بریده‌هایی از کتاب حق الناس

پیامبر خدا (ص): «یقولُ اللّه ُ عَزَّوجلَّ: و عِزَّتی و جلالِی لأَنتَقِمَنَّ مِن الظّالِمِ فی عاجِلِهِ و آجِلِهِ، و لأنتَقِمَنَّ مِمَّن رَأی مَظلوما فَقَدَرَ أن یَنصُرَهُ فلَم یَنصُرْهُ» خداوند عزّوجلّ می‌فرماید: به عزّت و جلالم سوگند که از ستمگر در دنیا و آخرت، به طور قطع انتقام می‌گیرم، و از کسی هم که ستمدیده‌ای را ببیند و بتواند یاریش رساند و نرساند، بی‌گمان انتقام می‌گیرم.

قرآن کریم می‌فرماید: {بَلی مَنْ کسَبَ سَیِّئَةً وَ أَحاطَتْ بِهِ خَطیئَتُهُ فَأُولئِک أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فیها خالِدُونَ} آن کسانی که برای خودشان مار و عقرب و غل و زنجیر و آتش جهنّم تهیه کرده‌اند، در برزخ گرفتار آتش و غل و زنجیرهای آهنین و مار و عقرب می‌شوند که خود از پیش فرستاده‌اند و به قدری به آنان بد می‌گذرد که یک ساعتش، میلیون‌ها ساعت و یک شبانه روزش، میلیون‌ها شبانه روز است. فریادرسی هم ندارند، فریادرس آنها همان عذابی است که آنان را احاطه کرده است.

علامه مجلسی در خصوص دوّمین عملی که در راحتی برزخ او تأثیر داشته، می‌فرماید: روزی به مسجد می‌آمدم و تگرگ تندی گرفت. دیدم یک بچّه گربه زیر تگرگ است و راه نجاتی ندارد، دلم برای او سوخت و بچه گربه را زیر عبای خود گرفتم تا تگرگ تمام شد و سپس او را رها کردم. کمک به این بچّه گربه نیز برای من بسیار سودمند بود.

پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید: زیاد استغفار کنید زیرا استغفار روزی را به سوی شما می‌کشاند

دنیای تو برای تو همان قدر است که قیامتت را اصلاح کند

رسول خداٌ در احادیثی فرمودند: «لعن الله الراشی والمرتشی والراشی الذی یمشی بینهما» خداوند رشوه دهنده، رشوه گیرنده و آن کسی را که میان آن دو دلال است، لعنت کرده است. بنابراین، کسانی را که گرفتار این بلای خانمان‌سوز شده‌اند و اموالی را از این راه بدست آورده‌اند، باید بدانند که تمام آن‌ها حق‌الناس است و ایشان بدهکار مردم هستند و باید خود را قبل از مرگ خلاص کنند

ظلمی که بدون حساب رها نمی‌شود، عبارت است از ظلم بندگان نسبت به یکدیگر که قصاص در آن‌جا بسیار دشوار خواهد بود و سختی آن در حد زخم کارد و زدن تازیانه نیست، بلکه بسیار سخت‌تر است.

شهید دستغیب در کتاب معاد

اما اگر حقی که از دیگران ضایع کرده، جنبه آبرویی و عرضی داشته است (مثلاً غیبت کسی را کرده یا تهمت زده است) در صورت امکان باید رضایت آن شخص را حاصل کند و اگر یقین به او موجب فساد مهم‌تری (مثل قتل یا زد و خورد و اختلاف شدید و... می‌شود) لازم نیست به او بگوید بلکه باید توبه واقعی کند و برای آن شخص طلب مغفرت نماید.

مثلاً بداخلاقی و تندی در خانه و سرد کردن محیط خانواده، چه از طرف مرد و چه از جانب زن ـ فشار قبر را در پی دارد. خداوند رحمان فشار قبر ندارد، بلکه برخورد سرد در خانواده، موجب به وجود آمدن این فشار و سختی شده است.

قرآن کریم در آیات متعدّدی هشدار می‌دهد که آنچه بندگان در برزخ یا قیامت می‌بینند، خودشان از پیش برای خود فرستاده‌اند: {ذلِک بِما قَدَّمَتْ أَیْدیکمْ}

«به عزّت و جلال خودم سوگند، از ظلم هیچ ظالمی نخواهم گذشت، اگر چه به اندازه دست بر دست زدنی باشد، یا با فشار دادن دستی از روی ستم، محقق شده باشد».

در اینجا چون صاحب حق مردم اند، رعایت و نادیده گرفتن آن ارتباط مستقیمی با بحث عدالت خداوند دارد. خداوندی که یکی از صفاتش عادل بودن است و دینی که یکی از اصولش عدل است چگونه ممکن است حقوق انسانها برایش کم اهمیت باشد

حضرت در خطبه ۱۱۴ در نهج البلاغه می‌فرماید: خداوند رزق را تکفل کرده و به عهده گرفته ولی عمل برای آبادانی قیامت را به عهده شما گذاشته است. فهم این مسئله یکی از اسرار عرفانی است

ای فرزندم! بدان که رزق دو رزق است: رزقی که تو به دنبال آن هستی و رزقی که آن به دنبال تو است، که رزق نوع دوم طوری است که اگر هم به سوی آن نروی به سوی تو می‌آید چه زشت است فروتنی به هنگام نیاز و ستم کاری به هنگام بی نیازی.