بریده‌هایی از کتاب موهبت کامل‌ نبودن

ما نمی‌خواهیم ناراحت شویم و پیوسته درصدد راه‌حل‌های کوتاه و پیش‌پاافتاده‌ای هستیم که راه شاد زیستن را به ما بیاموزند

اشتباه است، چراکه آدم مجبور می‌شود برای جلب تأییدِ دیگری، اعتبار خود را به خطر بیندازد. اینجا زمانی است که شخص باور خود به ارزشمندی‌اش را از دست می‌دهد و سعی می‌کند با شیوه‌های نادرست دوباره آن را به چنگ آورد. وای خدای بزرگ، من هم داشتم همین کار را می‌کردم.

کمال‌گرایی تفکری خودویرانگر و اعتیارآور است که این عقیده را در ما زنده نگه می‌دارد: اگر کامل و بی‌نقص به‌نظر برسم، اگر زندگی بی‌نقصی داشته باشم و هر کاری را در حد کمال انجام دهم، می‌توانم از احساس آزاردهنده شرم، قضاوت و انتقاد دور بمانم یا آن‌ها را به حداقل برسانم.

«در دنیایی که شب و روز تلاش می‌شود تا از ما، کسی غیر از خودمان بسازند، خود بودن و خود ماندن سخت‌ترین نبردی است که انسان می‌تواند داشته باشد.» «واقعی ماندن» یکی از شجاعانه‌ترین مبارزه‌هایی است که در تمام عمر می‌توانیم داشته باشیم.

شجاعت یعنی صادقانه و بی‌پرده صحبت کردن درباره آنچه هستیم، آنچه احساس می‌کنیم و آنچه تجربه می‌کنیم. چه خوب و چه بد، قهرمان بودن یعنی زندگی خود را در معرض خطر قرار دادن، حال آنکه شجاعت معمولی یعنی ضعف و آسیب‌پذیری خود را رو کردن و این در دنیای امروزی کاری بس خارق‌العاده است.

سنگدلی و بی‌رحمی شجاعت نمی‌خواهد، بلکه پاسخی بی‌ارزش و آسان است، به‌ویژه در فرهنگ امروزی.

زندگی کردن با دل و جان مانند گام زدن به سمت یک مقصد معین نیست، بلکه گام برداشتن به سوی ستاره‌ای در آسمان است. قطعا هیچ گاه به مقصد نهایی نمی‌رسیم اما بی‌تردید می‌دانیم که در مسیر درست پیش می‌رویم.

احساس گناه = من کار بدی انجام داده‌ام. احساس شرم = من بد هستم. شرم هویت و کیستیِ ما را زیر سؤال می‌برد اما احساس گناه رفتارمان را. وقتی کاری برخلاف معیارهای ایده‌آل خود انجام می‌دهیم یا در انجام کاری تعلل می‌ورزیم احساس گناه می‌کنیم. این احساس آزاردهنده اما مفید است چرا که باعث می‌شود برای کار خود عذرخواهی کنیم، برای جبران آن اقدام کنیم یا رفتار خود را تغییر دهیم، از این جهت احساس گناه مانند محرک عمل می‌کند. احساس گناه به اندازه احساس شرم نیرومند است اما تأثیر آن اغلب مثبت است، حال آنکه شرم نیرویی مخرب دارد.

با کمی تأمل گفتم: «می‌دانی... فکر می‌کنم رنجیدن و گریه کردن، انتخاب شجاعانه‌ای است.» لورا که متعجب به نظر می‌رسید، پرسید: «منظورت چیه؟» بعد سعی کردم منظورم را برایش توضیح دهم: «ببین جواب فی‌البداهه و بدون فکر من به این‌جور موارد، این است که از روی بدخواهی و خصومت واکنش نشان بدهم. مقابله‌به‌مثل و شرمنده کردن دیگران شجاعت نمی‌خواهد. در یک چشم به هم زدن می‌توانم ابر قدرتِ شرم را در خدمت بدی درآورم. اما روبه‌رو شدن با ناراحتی و رنجش قضیه جداگانه‌ای دارد. فکر می‌کنم جواب فی‌البداهه تو این است که با شجاعت با قضیه روبه‌رو شوی.» بعد از مدتی گفت‌وگو به این نتیجه رسیدیم که پاسخ شجاعانه لورا تصدیق رنجش بدون فرار کردن از آن است و پاسخ شجاعانه من تصدیق رنجش و مقابله‌به‌مثل نکردن است. به‌علاوه هر دو موافق بودیم که سنگدلی و بی‌رحمی شجاعت نمی‌خواهد، بلکه پاسخی بی‌ارزش و آسان است، به‌ویژه در فرهنگ امروزی.

