بریده‌هایی از کتاب سیره اقتصادی امام علی (ع)

معنای‌ کار عاقلانۀ ‌اقتصادی‌ در نظر امام‌ هر کاری‌ است‌ که‌ جلب‌ رضایت‌ خداوند یا فرونشاندن‌خشم‌ او را در پی‌ داشته‌ باشد.

هیچ‌گاه‌ میان‌ دو کار، که‌ هر دو موجب‌ رضایت‌ پروردگارند، قرار نگرفت‌، مگر آن‌ را که‌ دشواری‌ جسمی‌ بیش‌تری‌ داشت‌، انتخاب‌ کرد.

[ برنامه‌ کار ]علی (ع) ‌ چنین‌ بود که‌ پس‌ از به‌جا آوردن‌ نماز صبح‌، تا طلوع ‌خورشید، پیوسته‌ به‌ تعقیبات‌ نماز مشغول‌ می‌شد. زمانی‌ که‌ خورشید طلوع ‌می‌کرد، فقیران‌ و بینوایان‌ و مردم‌ دیگر نزد او جمع‌ می‌شدند و او به‌ آن‌ها فقه ‌و قرآن‌ می‌آموخت‌ و زمان‌ مشخصی‌ از این‌ جلسه‌ برمی‌خاست‌.

ای‌ مردم‌ کوفه‌، اگر من‌جز با زیرانداز و مَرْکب‌ و خدمتکارم‌ از میان‌ شما خارج‌ شدم‌، خیانت‌کار خواهم‌ بود

امام‌ علی (ع) ‌ با رفتار خود نشان‌ می‌دهد که‌ چگونه‌ می‌توان‌ با ابزاری‌ غیر از دنیاطلبی‌، دنیا را آباد کرد. او به‌ بشر می‌آموزد که‌ جامعه‌ مطلوب‌ و آرمانی‌ او چگونه‌ ساخته‌ می‌شود.

امیرمؤمنان آثار گرسنگی‌ را در چهرۀ‌ رسول‌خدا مشاهده‌ کرد؛ پوستی‌ برداشت‌، میان‌ آن‌ را گِرد کرد و در گردنش‌ داخل‌ کرد و میان‌ آن‌ را با لیف‌ خرما بر کمر خود محکم‌ کرد. ایشان‌ نیز به‌ شدت‌ گرسنه‌ بود. مردی‌ را دید که‌ با چرخ‌ از چاه‌ آب‌ بیرون‌ می‌کشید، به‌ او گفت‌: «آیا به‌ ازای‌ هر دَلو آب‌ یک‌ خرما می‌دهی‌؟» مرد گفت‌: «آری‌.» علی‌ برای‌ او از چاه‌ آب‌ بیرون‌ کشید؛ به‌ قدری‌ که‌ دست‌هایش‌ پر از خرما شد. آن‌گاه‌ دلو را رها کرد و خرماها را نزد پیامبر آورد.

هنگامی‌ که‌ در کوفه‌ از ایشان‌ پرسیدند: کدام ‌یک‌ از دو کاخ‌ حکومتی‌ را بر می‌گزینید، فرمود: «مرا در کاخ‌هلاکت‌ و تباهی‌ مسکن‌ ندهید.» امام‌ آن‌گاه‌ در منزل‌ خواهرزادۀ‌ خود، جعدۀ‌بن‌ هبیره‌ مسکن‌ گزید.