بریده‌هایی از کتاب قدم زدن روی ماه با اینشتین

«یان لویکن» شاعر هلندیِ اوایل قرن هجدهم میلادی گفته: «یک کتاب حک‌شده در ضمیر شخص/ به از هزار در قفس».

کشفی که به‌تازگی در مورد اد کرده بودم، این بود که او همواره در حال حفظ‌کردن چیزی بود. مدت‌ها پیش او کتاب حجیم «بهشت گمشده» را حفظ‌کرده بود (خودش به من گفت باسرعت ۲۰۰ خط در هر ساعت) و سپس به سراغ آثار «شکسپیر» رفته بود. او می‌گفت: «فلسفه‌ی زندگی من این است که هر انسان قهرمانی باید بتواند ۱۰ سال از زندگی‌اش را در زندان انفرادی بگذراند، بدون اینکه به این خاطر آزرده شود».

مدتی بعد، او کتاب برای هرنیوس را می‌یابد و آغاز به استفاده از تکنیک تصویرسازی و قرار دادن تصویرها در مکان‌های گوناگون می‌کند.

هیچ‌گاه یک حافظه‌ی بیرونی به‌خودی‌‌خود نتوانسته لطیفه‌ی بامزه‌ای بسازد، اختراعی کند، دیدگاه و یا اثر هنری را به‌وجود بیاورد. حداقل تاکنون اتفاق نیفتاده است. توانایی ما در خَلق طنز، یافتن ارتباط میان مفاهیمی که باهم در ارتباط نیستند، خلق ایده‌های نو و مشارکت در یک فرهنگ مشترک؛ همه‌ی این فعالیت‌های انسانی، بازده حافظه است.

هیچ‌گاه یک حافظه‌ی بیرونی به‌خودی‌‌خود نتوانسته لطیفه‌ی بامزه‌ای بسازد، اختراعی کند، دیدگاه و یا اثر هنری را به‌وجود بیاورد. حداقل تاکنون اتفاق نیفتاده است. توانایی ما در خَلق طنز، یافتن ارتباط میان مفاهیمی که باهم در ارتباط نیستند، خلق ایده‌های نو و مشارکت در یک فرهنگ مشترک؛ همه‌ی این فعالیت‌های انسانی، بازده حافظه است.

اینکه ما از دنیا چه می‌فهمیم و در آنچه می‌کنیم، همه بستگی به این دارد که چه‌چیزهایی را به‌خاطر می‌سپاریم و چگونه. هریک از ما دارای مجموعه‌ای از عادت‌ها هستیم که توسط حافظه‌مان شکل گرفته است و هنگامی‌که لازم است تغییرهایی در زندگی‌مان به‌‌وجود بیاوریم،

«من دارم روی این موضوع کار می‌کنم که چگونه می‌توانم حجم زمان را در ذهنم گسترش بدهم. چون انجام آن، مانند این است که طولانی‌تر زندگی کرده‌ام».

از زمانی‌که انسان تا گردن در آب فرو رفت، از ترس خفگی یاد گرفت که شنا کند و از آن‌زمان تاکنون او شنا می‌کند.

در زندگی روزمره، هنگامی‌که با رویدادهای جزئی، معمولی و تکراری روبرو می‌شوید، چیزی از آن‌ها در یاد شما برجای نمی‌ماند، چون تنها این رویدادها و یا چیزهای فوق‌العاده و نوظهور هستند که ذهن شما را تکان می‌دهند. اگر ما چیزی استثنایی ببینیم یا درباره‌ی آن بشنویم، اتفاق یا چیزی خواه فراعادی، خواه باورنکردنی و خواه خنده‌دار، احتمال بیشتری دارد که در ذهن ما برای مدتی طولانی برجای بماند.

تقطیع، روشی است که در آن شما تعداد مواردی که تک‌به‌تک باید به ذهن بسپارید را کاهش می‌دهید، و در مقابل، آن‌ها را در اندازه‌های بزرگ‌تری به‌خاطر می‌سپارید. به دلیل استفاده از همین روش است که برای شما، به‌خاطرسپردن شماره‌های تلفن به‌صورت دو رقم باهم، آسان‌تر است تا اینکه همه‌ی عددهای آن را تک‌به‌تک حفظ کنید و یا اینکه شماره کارت‌های اعتباری، به گروه‌های چهارتایی تفکیک شده است.

بعضی‌ها در هر لحظه می‌توانند ۵ ‌چیز را در ذهن خود نگه دارند و در مورد تعداد اندکی، این ظرفیت به ۹ می‌رسد. اما به‌نظر می‌آید که عدد جادویی ۷، ظرفیت حافظه‌ی کوتاه‌مدت در مورد بیشتر مردم جهان است. از این بدتر آنکه این ۷ چیز، تنها به‌مدت چند ثانیه در ذهن ما می‌مانَد و اگر حواس ما به چیز دیگری معطوف شود، از ذهن ما پاک می‌شوند. این محدودیت که در مورد همه‌ی ذهن‌ها مصداق دارد، دلیلی است برای آنکه شاهکارهای قهرمانان حافظه در نظرمان این‌اندازه جالب باشد.

مغز، عضوی تغییرپذیر در بدن است و این توانایی را دارد که به‌میزان محدود خود را دوباره سازمان‌دهی کند و با داده‌های حسی جدید، خود را وفق دهد؛ پدیده‌ای که از آن با نام انعطاف‌پذیری سیستم‌عصبی یاد می‌کنند.

در نهایت، این کاربردی‌ترین دلیل برای استفاده از فن حافظه است. فن حافظه، تنها ابزاری برای ضبط‌کردن نیست، بلکه وسیله‌ای برای ابداع و سراییدن نیز هست.

«بدفهمی آشکار ما از عملکرد حافظه، باعث شده بود این اندیشه در ما به‌وجود آید که این تکرار است که حافظه را به‌کار می‌اندازد. به‌معنای دیگر، آن‌قدر مطالب را تکرار می‌کردیم تا آن مطالب وارد حافظه‌مان شوند. آنچه از آن ناآگاه بودیم، این بود که حافظه یک فرآیند تخیلی است. یادگیری، حافظه و خلاقیت، در حقیقت یک فرآیند هستند که تمرکز هریک بر چیزی جداگانه است».