بریده‌هایی از کتاب عاقلانه خرج کردن

نیروهای بی‌شماری در اطرافمان وجود دارند که ما را وامی‌دارند تا ارزش واقعی چیزها را اشتباه ارزیابی کنیم، چراکه سودشان در گروِ غیرمنطقی خرج‌کردن ماست.

از قرار معلوم، بزرگ‌ترین علت رفتار مسئله‌ساز ما در قبال پول برمی‌گردد به همان ویژگی جالب پول، اینکه می‌توانیم آن را، الان یا در آینده، با چیزهای مختلفی معاوضه کنیم. درستش این است که در خرج‌کردن‌هایمان هزینهٔ فرصت را در نظر بگیریم، وقتی می‌خواهیم الان بابت چیزی پول پرداخت کنیم باید سبک‌سنگین کنیم که این پول را می‌توانیم صرف چه کارهای دیگری کنیم. البته تفکر به این شیوه بسیار انتزاعی و درنتیجه بسیار دشوار است. پس ترجیح می‌دهیم انجامش ندهیم.

فرض کنید از ما می‌پرسند که برای ماه آینده کدام مورد را ترجیح می‌دهید: یک موز یا یک کیک شکلاتی؟ موز سالم‌تر است و برای بدن مفیدتر، اما کیک شکلاتی خوشمزه‌تر است. احتمالاً خواهیم گفت «در آینده موز را انتخاب خواهیم کرد». آینده خالی از احساس است، پس انتخاب غذا برای آینده فقط برمی‌گردد به مقایسهٔ ارزش غذایی، اینکه کدام‌یک برای ما بهتر است؟ اما وقتی با سؤالی دربارهٔ زمان حال مواجه شویم، و قرار باشد از بین موز و کیک شکلاتی یکی را انتخاب کنیم، به این فکر می‌کنیم که «در حال حاضر واقعاً دلم می‌خواهد آن کیک را بخورم». در زمان حال ما هم ارزش غذایی را در نظر می‌گیریم و هم احساسات، امیال و خواسته‌هایمان را. برای بیشتر مردم کیک شکلاتی کشش احساسی بیشتری ایجاد می‌کند تا موز. آن‌هایی که این‌طور نیستند را هم شما به بزرگی خودتان ببخشید.

جیمز دستمزد کلیدساز را منصفانه نمی‌دانست، چراکه بازکردنِ در زمان زیادی از او نگرفته بود. اما آیا او ترجیح می‌داد کلیدساز گیج بزند، کلی وقت تلف کند و تلاش الکی از خودش نشان دهد؟ خُب، شاید. یک‌بار کلیدسازی به دَن گفته بود که وقتی تازه کارش را شروع کرده بود، ساعت‌ها طول می‌کشید تا قفلی را باز کند، طی فرایند بازکردن قفل، معمولاً آن را می‌شکست و درنهایت زمان و هزینه‌ای که صرف می‌شد از نصب یک قفل نو بیشتر می‌شد. به‌این‌ترتیب هم پول تعویض قفل را از مشتری می‌گرفت و هم اجرت معمول بازکردن یک در را. مردم هم با خوشحالی همهٔ هزینه را پرداخت می‌کردند و تازه انعام هم به او می‌دادند. او متوجه شده بود که همین‌طور که با گذشت زمان در کارش حرفه‌ای‌تر می‌شود و می‌تواند قفل را به‌سرعت باز کند، بدون اینکه قفل قدیمی را بشکند (و به‌تبع آن بدون اینکه نیاز باشد قفل را تعویض کند و هزینهٔ اضافی از مشتری بگیرد)، مشتری‌ها نه‌تنها به او انعام نمی‌دهند بلکه به دستمزد درخواستی هم اعتراض می‌کنند.