بریده‌هایی از کتاب ذهن بازیگوش

لئوناردو داوینچی از پیشگامان بزرگ بداهه‌نوازی با ویولا دابراچو بود و با دوستانش اُپراهایی ترتیب داد که در کلّ زمان اجرا هم شعر و هم موسیقی در لحظه پدید می‌آمد

اثر هنری که ما کامل‌شده‌اش را می‌بینیم و شاید عمیقاً هم عاشقش باشیم به یک معنا اثر و ردّ پای فرایندی است که در درون پدیدآور رخ داده است. بداهه‌نوازی در واقع احساس ناشی از پیمودن این فرایند درونی است.

«آهنگسازی بداهه‌پردازی است با سرعت کمتر، چون سرعت نوشتنِ آدم اغلب به سرعت جریان افکارش نمی‌رسد.

به یک معنا، هنر تماماً بداهه‌پردازی است. برخی انواع بداهه‌پردازی همان‌طور که هست، کامل و به یکباره، نمود می‌یابد اما «بداهه‌پردازیِ دست‌خورده» هم داریم، یعنی پیش از آنکه هنرمند اثر را به مردم عرضه کند تا از آن لذت ببرند زمانی را صرف بازبینی و بازسازی آن می‌کند.

بداهه‌پردازان بزرگ به کشیش‌ها می‌مانند: فکر و ذکرشان خدای‌شان است. استفان گراپلی [۱]

فرد خلاق مهارناشدنی است. اگر زندگی‌اش پر از شادی باشد، شادی موتور محرکش در طیّ فرایند خلاقه می‌شود. اگر غم‌بار باشد، غم موتور محرکش می‌شود.

برای آفرینش آزادانه باید از میان برخیزیم. برای آفرینش آزادانه باید از لحاظ فنی ماهر باشیم.

آسان‌ترین راه خلق اثر هنری آن است که در قید و بند شکست و موفقیت نباشیم و فقط چشم به مسیر بدوزیم.

گاهی با خود می‌گوییم اگر ساز بهتری داشتم، مثلاً ویولن استرادیواریوس، یا ابررایانه‌ای با گرافیک بالا یا یک کارگاه مجسمه‌سازی خوب و کاملاً مجهز، چه کارها که نمی‌توانستم بکنم. اما هنرمند کسی است که با ارزان‌ترین سازها بتواند هر کاری بکند

شاید وقتی دیگر نمی‌دانیم چه بکنیم، تازه رسیده باشیم به اصل کار، و وقتی دیگر نمی‌دانیم چه راهی را برویم، تازه سفرمان شروع شده باشد.