بریده‌هایی از کتاب توهمات جمعی

ما بیشتر در تخیل رنج می‌بریم تا در واقعیت.

پیروی کورکورانه بر انواع تصمیم‌گیری‌ها تأثیر می‌گذارد، از نحوهٔ رأی‌دادن و مکان سرمایه‌گذاری گرفته تا لباس‌هایی که می‌پوشیم، جایی که غذا می‌خوریم و مدرسه‌ای که انتخاب می‌کنیم. این رفتار همچنین نقصی اساسی را در تمایل ما به کپی‌برداری از دیگران نشان می‌دهد. ممکن است پیش خودمان فکر کنیم معقولانه و به نفع خودمان عمل می‌کنیم، درحالی‌که در واقع در دام کپی‌برداری افتاده‌ایم.

سنکا بیش از همه از انطباق کورکورانه متنفر بود. به گفتهٔ او، با پیوستن ناخودآگاهانه به گروه‌ها، استقلال خود را تسلیم می‌کنیم و به خود و اطرافیانمان آسیب می‌رسانیم.

معتقدم علت اصلی بی‌اعتمادی ما والدسالاری است. این کلمه از صورت لاتین واژهٔ «پدر» گرفته شده است. معنای آن «اقدامات یا اعمالی است که آزادی و استقلال شخصی فرد (یا طبقه‌ای از افراد) را با هدفی مفید یا محافظتی نقض می‌کند.» به زبان ساده، والدسالاری یعنی با دیگران به‌گونه‌ای رفتار شود که گویی آن‌ها کودکانی هستند که به‌خاطر صلاح خودشان باید تحت‌کنترل باشند. امروزه، وقتی از چیزی با عنوان «رفتار والدسالاری» یاد می‌کنیم، منظورمان این است که این امر نه‌تنها مقتدرانه و اجباری است، بلکه تحقیرآمیز هم هست.

ما انسان‌ها آن‌قدر اجتماعی هستیم که فقط آگاهی‌مان از حضور دیگران می‌تواند رفتارمان را تغییر دهد. این تمایل به هم‌سوشدن با افراد دیگر که چیزی که دانشمندان علوم اجتماعی آن را «سوگیری انطباق» می‌نامند اختیاری نیست؛ این بخشی از زیست‌شناسی ماست.

امروزه تنها چیزی که نیاز دارید حساب کاربری در شبکه‌های اجتماعی است. بسترهای رسانه‌های اجتماعی به هرکسی که تیشه به دست دارد، اجازه می‌دهد بازی قدرت دیجیتالی راه بیندازد، کنترل مستقیمی بر اکثریت مورد نظر اعمال کند و همهٔ مخالفان را با خشونت سانسورنشده به سکوت سوق دهد.

متأسفانه پیامدهای توهمات جمعی به سیاست محدود نمی‌شود. آن‌ها تقریباً به قلب هرچیزی که در زندگی اجتماعی ما اهمیت دارد، ضربه می‌زنند.

کشش قبیله‌های ما ممکن است بسیار قوی باشد. آن‌قدر قوی که آنچه من «تلهٔ هویت» می‌نامم می‌تواند ما را وادار کند دربارهٔ ارزش‌های شخصی‌مان دروغ بگوییم. حتی باعث شود براساس باورهایی رفتار کنیم که شخصاً از آن‌ها حمایت نمی‌کنیم و در نهایت به دیگرانی که در خفا مانند ما هستند آسیب برسانیم. این تلهٔ هویت نه‌تنها مانند آنچه در جونزتاون دیدیم توهمات جمعی را شکل می‌دهد و پایدار می‌کند، بلکه می‌تواند خود گروه را نیز نابود کند.

جهان با دیدگاه مردم تغییر می‌کند. اگر بتوانید دیدگاه مردم را به واقعیت حتی یک میلی‌متر تغییر دهید، آن‌گاه می‌توانید دنیا را تغییر دهید. جیمز بالدوین

همان‌طور که ژیرار اشاره کرد، «هر آرزوی مشترکی دو برابر می‌شود.»

