردن درباره‌ی آنچه می‌توانید برای اطرافیانتان انجام دهید و اینکه کارهای شما چه تأثیراتی بر آن‌ها دارد.

ایستادن برای سلام و احوال‌پرسی با دیگران باعث می‌شود نگاه شما با طرف مقابل در یک سطح قرار گیرد.

هرگز درباره‌ی معلولیت افراد شوخی نکنید و از اظهارنظرهای بی‌رحمانه خودداری کنید. به استقلالشان احترام بگذارید. معلولیت باعث درماندگی نمی‌شود. اگر می‌خواهید کمک کنید ابتدا سؤال کنید، چون افرادی که در راه رفتن با صندلی‌چرخ‌دار یا چوب‌دستی یا زانوبند مهارت پیدا کرده‌اند یا افراد نابینا و ناشنوا شاید به کمک نیاز نداشته باشند. هرگز از کسی که معلولیتی آشکار دارد سؤالات شخصی نکنید. اگر بخواهد درباره‌ی این موضوع صحبت کند خودش موضوع را مطرح می‌کند. مستقیماً با خود فرد صحبت کنید، نه انگار که او را نمی‌بینید، از طریق همراه یا خدمتکار او. برخی از افراد معلول دشوار می‌توانند تماس چشمی برقرار کنند، ولی این بدان معنا نیست که به شما گوش نمی‌کنند.

«ببخشید»، «معذرت می‌خواهم» و «پوزش می‌طلبم» نشان‌دهنده‌ی آگاهی شما از این موضوع هستند که باعث ناراحتی کسی شده‌اید. به کسی تنه زده‌اید؟ گفتن «ببخشید» به فرد نشان می‌دهد که کار شما عمدی نبوده و باعث آرام شدن شرایط می‌شود. عادت کنید وقتی کارهای زیر را انجام می‌دهید عذرخواهی کنید: وقتی لازم است در کاری وقفه ایجاد کنید: «ببخشید، ولی پای تلفن با شما کار دارند.» وقتی می‌خواهید درخواستی را مطرح کنید: «ببخشید، ولی اینجا نمی‌توانید سیگار بکشید.» وقتی می‌خواهید اشتباهی را بپذیرید: «ببخشید، متوجه نشدم شما در صف هستید.» وقتی کار بدی مانند بادگلو کردن از شما سر می‌زند: «ببخشید.» وقتی مکالمه‌ای را ترک می‌کنید: «ببخشید دلم می‌خواست بیشتر بمانم، ولی باید بروم.» وقتی از سر میز بلند می‌شوید: «لطفاً مرا ببخشید.» «متأسفم»

دوپهلو حرف نزنید. فکر نکنید اگر جواب منفی می‌دهید مقصر هستید، پس مِن‌مِن نکنید. «فکر نمی‌کنم بتوانم» یا «احتمالاً نمی‌توانم» نشان می‌دهد که هنوز تصمیم نگرفته‌اید و باعث می‌شود طرف مقابل به متقاعد کردنتان ادامه دهد. عدم قاطعیت باعث طولانی شدن بحث می‌شود و به ناراحتی هر دو طرف می‌انجامد.

در مواقع زیر نباید بلند شوید: وقتی جراحت یا ناتوانی جسمانی دارید. وقتی یک بار قبلاً سلام و احوال‌پرسی کرده‌اید. وقتی پشت میز رستوران یا در غرفه‌ای هستید. همکارانتان دائماً به دفتر شما رفت و آمد دارند.   در چنین مواقعی کافی است نیم‌خیز شوید تا نشان دهید که اگر می‌توانستید بلند می‌شدید.

در پایان سفر، تقسیم هزینه‌ها را فراموش نکنید. وقتی یک نفر خرج کل گروه را می‌دهد، رسیدها را نگه دارید، و در طول سفر یا در پایان آن حساب و کتاب‌ها را مشخص کنید.

احترام. احترام گذاشتن به دیگران یعنی درک ارزش آن‌ها به عنوان انسان، بدون توجه به سابقه، نژاد یا اعتقادات آن‌ها. این در روابط روزمره به چشم می‌خورد ـ تحقیر نکردن دیگران به خاطر عقاید و نظراتشان، خودداری از خندیدن به شوخی‌هایی که درباره‌ی نژاد یا جنسیت می‌شود، کنار گذاشتن تعصبات، و حفظ بی‌غرضی و روشن‌فکری

اشتباهات بچه‌های مردم را اصلاح نکنید.

