بریده‌هایی از کتاب ‌‫تاریخ کامل ایران (از ابتدا تا انقراض قاجاریه)

آریان‌های هندی و ایرانی پس از آن که مدت‌ها با هم زندگانی کردند. از آسیای وسطی مهاجرت کرده و به باختر آمدند و از آنجا شعبه هندی به طرف هندوکوش رفته و به دره پنجاب هند سرازیر شد و شعبه ایرانی به طرف جنوب و غرب متمایل شده در فلات ایران منتشر گردید. از اینجا معلوم است که اسم ایران از اسم این مردمان است زیرا آنها خود را آیریا می‌نامیدند که به معنی نجیب و یا باوفا است. اسم ایران هم در سابق آیران بوده که بعدها ایران و اَیران و ایران شده است.

بعضی از محققین بر این عقیده‌اند که پرستش وَرَثَرَغنا ربّ‌النوع رعد و میثَر ربّ‌النوع آفتاب در این زمان در مذهب آریان‌های ایرانی داخل بود. آفتاب را چشم آسمان می‌دانستند و رعد را پسر آن به عبارت دیگر باید گفت که آریان‌های ایرانی مانند آریان‌های هندی عنصر را می‌پرستیدند ولی بعد به تدریج ترقی کرده به درجه پرستش خدای یگانه رسیدند. کی نتیجه این ترقی و تکامل حاصل شد؟ معلوم نیست ولی باید این نکته را در نظر داشت که آریان‌های ایرانی زودتر از آریان‌های هندی ترقی کرده به توحید رسیده‌اند و با پدید آمدن زرتشت اعتقاد به خدای یگانه پایه محکمی یافته چنان که در جای خود بیاید.

سواره‌نظام ماد چنان که مورخین نوشته‌اند بر سواره‌نظام آشوری از حیث هنرمندی برتری داشت زیرا سواران مادی در حال حرکت اسب چه در حین حمله و چه در حال گریز با کمال مهارت تیر می‌انداختند و اسب‌های مادی از حیث طاقت و بردباری و تندروی و قشنگی در عهد قدیم معروف آفاق بودند. پس از تهیه چنین قشونی هووخ‌شتر با آشوری‌ها جنگیده آنها را با وجود مقاومت شدید شکست داد و دیری نگذشت که شهر نینوا را محاصره نمود. شهر مزبور بالاخره به واسطه گرسنگی تسلیم می‌شد

حدود ایلام: در عهود قدیمه ایلام اطلاق می‌شد به مملکتی که از این ولایات ترکیب یافته بود. خوزستان ـ لرستان ـ پشت‌کوه ـ کوه‌های بختیاری. حدود این مملکت از طرف مغرب دجله بود از طرف مشرق قسمتی از پارس از سمت شمال راهی که از بابل به همدان می‌رفت و از سمت جنوب خلیج فارس تا بوشهر

قبل از سقوط سارد کوروش به یونانی‌ها تکلیف کرده بود که با او متحد شوند و آنها این تکلیف را رد کرده بودند. حالا مبعوثینی نزد کوروش فرستاده تقاضا کردند که قرارداد پادشاه لیدیه را به آنها تجدید کند. کوروش جوابی به آنها نداد و این مثل را آورد: «نی‌زنی به لب دریا نزدیک شد و پیش خود گفت اگر نی بزنم بی‌شک این ماهی‌ها خواهند رقصید. نشست و چندان که نی زد دید که اثری از رقص آنها نیست. پس توری برداشت و بیفکند و وقتی که ماهی‌ها در تور می‌جنبیدند و می‌افتادند گفت اکنون بیهوده می‌رقصید می‌بایست وقتی که من نی می‌زدم به رقص آمده باشید» .

موسوم به کویر لوت و یکی از گرم‌ترین جاهای دنیا است

شاه ماد در خواب دید که از شکم دختر او ماندانا تاکی روئید که تمام آسیا را فراگرفت. شاه مغها را جمع کرده تعبیر این خواب را خواست و آن‌ها گفتند که دختر شاه پسری زاید که تمام آسیا را تسخیر نماید. شاه ماد از این تعبیر بیندیشید و بالاخره صلاح دید دختر خود را به شخصی دهد که هوس طغیان در سر نداشته باشد. با این خیال کمبوجیه پادشاه پارس را (حالا باید گفت انزان را) که دست‌نشانده ماد بود اختیار کرد و همین که دخترش پسری آورد او را به وزیری هارپاگ نام از خویشان خود سپرد و امر به کشتن وی کرد. وزیر هم اجرای این امر را از شبان خود خواست و چون اتفاقا در همان اوان زن چوپان سپاکو نام طفلی زائید که مرده به دنیا آمد، زن مانع از کشتن کوروش شده او را به پسری اختیار کرد. پس از آن طفل در خفا بزرگ شد تا به سن دوازده سالگی رسید و همبازی وزیرزاده‌ها گردید

هخامنش ۱- چپش پش حوالی ۷۳۰ ق. م ۲- کمبوجیه ۳- کوروش ۴- چپش پش آریارمن شاخه پارسی شاخه انزانی کوروش ۵ ارشام (ارسام) کمبوجیه ۶ ویشتاسپ کوروش بزرگ ۷ ۹ داریوش اول کمبوجیه ۸

در این باب روایات مختلف است. هرودوت گوید: در جنگ با ماساژت‌ها که بین دریای خزر و آرال سکنی داشتند کشته شد. توضیح آن که کوروش ملکه ماساژت‌ها را خواستگاری کرد. او جواب توهین‌آمیزی داد و جنگ درگرفت. بعد پسر ملکه در این جنگ اسیر شد و خود را کشت. در جنگ بعد کوروش زخم برداشته درگذشت و ملکه چامر کرد سر کوروش را در طشتی پر از خون انداختند و به سر خطاب کرده گفت تو که از خونخواری سیر نمی‌شدی حالا از این خون چندان بخور تا سیر شوی. برس نوشته که کوروش در جنگ با عشیره دَها (یکی از عشایر سکایی) در حوالی گرگان کشته شد. کتزیاس گوید در جنگ با سکاها زخم برداشت و از آن درگذشت. نعش او را در پاسارگاد دفن کردند.

هووخ‌شتر یک سال بعد درگذشت (۵۸۴ ق. م) . این شاه شخصی بود عاقل و قوی‌الاراده و سائسی زبردست از مقاومت آشور و شکست‌هایی که در ابتداء از سکاها نصیب قشون او شد مأیوس نگردید و چندان کوشید تا بر موانع غلبه کرده دولت ماد را که بزرگترین دولت آن زمان نمود. باغ‌های معلق که یکی از عجایب هفت‌گانه عهد قدیم محسوب می‌شد و به غلط نسبت آنرا به سمیرامیس ملکه آشور می‌داند در زمان بخت‌النصر برای زن او ـ دختر شاه ماد ساخته شده بود.