آن‌ها من را با قدرت ناشی از پذیرش آسیب‌پذیری و کامل نبودن خود، با ارتباط جدایی‌ناپذیر شادی و شکرگزاری و نیز نقش مهم استراحت و بازی برای سلامت روح و روان آشنا کردند.

زندگی کردن باتمام‌وجود یعنی اینکه از موضع ارزشمندی با زندگی درگیر شویم؛ یعنی همگام با پرورش شجاعت، شفقت و پیوند، صبح‌هنگام که از خواب بیدار می‌شویم با خود بگوییم مهم نیست چه کاری انجام می‌دهم و چه مقدار کارِ انجام نشده روی زمین می‌ماند. درهرصورت من کافی هستم. یعنی اینکه شب‌هنگام که به رختخواب می‌رویم با خود بگوییم: بله، من ناقص، آسیب‌پذیر و گاه نگران هستم، اما هیچ‌یک از این‌ها این حقیقت را تغییر نمی‌دهند که من شجاع هم هستم و ارزش آن را دارم که عشق و احساس تعلق را تجربه کنم.

با خود بگوییم: مهم نیست چه کاری انجام می‌شود و چه مقدار کارِ انجام نشده بر زمین می‌ماند، من کافی هستم؛ و طوری که هنگام خواب با خود بگوییم: بله، من کامل نیستم، آسیب‌پذیرم و گاه می‌ترسم اما این حقیقت هم هست که من شجاع هستم و ارزش دارم که مرا دوست داشته باشند و احساس تعلق کنم.

«مقایسه، شادی را می‌رباید.» بارها پیش آمده است که من درباره خودم، زندگی‌ام و خانواده‌ام احساس رضایت کرده‌ام و بعد در یک چشم به‌هم زدن احساس رضایت از دست رفته است، چون خودآگاه یا ناخودآگاه خود را با دیگران مقایسه کرده‌ام.

مقایسه، ما را درگیر تناقض خردکننده می‌سازد: «همرنگ باش و برجسته باش.» مقایسه احساس تعلق، خودپذیری و اصالت را در ما پرورش نمی‌دهد، بلکه به ما می‌گوید همرنگ جماعت باش، اما بهتر از آن‌ها.

شرمنده ساختن، سرزنش کردن، بی‌احترامی، خیانت و مضایقه کردن محبت، ریشه عشق را می‌خشکاند. عشق فقط زمانی می‌تواند این ضربه‌ها را تاب آورد که به‌ندرت روی دهند، وجودشان تصدیق شود و التیام پیدا کنند.

انتخاب اصالت یعنی: تمرین شجاعت برای پذیرفتن کامل نبودن خود، قبول ضعف و آسیب‌پذیری خود و تعیین حدومرز در روابط خود با دیگران.

اکثر ما جذب آدم‌های صمیمی، معمولی و صادق می‌شویم و دوست داریم خود نیز در زندگی این‌گونه باشیم، اما خسته می‌شویم چون حتی بدون تأمل زیاد هم می‌دانیم که حفظ اصالت در فرهنگی که همه چیز (از وزن گرفته تا شکل ظاهری خانه‌مان) را به ما دیکته می‌کند، اقدامی به‌غایت سنگین و دشوار است

آنچه عرضه می‌کنیم کاملاً بدیع است و قابل مقایسه با هیچ کار دیگری نیست و آنجا که مقایسه‌ای در کار نباشد، عقب و جلو یا بهترین و بدترین بودن معنای خود را از دست می‌دهند

با فرار از تاریکی از نور هم می‌گریزیم

او هرگز نمی‌توانست به عقب برگردد و برخی از جزئیات را زیبا کند. او فقط می‌توانست به جلو حرکت کند و یک کلِّ زیبا بسازد.