اکثر زنان امریکایی حلقه را به رسم بسیار قدیمی اروپاییان در انگشت سوم (کنار انگشت کوچک) دست چپ قرار می‌دهند. به گفته‌ی یونانیان باستان «رگ عشق» که مستقیماً به قلب می‌رسد در این انگشت قرار دارد. ولی از آنجا که آداب و رسوم فرهنگی و مذهبی با هم متفاوت است، هیچ قانون واحدی در مورد انگشت حلقه‌ی نامزدی وجود ندارد.

آداب امروزی بیشتر به شرایط خاصی که در آن قرار داریم و توقعات اطرافیان ما بستگی دارد، ولی درمجموع آمیزه‌ای است از شعور، بزرگی روح، و «قوانینی» خاص که به ما کمک می‌کنند در تعاملاتمان با ملاحظه و سنجیده رفتار کنیم. و با وجودی که این آداب متغیرند، همه‌ی آن‌ها براساس اصولی مشخص قرار دارند: احترام، ملاحظه، و صداقت.

درست است: همه چیز به تأثیری بستگی دارد که برای اولین بار روی کسی می‌گذارید. تصویری که در ملاقات اول از خود به جا می‌گذارید می‌تواند دائمی باشد. شما می‌توانید با لبخند زدن و انتقال آرامش و اطمینان به طرف مقابلتان تأثیری مثبت و پایدار از اولین ملاقات را در او به جا بگذارید.

آداب اجتماعی نسخه‌هایی برای «صحیح رفتار کردن» نیستند بلکه تنها رهنمودهایی برای انجام کارها به روشی هستند که باعث می‌شوند مردم احساس راحتی کنند.

احترام. احترام گذاشتن به دیگران یعنی درک ارزش آن‌ها به عنوان انسان، بدون توجه به سابقه، نژاد یا اعتقادات آن‌ها.

«نه» را با اظهارنظری مثبت همراه کنید. «نه، ولی از اینکه چنین پیشنهادی دادید متشکرم.» چنین جمله‌ای نشان‌دهنده‌ی قدردانی از ملاحظات فرد مقابل است.

وقتی کسی می‌گوید، «متشکرم» بهترین پاسخ این است، «خواهش می‌کنم». کم‌رو نباشید ـ تشکری را که به خاطر لطفتان از شما شده بپذیرید. نکته‌ی ظریفی است، ولی وقتی در مقابل می‌گویید، «چیزی نبود»، یا «قابل شما را نداشت» یعنی برای کاری که کرده‌اید ارزشی قائل نیستید. پس نسبت به تشکر کردن دیگران بی‌تفاوت نباشید. با پذیرش بزرگوارانه‌ی تشکر، عادت تشکر کردن را رواج می‌دهید.

اکثر مردم می‌دانند که باید به خاطر یک هدیه، لطف، پاداش و از این قبیل تشکر کنند. ولی گاهی متوجه نمی‌شویم که باید به خاطر ادب و نزاکت افرادی که طی روز سر راهمان قرار می‌گیرند هم تشکر و قدردانی کنیم، برای مثال فردی که در را برایمان باز نگه می‌دارد یا جایش را در صف به ما می‌دهد. این لطف‌های کوچک به دلیل مشغله‌ی زیاد مردم یا به این دلیل که آن‌قدر در خودشان غرق شده‌اند که به اطرافشان توجه نمی‌کنند نادیده گرفته می‌شوند. ابراز قدردانی و تشکر به خاطر این خدمات کوچک نشان‌دهنده‌ی تمدن و فرهنگ است.

«لطفاً»، «متشکرم»، «خواهش می‌کنم»، «ببخشید»، و «متأسفم» برای بزرگ‌سالان هم به اندازه‌ی کودکان اهمیت دارند. با اینکه به زبان آوردن این کلمات حیاتی ساده است، گنجینه‌ای از معنا را به دیگران منتقل می‌کنند.