بریده‌هایی از کتاب آیین رزم

خود را به حماقت و نفهمی بزن، امّا در اصل هوشیاری خود را حفظ کن. بگذار دشمن توانایی‌های تو را دست کم بگیرد. خود را به حماقت بزن و حرکتی از خود بروز نده. بهتر است تظاهر به حماقت و سادگی کن تا اینکه درباره‌ی خود به لاف زدن بپردازی و اقدام عجولانه نمایی. آرام و خویشتن‌دار باش و در خفا برنامه‌ریزی کن تا زمان اقدام فرا رسد.

دشمن را بشناس و خود را نیز بشناس تا در یک‌صد جنگ نیز شکست نخوری. دشمن را نشناس ولی خود را بشناس، تا در مقابلِ هر پیروزی شکستی نصیب تو شود. دشمن را نشناس و خود را نیز نشناس تا شکست تو در هر جنگی حتمی باشد.

یک سپاهِ پیروز نخست پیروز شده، آنگاه به نبرد می‌پردازد در حالی که یک سپاهِ محکوم به شکست، نخست به نبرد پرداخته، آنگاه پیروزی می‌جوید.

هرگز حرکتی منما؛ مگر برای منفعتی، هرگز پای به میدان جنگ مگذار؛ مگر با اطمینان از پیروزی و هرگز مجنگ؛ مگر در شرایط بروز خطر و بحران.

یک فرمانروا، در سه حالت ممکن است سپاه خود را با خطر شکست مواجه سازد:  اوّل آنکه: در حالی که نمی‌داند و درک نمی‌کند که سپاه نبایستی حمله و پیشروی کند، به آن دستور حمله و پیشروی دهد و در حالی که نمی‌داند و درک نمی‌کند که سپاه نبایستی عقب‌نشینی کند، بدان دستور عقب‌نشینی دهد. این به معنای بستن دست و پای سپاه و فلج نمودن آن است.

به منظور کسب منفعت یا کسب امتیازی از دشمن، تظاهر به داشتن آنچه فاقد آن هستی، بنما. به منظور گمراه کردن دشمن درباره‌ی توانایی خود اغراق نموده و مبالغه نما و از جلوه‌های فریبنده و عوامل بیرونی (عواملی غیر از توانایی خود سپاه) استفاده کرده، توانایی سپاه خود را بیش از آنچه هست، نشان بده.

دشمن را بشناس و خود را نیز بشناس تا در یک‌صد جنگ نیز شکست نخوری. دشمن را نشناس ولی خود را بشناس، تا در مقابلِ هر پیروزی شکستی نصیب تو شود. دشمن را نشناس و خود را نیز نشناس تا شکست تو در هر جنگی حتمی باشد.

از این سوی رودخانه به تماشای آتش‌سوزی در طرف مقابل آن بنشین. با شکیبایی در جای خود به تماشای جنگ و درگیری بین دشمنان خود و بین صفوف داخلی دشمن خود نشسته و در آخر برطرف پیروز ولی خسته و تعضیف شده، غلبه نما. هنگامی که درگیری‌های داخلی شدّت می‌یابند، نتیجه، تباهی و فنا برای دشمن بوده و اقدام در موقع مناسب، موجب کسب منافع حاصله از جریان برای تو خواهد شد.

اگر یک عملیات نظامی مطمئناً به پیروزی منجر می‌شود، امّا فرمانروا آن را منع کرده است، آن عملیات را انجام ده و اگر یک عملیات نظامی مطمئنّاً شکست در پی داشته باشد، امّا فرمانروا دستور به انجام آن داده باشد، آن عملیات را انجام مده.

پنج نقطه ضعف خطرناک ممکن است در یک فرمانده بروز نماید: ۱ ـ بی‌پروایی و خود رأیی که منجر به مرگ و نابودی خواهد شد؛ ۲ ـ ترس و بزدلی‌ای که منجر به اسارت خواهد شد؛ ۳ ـ مزاج و خوی تند که مستعدّ و در معرض تحریک و انگیزش خواهد بود؛ ۴ ـ زودرنجی و تفکر بیش از اندازه به وجهه و آبرو که مستعد و در معرض اتهام، رسوایی و شرمساری خواهد بود؛ ۵ ـ شفقت و دلسوزی بیش از حدّ نسبت به افراد که موجب نگرانی و به ستوه آمدن فرمانده خواهد گردید.