گونه‌های اجتماعی، از مگس سرکه تا انسان خردمند، زمانی که منزوی می‌شوند، در وضعیت بدی قرار می‌گیرند. انسان خردمند، گونه‌ای سرکوب‌ناپذیر و معناساز، در شرایط عادی تحت‌تأثیر انزوای اجتماعی درک‌شده قرار می‌گیرد و این تأثیرپذیری کاملاً چشمگیر است.

طی مطالعه‌ای، وقتی شرکت‌کنندگان ازسوی پزشکی سیاه‌پوست تحسین می‌شدند، او را در جایگاه پزشک قبول داشتند. اما وقتی همان دکتر از آنان انتقاد کرد، شرکت‌کنندگان به‌شدت بر این موضوع تأکید کردند که او سیاه‌پوست است، صلاحیت ندارد و تبحر حرفه‌ای او را رد کردند.

ترس ما از طردشدن غریزه‌ای برای بقاست که ریشهٔ آن به اجداد مشترک ما می‌رسد. انسان‌های اولیه زمانی که از گروه‌های اجتماعی کنار گذاشته می‌شدند، دسترسی کمتری به غذا و منابع داشتند و شانس کمتری هم برای یافتن جفت داشتند. در نتیجه برخی جان می‌باختند.

اکثریت قریب‌به‌اتفاق ما می‌خواهیم زندگی‌هایی بامعنا و باهدف را دنبال کنیم. بااین‌حال، ما هم‌زمان معتقدیم اکثریت ارزش‌های مشابهی با ما ندارند. در نتیجه، مدام عقاید خود را پنهان می‌کنیم و سعی داریم با آنچه به‌اشتباه فکر می‌کنیم دیگران از ما انتظار دارند، خود را مطابقت دهیم.

رسانه‌های اجتماعی امروزی هم قلدری را دموکراتیک کرده‌اند. با لمس سادهٔ یک گزینه، قلدرهای آنلاین می‌توانند از رسانه‌های اجتماعی برای ایجاد لغزش‌های عظیمی از قضاوت و نفرت استفاده کنند.

ازنظر جایگاه سیاسی ربات‌ها، درحال‌حاضر بیشتر آن‌ها محافظه کارند تا لیبرال.

تحقیقات نشان می‌دهند انزوای اجتماعی درک‌شده (یعنی تنهایی) عامل خطرناکی در تضعیف عملکرد شناختی کلی، تسریع زوال شناختی، تضعیف عملکرد اجرایی، افزایش منفی‌گرایی و افسردگی، افزایش حساسیت به تهدیدات اجتماعی و سوگیری تأیید اجتماعی است که به‌شکل متناقضی هم محافظت‌کننده است و هم خودویرانگر. همچنین انسان‌گرایی و سرایت این‌ها را نیز افزایش می‌دهد؛ آنچه انسجام اجتماعی را تهدید می‌کند.

تحت شرایطی، این انگیزه برای محافظت از خود می‌تواند زشت باشد. وقتی احساس خطر می‌کنیم، تمایل داریم هویت دیگران را تغییر دهیم و آن‌ها را براساس هویت‌های منفی‌تر یا کلیشه‌های مضر توصیف کنیم تا به خودمان احساس برتری دهیم.

مخصوصاً، تحقیقات نشان می‌دهند دروغ‌گفتن ممکن است باعث ترشح هورمون‌های استرس و افزایش ضربان قلب و فشارخون شود.

سؤال واقعی اینجاست که آیا آیندهٔ روشن‌تر واقعاً همیشه این‌قدر دور است؟ برعکس، اگر آینده مدت‌ها همین‌جا بوده باشد و فقط کوری و ضعف خودمان مانع دیدن آن در اطراف و درونمان شده و ما را از توسعهٔ آن بازداشته باشد، چه؟ واتسلاف هاول