بریده‌هایی از کتاب کلیدهای پرورش فرزندان امیدوار و موفق

اولين مرحله، تعيين هدف است؛ زيرا بدون هدف، انگيزه‌ای برای حركت وجود ندارد.

پدر و مادرهای اميدوار، به آرزوهايشان می‌رسند و به فرزندانشان ياری می‌كنند تا آنها نيز به رؤياهايشان دست يابند

اهداف بزرگ و طولانیمدت، حتمآ بايد به قدمهای كوچكتر و عملیتر تقسيم شود. هر قدمی كه برداشته میشود، دستاوردی دارد. حتی اهداف كوچك و كوتاهمدت را هم میتوانيد خرد كنيد.

۵.ياد بگيريد جملاتی بگوييد كه احساساتتان را نشان دهند. برای نمونه، وقتی می‌گوييد: «من ]در اين حالت[ خشمگين می‌شوم»، مسئوليت خشمتان را پذيرفته و احساستان را با فرزندتان در ميان گذاشته‌ايد. در حالی كه اگر بگوييد «تو مرا عصبانی می‌كنی»، تقصير را به گردن فرزندتان انداخته‌ايد. نتايج پژوهشها نشان می‌دهد كه هيچ كس دوست ندارد در كنار افرادی باشد كه پيوسته، ديگران را مقصر می‌شمارند. يكی از درسهای مهم برای رشدكردن، اين است كه شخص، عواطف خود را كنترل كند و مسئوليت آنها را بپذيرد. شما در مقام پدر يا مادر، می‌توانيد با پذيرفتن عواطفتان، اين درس را به كودكتان بدهيد. علاوه بر اين، هنگامی كه مسئوليت عواطفتان را می‌پذيريد و به‌خصوص وقتی اعتراف می‌كنيد كه اشتباه كرده‌ايد يا می‌توانستيد رفتار بهتری داشته باشيد، نرمش و انسان‌بودن را به كودكانتان نشان می‌دهيد و همين موجب می‌شود گفت‌وگو جريان بهتری پيدا كند.

اگر فرزندانتان سالم هستند، شايد ندانند چگونه از خود مراقبت كنند. با آنها صحبت و راهنمايی‌شان كنيد.

كودكان بايد ياد بگيرند كه چگونه از طريق خوردن غذاهای مناسب، خواب كافی و شستن مرتب دستها، خود را سالم نگه دارند. آيا فرزندانتان وقتی احساس می‌كنند حالشان خوب نيست، می‌دانند چه كنند؟ برای نمونه، آيا استراحت می‌كنند و مايعات كافی می‌نوشند؟ با شيوه‌های سالم زندگی كردن آشنا هستند؟ آيا می‌دانند كه استراحت كافی، مسواك زدن مرتب و خوردن ميوه و سبزی فراوان، برايشان مفيد است؟

شروع كردن كاری با شور و شوق و سپس بیعلاقه شدن به آن به محض بروز مشكلات، نشانه نيروی راهيابی ضعيف است.

هرچه بيشتر تحقيق كرديم و نمونه‌های بيشتری را مورد بررسی قرار داديم، بيشتر به اين نتيجه رسيديم كه: اميد به‌راستی ثمربخش است. بنابراين، به عقيده ما بهترين راه استفاده از قدرتِ اميد، به‌كارگيری آن در دشوارترين و در عين‌حال مهم‌ترين كار زندگی، يعنی پرورش فرزندان است. به عبارت ساده، ما تأكيد داريم كه بايد پيوسته و بی‌وقفه، به فرزندانمان درس پراميد انديشيدن بدهيم.

اگر موفقيت و پاداش در ميان نباشد، كودك برای رسيدن به هدف نمی‌كوشد

برای آنكه شما و فرزندتان بتوانيد راحت‌تر با همديگر صحبت كنيد، اين رهنمودها را كه به نظر ما مفيدند، در نظر بگيريد : ۱.نخستين قانون برای داشتن يك ارتباط خوب، خوب شنيدن است. خوب شنيدن، يعنی شما به نوجوانتان اجازه می‌دهيد درباره هرچه دوست دارد، صحبت كند؛ حتی اگر مورد علاقه شما نباشد. به عبارت ديگر، سخنان او را قطع نمی‌كنيد و انتظار داريد كه او هم سخنان شما را قطع نكند. برخی اوقات، پدر و مادرها وانمود می‌كنند كه دارند به مطالب فرزندانشان گوش می‌دهند، در حالی كه در واقع، فكرشان جای ديگری است. گوش دادن حقيقی به فرزندتان، يكی از مهم‌ترين قدم‌هايی است كه می‌توانيد در راه بهبود روابطتان برداريد. تظاهر به گوش دادن، فايده‌ای ندارد. كودكان می‌توانند تشخيص دهند كه چه هنگام حواستان جمع نيست.

