بریده‌هایی از کتاب درباره معنی زندگی

هیچ «غریزۀ اجتماعی» وجود ندارد بلکه فقط وحشت از تنهایی در میان است.

ما فقط می‌دانیم که نمی‌دانیم.

زندگی نمی‌تواند پسرفت کند، انسان هم نمی‌تواند. انسان بخشی اصلی از عالمی است که در آن زندگی می‌کنیم، عالمی که دائم در جنبش و حرکت است و به طرف سرنوشتی مقرّر پیش می‌رود.

عرف و سنت باعث شده‌اند حقیقت را با اعتقاداتمان اشتباه بگیریم.

«ناگزیر به این نتیجه می‌رسیم که بزرگ‌ترین اشتباه در تاریخ بشر، کشف حقیقت بود. کشف حقیقت ما را خوشبخت نکرد، چون حقیقت زیبا نیست. کشف حقیقت، ما را آزاد نکرد مگر از پندارهایی که تسلی‌مان می‌دادند و از قیدهایی که ما را حفظ می‌کردند. کشف حقیقت هر دلیلی برای وجود داشتن را از ما گرفته است به جز لذت‌های لحظه‌ای و امید ناچیز فردا را.»

در کتیبۀ غرورآمیزِ مجسمۀ ویران و متروک اوزیماندیس، بانی بانیان و «پادشاه پادشاهان»، آمده: «به کارهایم بنگرید، عظیم و مایۀ نومیدی»، اما مسافران، به سادگی چنین گزارش می‌کنند: هیچ چیز کنار آن بقایا نیست. گرداگردِ زوال آن ویرانۀ غول‌آسا، بیکران و برهنه، شن‌های تنها و هموار تا دوردست‌ها گسترده است.

ابزار متفاوت شده، ولی غایت یکسان است. مقیاس وسیع‌تر است، اما هدف‌ها همان‌قدر ناپخته و خودخواهانه، همان‌قدر احمقانه و متناقض، همان‌قدر سبعانه و ویرانگر است که در ایام ماقبل تاریخ یا باستان بود. همه چیز پیشرفت کرده است، مگر خود انسان.

اجداد ما خوشبخت‌تر از ما بودند. آدمی هرچه کمتر بداند خوشبخت‌تر است.

«نکتۀ وحشتناک در مورد حقیقت این است که انسان آن را بیابد.»

اگرچه ایمانی که مرا به خدا مطمئن می‌کرد مرده، اما من به یاد خوشی‌های ایمان، در سوگ نشسته‌ام.

ارزش زندگی انسان به نظر من در فرصتی است که برای بودن و وجود داشتن می‌دهد. نمی‌توانم تصور کنم کسی ارزش زندگی را زیر سؤال ببرد اگر مثلاً روزی اتفاقی مثل امروز پیش روی او باشد: وسعت عظیم آسمان آبی؛ ابرهای نرمی که با تنبلی به این سو و آن سو حرکت می‌کنند؛ آب و هوای کامل؛ درجه حرارت مناسب؛ طراوت و سرسبزی شایان درختان و گیاهان و مرغزارها؛ رنگ‌های باشکوه باغ‌ها؛ و آواها و صداهایی که در سپیده‌دم از همه نوع پرندگان آوازخوان می‌شنوم: این‌ها همه تجربه‌هایی فراتر از مقیاس‌های ارزش‌گذاری‌اند، ولی به عقیدۀ من، برای القای این شور و حال به هر ذهن عادی که زنده بودن موهبتی باشکوه است، کفایت می‌کنند.

تمام زندگی «هیاهو» است، پس کمی دیگران را بخندان و بهترین کاری را که می‌توانی انجام بده و چیزی را جدی نگیر

چون من روزی سه وعده غذا می‌خورم آیا نتیجه می‌شود که هیچ جایی گرسنگی نیست؟ چون بعضی از ما سالم و تندرستیم باید چشممان را به روی این واقعیت ببندیم که هزاران انسان روزانه متحمل رنج‌ها و تألمات جسمی می‌شوند؟

آیا آدم باید آن‌قدر تنگ‌نظر باشد که جهان را بر اساس آنچه از قضا خوشبختی یا بدبختی شخصی‌اش بوده قضاوت کند؟

من فکر می‌کنم اعتقاد به اینکه به دین نیاز است تا زندگی را شایستۀ زیستن کند، یا در غم‌ها مایۀ تسلی خاطر شود اشتباه است، مگر در مورد کسانی که با دین بار آمده‌اند، و اگر در بزرگسالی آن را از دست بدهند متوجه نمی‌شوند کل تفکرشان با آن پرورش پیدا کرده.

عمل عبادت، آن طور که مسیحیان انجامش می‌دهند، به نظرم بیشتر باعث تحقیر می‌شود تا تعالی. این کار مستلزم به خاک افتادن در برابر موجودی است که، اگر وجود داشته باشد، مستحق انزجار است نه احترام. من در این جهان، شاهد و قرینۀ کمی بر وجودِ به‌اصطلاح خوبی خدا می‌بینم. برعکس، به نظرم چنین می‌رسد که او، بر پایۀ قدرت اَعمال روزانه‌اش، باید در زمرۀ احمق‌ترین، بیرحم‌ترین و خبیث‌ترین آدم‌ها ثبت شود.

هر چیز معنوی وقتی به فروش می‌رسد یا به نمایشی رنگ و وارنگ بدل می‌شود، می‌میرد.

آدم‌ها استطاعت آن را داشتند که به زمین بدبین باشند، چون به آسمان خوشبین بودند؛

آدم‌ها در ابتدا یکدیگر را با چوب و سنگ می‌کشتند، بعد با تیر و نیزه، بعد با فالانکس و دسته‌های نظامی، بعد با توپ و تفنگ، بعد با کشتی توپدار و زیردریایی، بعد با تانک و هواپیما. میزان و بزرگی ساختن و پیشرفت، برابر می‌شود با میزان و وحشتِ ویرانی و جنگ. ملت‌ها، یکی‌یکی، سرشان را با غرور بالا می‌گیرند، و جنگ آن‌ها را گردن می‌زند.

آنچه ما آن را پیشرفت می‌خوانیم شاید فقط تغییرات سطحی محض باشد: توالی‌ای از سبک‌ها و مُدها در لباس، حمل و نقل، حکومت، روان‌شناسی، و دین. علم مسیحی، رفتارگرایی، دموکراسی، اتومبیل، و شلوار، پیشرفت نیستند، آن‌ها تغییرند؛ آن‌ها راه‌های جدیدی در انجام کارهای قدیمی‌اند، خطاهایی جدید در کوشش بیهوده برای فهم اسرار ابدی و ازلی.