بریده‌هایی از کتاب مرگ تخصص

تعریف دقیق تخصص دشوار است و گاهی تمایز متخصص از کسی که تفننی به موضوعی می‌پردازد، سخت است. در عین حال، باید بتوانیم کسانی را که آشنایی مختصری با موضوعی دارند، از کسانی که بر آن موضوع مسلط هستند، بازشناسیم. دانش هیچ شخصی کامل نیست و متخصصان این نکته را بهتر از هرکس دیگری می‌دانند. اما تحصیلات، آموزش، تمرین، تجربه و کسب تأییدیهٔ سایر افراد فعال در همان رشته به ما کمک می‌کنند به‌طور تقریبی متخصصان را از بقیهٔ جامعه تشخیص دهیم.

به یک معنا، می‌توان گفت تقریباً هرکسی که مهارت خاصی داشته باشد، می‌تواند به دانشی تخصصی دست پیدا کند که دیگران، اغلب اوقات، باید آن را بپذیرند. در عین حال، دردسر از وقتی شروع می‌شود که کسی به این باور می‌رسد که شناختی ولو اندک، به‌معنای داشتن «تخصص» است. میان کسی که برای سرگرمی اطلاعات زیادی دربارهٔ کشتی‌های جنگی دارد و کسی که دربارهٔ کشتی‌های جنگی جین تحقیق می‌کند و در زمینهٔ شناخت قابلیت‌های ناوهای جنگی جهان متخصص است، تفاوت ظریفی وجود دارد، ولی در هر حال این تفاوت وجود دارد. آشنایی با شناخت فرق دارد. درک با تحلیل فرق دارد. تخصصْ بازی با شبه‌واقعیت‌ها نیست.

ورنر هایزنبرگ، فیزیک‌دان مشهور، می‌گوید: «متخصص کسی است که برخی از بدترین اشتباهات احتمالی در یک رشته و نحوهٔ اجتناب از آن‌ها را می‌شناسد.» (فیزیک‌دان دیگری به‌نام نیلز بور می‌گوید: «متخصص کسی است که همهٔ اشتباهات ممکن در یک زمینهٔ بسیار محدود را مرتکب شده باشد.»)

تجربه و تأیید افراد حرفه‌ای اهمیت دارد، اما باید این حکمت قدیم چینی را هم در نظر داشت که می‌گوید بر حذر باشید از صنعتگری که می‌گوید بیست سال تجربه دارد، در حالی که در واقعیت فقط یک سال تجربه را بیست سال تکرار کرده است.

چطور می‌توانیم متخصصان را از بقیه متمایز کنیم و تشخیص بدهیم؟ تخصص حقیقی، دانشی که دیگران به آن تکیه کنند، ترکیبی است ناملموس ولی قابل‌تشخیص و متشکل از آموزش، استعداد، تجربه و تأیید همتایان. هریک از این‌ها علامت تخصص است،

متخصص کسی است که در یک موضوع در مقایسه با دیگران اطلاعات بسیار بیشتری دارد و ما هرگاه به توصیه، آموزش یا راه‌حل در آن موضوع از دانش بشری نیاز داشته باشیم، به وی رجوع می‌کنیم. توجه داشته باشید منظور این نیست که متخصص سیر تا پیاز یک موضوع را می‌داند. منظور این است که متخصصان یک موضوعْ در واقع اقلیتی هستند که دیدگاه‌شان در مقایسه با دیگران جنبهٔ «مرجعیت» بیشتری دارد، یعنی درست‌تر یا دقیق‌تر است.

«اگر کودکان رنج می‌کشند تا جمع رنج بشر به سطح لازم برای رسیدن به حقیقت برسد، پس من اعتراض می‌کنم و می‌گویم چنین حقیقتی ارزش چنین هزینه‌ای را ندارد.»

اگر غیرمتخصصان حاضر نشوند وظیفهٔ شهروندی خود را جدی بگیرند، و سعی نکنند موضوعاتی را که برای‌شان مهم است، بیاموزند، دموکراسی به تکنوکراسی فروکاسته می‌شود. در چنین حالتی، همان چیزی بر سر مردم می‌آید که غیرمتخصصان از آن می‌ترسیدند، یعنی متخصصان حاکم می‌شوند.

حتی بدون این فشارهای مالی، هجوم دانش‌آموزان ناآماده به کالج‌ها تحت‌تأثیر فرهنگ تأیید و خودشکوفایی هم هست؛ فرهنگی که جلوی مواجههٔ کودک با شکست را می‌گیرد. رابرت هیوز در سال ۱۹۹۵ نوشت: «در فرهنگ آمریکا مراقب کودک‌اند که مبادا تصور کند خنگ است.