برای پرورش قدرت تفكر راهيابی، كودك بايد گاهی به بن‌بست برسد. برخی پدر و مادرها فكر می‌كنند با برداشتن همه موانع از سر راه كودك، به او محبت می‌كنند، اما اگر همواره چنين كنند، كودك نيازی نمی‌بيند كه قدرت تفكر راهيابی را در خود پرورش دهد. بزرگسالانی كه از اين نوع كودكیِ «كامل» برخوردار بوده‌اند، تجربه رويارويی با موانع سرراهشان را ندارند و از نيروی راهيابی، كه يكی از اجزای اصلی اميد است، بی‌بهره‌اند.

چگونه كودكان به اين نتيجه می‌رسند كه به‌راستی می‌توانند برای هدفشان برنامه‌ريزی كنند؟ پاسخ كوتاه اين است كه بزرگ‌ترهايشان، راه را به آنها نشان می‌دهند. در ضمن، خودشان تمرين، تمرين و تمرين می‌كنند. آنها از طريق آزمون و خطا، در تلاش برای رسيدن به هدفهای كوچك، سرانجام می‌فهمند كه می‌توانند برای رسيدن به هر هدفی، نقشه‌های ذهنی بريزند. برای آنكه كودك بتواند توانايی راهيابی را در خودش پرورش دهد، بايد هدفهايی برای خود تعيين كند كه درعين‌حال كه كوچك و قابل‌دسترسی هستند، تا حدودی دشوار باشند تا او را برانگيخته و علاقه‌مند نگه دارند.

كارهای هدفدار روزانه ما بزرگسالان، عادی شده است. در نتيجه، ممكن است به سادگی فراموش كنيم كه كودكان و نوجوانان ما هنوز در اين كارهای هدفدار، مهارت كافی پيدا نكرده‌اند و برايشان به صورت عادت درنيامده است. درواقع، گاه برايمان حيرت‌آور است كه می‌بينيم كودكان برای انجام كارهای پيش‌پاافتاده‌ای مانند بستن بند كفش، بايد تقلا كنند. پدر و مادرِ خوب بودن، به اين معناست كه در حالی كه به كودكانمان كمك می‌كنيم تا هدفهای به‌ظاهر معمولی را مشخص كنند و به انجام برسانند، شكيبا باقی بمانيم و آنها را درك كنيم. اگر ناشكيبا بشويم و ناشكيبايی‌مان را به فرزندانمان نشان دهيم، به آنها ياد می‌دهيم كه شتاب‌زده و بی‌قرار بشوند، نه اميدوار

به فرزندتان ياد بدهيد كه از خوردن غذاهای مغذی و انرژیزا لذت ببرد. توجه كنيد كه فرزندتان، هر روز ورزش كند. توجه كنيد كه فرزندتان، خواب كافی و آسوده داشته باشد. به گفتوگوهای ذهنی فرزندتان توجه كنيد و در صورت نياز، به او كمك كنيد تا نگرش منفیاش را تغيير دهد. تا جايی كه میتوانيد، به فرزندتان محبت و از او تعريف كنيد. به فعاليتهای فرزندتان علاقه نشان دهيد. اگر تنبيه بهكار میبريد، حتمآ در كنار آن، ابراز محبت و تحسين را هم دريغ نكنيد. صبور باشيد. تغييرات مهم و پايدار، به زمان نياز دارد.

يكی از مهم‌ترين نكات برای داشتن ارتباط خوب، ابراز عواطف و احساسات است. شخص پراميد می‌داند چگونه عواطف خود را آشكار سازد، به عواطف سايرين توجه كند و به سخنان آنها گوش دهد. فردی كه مايل است رابطه‌ای دلخواه با اعضای خانواده داشته باشد، می‌كوشد تا افراد خانواده ارتباط خوبی باهم داشته باشند. او صريح است و نمی‌گذارد احساسات منفی بر وی غلبه كنند و به صورت عقده درآيند. از همه مهم‌تر، چنين شخصی به راحتی می‌بخشد و فراموش می‌كند.

