بریده‌هایی از کتاب سرنوشت انسان: بهشت و جهنم

همت‌های دنیوی و همت‌های معنوی در تشرفاتی که برخی خدمت امام زمان علیه‌السلام رسیده‌اند، خوانده یا شنیده‌اید که بسیاری درخواستشان در همین حدّها بوده است، حاجات مادی و دنیوی و یا جسمی. به قول یکی از اساتید: برخی حدّ و اندازه‌شان در حدّ همین دنیاست. در خواست‌ها همتشان هم همین‌قدر است. در دعاها و عباداتشان همین امور را می‌خواهند. عبادت‌هایشان هم بوی دنیا می‌دهد. ولی برخی که فراتر از دنیا و بزرگ‌تر از آن شده‌اند، حتی معامله و معاشرت و کارهای به ظاهر دنیایی‌شان هم بوی خدا می‌دهد. الله اکبر، چقدر همت‌ها متفاوت است! برخی عباداتشان بوی دنیا می‌دهد و برخی دنیایشان بوی خدا می‌دهد. بلندی همّت را در دعای سحر ماه مبارک رمضان ببینید: اللَّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ مِنْ جَمالِکَ وَ کُلُّ جَمالِکَ جَمیلٌ … اَللَّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ مِنْ جَلالِکَ وَ… اللَّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ مِنْ عِلْمِکَ … اَسْئَلُکَ مِنْ رَحْمَتِکَ … اَسْئَلُکَ مِنْ قُدْرَتِکَ و…. یعنی خدایا، جمالت را می‌خواهم، ‌جلالت را می‌خواهم، علمت را می‌خواهم، رحمتت را می‌خواهم، قدرتت را می‌خواهم. به قول مرحوم آیت الله شیخ عباس تهرانی، یعنی خدایا، می‌خواهم مثل خودت باشم. صفاتت را می‌خواهم. این همت بلند است.

در برخی روایات آمده است: اِنَّ لِلْجَنَّۀ ثَمانِیَۀ اَبْوابٍ ثَلاثَۀ مِنْها اِلی قُمْ؛ بهشت هشت در دارد که سه در آن به سوی قم گشوده می‌شود. شاید اشاره به حضرت معصومه(س) و جمکران و حوزۀ علمیۀ شیعه در قم شده که در آخر الزمان مرکزیت پیدا می‌کند و این سه، اسباب سعادت و طریق بهشت هستند.

همۀ این‌ها درست است که بدون عمل صالح کسی راه به جایی نمی‌برد، اما همۀ حرف این است که شما هر قدر هم عمل داشته باشی، نباید به عملت مغرور شوی و بر آن تکیه کنی و دیگر خود را از فضل و کرم الهی بی‌نیاز بدانی. این غلط است. اعمال ما بدون تفضل و لطف و رحمت خداوند نمی‌تواند خرج و توشه ابدیت باشد.

موسیقی‌های بهشت پیش از این گفتیم که شخصی از امام صادق علیه‌السلام پرسید: در بهشت موسیقی هم هست؟ حضرت فرمودند: بله، درختی است که وقتی باد و نسیمی در آن می‌افتد، آهنگی دارد که به گوش احدی نخورده است. بعد فرمودند: هذا عِوَضٌ لِمَنْ تَرَکَ السَّماعَ فِی الدُّنیا مِنْ مَخافَۀ اللهِ؛ این برای کسی است که گوش دادن به موسیقی حرام را در دنیا از ترس خدا ترک کرده است.

از همان ابتدای ورود به بهشت، نگهبانان بهشت مشتاقانه به استقبال می‌آیند و بر بهشتی‌ها سلام و خوش آمد می‌گویند: حَتَّی إِذَا جَاءُوهَا وَ فُتِحَتْ أَبْوَابُهَا وَ قَالَ لَهُمْ خَزَنَتُهَا سَلاَمٌ عَلَيْکُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوهَا خَالِدِينَ‌؛ وقتی بهشتی‌ها وارد بهشت می‌گردند و درهایش باز می‌شود، نگهبانان بهشت سلام و خوش آمد می‌گویند و این‌که جاودانه در این محل وارد شوید. در سورۀ رعد می‌فرماید: وَ الْمَلاَئِکَۀ يَدْخُلُونَ عَلَيْهِمْ مِنْ کُلِّ بَابٍ سَلاَمٌ عَلَيْکُمْ بِمَا صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَی الدَّار؛ ملائکه از هر دری بر اهل بهشت وارد می‌شوند (و می‌گویند:) سلام بر شما به خاطر صبر و استقامتتان، چه خوش عاقبت شدید! جالب اینجاست که درود ملائکه به پاس صبری است که مؤمن در دنیا بر بلاها، بر معاصی و بر وظایف واجب خود کرده است و با همه سختی‌ها در امتحان‌ها مسیر بندگی را ترک نکرده و ثابت قدم بوده است. این همه شهد و شکر کز سخنم می‌ریزد اجر صبری است کز آن شاخ نباتم دادند

چون انسان فطرتاً خدا طلب است و در عمق جانش دنبال خداست، دنبال آن کمال مطلق است، به هر کمالی غیر از خدا که می‌رسد، یک چند مدتی به آن دلخوش است. به گمان این‌که کمال خود و مطلوب اصلی و حقیقی را به دست آورده است. مثل زمانی که بچه آرزوی یک اسباب بازی دارد. آنچنان‌که اگر به آن برسد، دیگر هیچ چیز دیگر نمی‌خواهد. وقتی صاحب آن شد، می‌بینید بعد از چند روز دلش را می‌زند. بعداً یک اسباب بازی دیگر می‌خواهد. یا مثل بزرگ‌ترها که در دوستیابی، یا در خرید اتومبیل و ماشین و خانه، یا به دست آوردن پست و مقام و ریاست، می‌بیند هیچ چیز سیرش نمی‌کند و همۀ این‌ها دلش را می‌زند؛ چون فطرت ما به دنبال کمال مطلق و بی‌نهایت و گل بی‌عیب است و آن فقط خداست. لذا بقیۀ چیزها سیرش نمی‌کنند. اما در بهشت چون در همۀ نعمت‌ها و لذت‌هایش جلوۀ خدا، رضایت خدا، جمال خدا و لطف خداست و دست خدا همۀ آن‌ها را پیش‌کش کرده است، برای او دلزدگی ندارد.