بریده‌هایی از کتاب تفسیر نمونه (جلد اول)

«سجده» به معنی «پرستش» برای خدا است؛ چرا که در جهان، هیچ معبودی جز خدا نیست

هنگامی که می‌گوید: «وَ إِیاک نَسْتَعینُ» خدا می‌گوید: بنده‌ام از من یاری جسته، و تنها به من پناه آورده، گواه باشید من او را در کارهایش کمک می‌کنم، در سختی‌ها به فریادش می‌رسم، و در روز پریشانی دستش را می‌گیرم.

یا مَنْ سَبَقَتْ رَحْمَتُهُ غَضَبَه: «ای خدائی که رحمتت بر غضبت پیشی گرفته است»

این خطا از نامه اعمالشان شسته شود

«خداوند بزرگ صد باب رحمت دارد که یکی از آن را به زمین نازل کرده است، و در میان مخلوقاتش تقسیم نموده و تمام عواطف و محبتی که در میان مردم است از پرتو همان است، ولی نود و نه قسمت را برای خود نگاه داشته و در قیامت بندگانش را مشمول آن می‌سازد» .

بعضی، عالم را به دو گونه تقسیم کرده‌اند: عالم کبیر و عالم صغیر، و منظورشان از عالم صغیر وجود یک انسان است، چرا که وجود یک انسان خود به تنهائی مجموعه‌ای است از نیروهای مختلفی که حاکم بر این عالم بزرگ می‌باشد، و در حقیقت انسان، نمونه‌برداری از همه جهان است.

قُلْ یا عِبادِی الَّذینَ أَسْرَفُوا عَلی أَنْفُسِهِمْ لاتَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللّهِ إِنَّ اللّهَ یغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمیعاً: «ای کسانی که از حریم بندگی سرباز زده‌اید از رحمت خدا مأیوس نشوید، خداوند همه گناهان را می‌آمرزد

خطرناک‌ترین روش در تفسیر قرآن این است که: به جای شاگردی در مکتب قرآن، ژست معلمی را در برابر این کتاب آسمانی به خود بگیریم، یعنی به جای استفاده از قرآن بکوشیم افکار خود را بر قرآن تحمیل کنیم

اساساً این شیوه دیرینه اکثریت یهود است که به عهد خویش پایبند نیستند و هم اکنون نیز به روشنی می‌بینیم: هر گاه منافع صهیونیست‌ها و اسرائیل غاصب به خطر بیفتد، تمام عهدنامه‌های خصوصی و جهانی را زیر پا گذارده، و با بهانه‌های واهی، همه را به دست فراموشی می‌سپارند.

نها سوره «توبه» است که بسم اللّه در آغاز آن نمی‌بینیم؛ چرا که سوره «توبه» با اعلان جنگ به جنایتکاران «مکه» و پیمان‌شکنان آغاز شده، و اعلام جنگ با توصیف خداوند به «رحمان و رحیم» سازگار نیست.

هنگامی که بنده می‌گوید: «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ» ، خداوند بزرگ می‌فرماید: بنده‌ام به نام من آغاز کرد، و بر من است که کارهای او را به آخر برسانم و در همه حال او را پر برکت کنم.

«من سوره حمد را میان خود و بنده‌ام تقسیم کردم نیمی از آن برای من، و نیمی از آن برای بنده من است، و بنده من حق دارد هر چه را می‌خواهد از من بخواهد:

به گفته قرآن او از نیکان صالحان قانتان صدیقان بردباران و وفاکنندگان به عهد بود، شجاعتی بی‌نظیر و سخاوتی فوق العاده داشت.

امام صادق علیه‌السلام هنگام نقل این حدیث فرمود: «بسیار می‌شود: بعضی از شیعیان ما بسم اللّه را در آغاز کارشان ترک می‌گویند و خداوند آنها را با ناراحتی مواجه می‌سازد تا بیدار شوند و ضمناً این خطا از نامه اعمالشان شسته شود» .

۱ ـ امیر مومنان علی علیه‌السلام در تفسیر جمله «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ» می‌فرماید، یعنی: أَدِمْ لَنا تَوْفِیقَک الَّذِی أَطَعْناک بِهِ فِی ماضِی أَیامِنا، حَتّی نُطِیعَک کذلِک فِی مُسْتَقْبَلِ أَعْمارِنا: «خداوندا توفیقاتی را که در گذشته بر ما ارزانی داشتی و به برکت آن تو را اطاعت کردیم، همچنان ادامه ده تا در آینده عمرمان نیز، تو را اطاعت کنیم» .

«سه صفت است در هر کس باشد منافق است هر چند روزه بگیرد، نماز بخواند و خود را مسلمان بداند: کسی که در امانت خیانت می‌کند، کسی که به هنگام سخن گفتن دروغ می‌گوید، و کسی که وعده می‌دهد و خلف وعده می‌کند» .

در حدیثی از امیر مومنان علی علیه‌السلام از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله نقل شده است که فرمود: إِنَّ اللّهَ تَعالی أَفْرَدَ الإِمْتِنانَ عَلَی بِفاتِحَةِ الْکتابِ وَ جَعَلَها بِإِزاءِ الْقُرْآنِ الْعَظِیمِ وَ إِنَّ فاتِحَةَ الْکتابِ أَشْرَفُ ما فِی کنُوزِ الْعَرْش: «خداوند بزرگ به خاطر دادن سوره حمد، بالخصوص بر من منت نهاده و آنرا در برابر قرآن عظیم قرار داده، و سوره حمد باارزش‌ترین ذخائر گنج‌های عرش خدا است»

«آیا برترین سوره‌ای را که خدا در کتابش نازل کرده، به تو تعلیم کنم، جابر عرض کرد: آری، پدر و مادرم به فدایت باد، به من تعلیم کن، پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله سوره «حمد» که ام الکتاب است به او آموخت، سپس اضافه فرمود این سوره شفای هر دردی است مگر مرگ» .

سازمان آفرینش، وجود شیطان برای افراد با ایمان و آنها که می‌خواهند راه حق را بپویند زیان‌بخش نیست، بلکه وسیله پیشرفت و تکامل آنها است، چه این که پیشرفت، ترقی و تکامل، همواره در میان تضادها صورت می‌گیرد.

«قرآن در مسلمانان آن چنان عزت نفس و عدالت و تقوائی به وجود آورده که در هیچ یک از مناطق جهان... شبیه و نظیر نداشته است»