. به ياد داشته باشيد كه شما علاوه بر ايجاد رابطه خوب با فرزندتان، می‌كوشيد تا سرمشق خوبی هم برای او باشيد.

شايد اگر با اين مهارتها آشنا نباشيد، به‌كار بردن آنها به تفكر و تمرين نياز داشته باشد. در چه شرايطی روابط شما و فرزند نوجوانتان سردتر است؟ ببينيد چگونه می‌توانيد اين مهارتها را در آن وضعيت به‌كار ببريد. اگر احساس می‌كنيد نمی‌توانيد آرام بمانيد و عواطفتان تحريك می‌شود، تا زمانی كه بتوانيد با آرامش در اين باره فكر كنيد، دست نگه داريد. هرگاه در ضمن گفت‌وگو با فرزندتان، متوجه هيجان در خود شديد، به او بگوييد كه نياز داريد مدتی تنها باشيد تا آرامشتان را به دست آوريد. بدون گفتن اين مطلب، صحنه را ترك نكنيد؛ چون ممكن است فرزندتان رفتار شما را مخالفت يا بی‌احترامی فرض كند.

۶.پيشنهاد آخر، بيشتر يك نگرش است تا رفتار. بكوشيد شيوه‌های تازه صحبت‌كردن، لباس‌پوشيدن، موسيقی و خلاصه همه رفتارهايی را كه نشانگر فرهنگ متداول و پيوسته در حال تغيير امروز است، پذيرا باشيد. لازم نيست خودتان از اين «مُدها» پيروی كنيد، اما بپذيريد كه آنها علايم مشخص‌كننده افراد همسن‌وسال فرزندتان هستند و در نتيجه، لازم است به ديده احترام به آنها بنگريد؛ مگر در مواقعی كه اين رفتارها موجب آزار افراد می‌شوند يا مخالف ارزشهايی هستند كه شما و پيشينيانتان برای نسلها محترم شمرده‌ايد. رهنمودهای مطرح‌شده، برای همه سنين مفيد است، اما بهترين زمان برای شروع رابطه خوب با فرزندانتان، در كودكیِ آنهاست. اگر از كودكی، با فرزندتان ارتباط خوبی برقرار كنيد، آنها در همه زندگی، به گفت‌وگو كردن با شما علاقه‌مند خواهند بود. اگر در حال حاضر ارتباط خوبی با فرزندانتان نداريد، با استفاده از اين مهارتها، می‌توانيد رابطه خوبی برقرار كنيد. اما به ياد داشته باشيد كه اگر سالها رابطه خوبی نداشته‌ايد، برای تغيير شرايط، به زمان نياز داريد.

۴.ياد بگيريد سؤالهايی بپرسيد كه به گفت‌وگو تداوم ببخشد، نه آنكه آن را خفه كند. اين پرسشها كه معمولا نمی‌توان فقط با يك كلمه به آنها پاسخ گفت، اغلب شامل واژه‌های «چه» يا «چطور» هستند. يك نوجوان بداخم، بيشتر دوست دارد با پاسخهای كوتاه، مانند «بله»، «نه»، «شايد» و گاه با گفتن يك «خيلی خوب» كنايه‌دار، گفت‌وگو را به پايان برساند. برای نمونه، می‌توانيد از او بپرسيد : «امروز چطور بود؟» اگر نوجوانتان بگويد: «بد نبود»، او را تشويق كنيد كه مطالب بيشتری در اين باره بگويد. البته، نكته مهم اين است كه صادقانه به سخنان او علاقه‌مند باشيد و با اشتياق و بدون قضاوت كردن، به او گوش بدهيد. بعضی مواقع می‌توانيد برای او تعريف كنيد كه شما در نوجوانی، چه عواطف و احساساتی داشتيد.

۳.اگر مشكل يا جر و بحثی پيش آمده است، از نوجوانتان بپرسيد كه به نظر او چگونه بايد اين مشكل را حل كرد. ممكن است با پيشنهادهای او موافق نباشيد، اما دست‌كم اين نوع نگرش، زمينه‌ای برای آغاز مذاكره به وجود می‌آورد. بی‌درنگ پيشنهادهای او را رد نكنيد. به سخنان او گوش كنيد. اگر نمی‌توانيد پيشنهاد او را بپذيريد، نشان دهيد كه به او احترام می‌گذاريد و حاضريد با او گفت‌وگو كنيد تا به راه‌حل مشتركی برسيد.