بریده‌هایی از کتاب پادشکننده

شکننده‌گر جزو آن دسته از اشخاصی است که معمولاً کت‌شلواری و کراوات‌زده‌اند مخصوصاً جمعه‌ها؛ این شخص با وقاری خیلی خشک و یخ به شوخی‌های شما واکنش نشان می‌دهد و معمولاً از همان اوایل عمرش به‌خاطر پشت میزنشینی، هواپیماسواری و مطالعهٔ جراید دچار کمردرد می‌شود

ما شاهد ظهور طبقهٔ جدیدی از قهرمانان وارونه هستیم، یعنی دیوان‌سالاران، بانکداران، اعضای (انجمن بین‌المللی لاف‌زن‌های) حاضر در نشست داووس و دانشگاهیانی با قدرت بیش از حد و بدون هیچ زیان احتمالی و یا پاسخگویی واقعی

زندگی خیلی بیشتر از آن چیزی که در حافظهٔ ما نشان داده می‌شود هزارتوست؛ کار ذهن ما این است که تاریخ را به چیزی ساده و خطی تبدیل کند و همین باعث می‌شود که تصادفی‌بودن را دستِ کم بگیریم.

قوهای سیاه، رویدادهای غیرقابل پیش‌بینی و بی‌حساب و کتابی در سطح کلان هستند که پیامدهای همه‌جانبه‌ای دارند - که توسط فلان مشاهده‌گر، پیش‌بینی نشده بودند و این شخص ناپیش‌بین را معمولاً «بوقلمون» می‌نامیم که از این رویدادها هم غافلگیر می‌شود هم لطمه می‌بیند.

در واقع، جالب‌ترین جنبهٔ تکامل این است که فقط به دلیل پادشکنندگی‌اش کارایی دارد؛ تکامل عاشق استرس‌زاها، تصادفی‌بودن، عدم‌قطعیت و بی‌نظمی است - درحالی‌که تک تک ارگانیسم‌ها نسبتاً پادشکننده‌اند، استخر ژن از شوک‌ها بهره می‌برد تا سازگاری خود را بهتر کند. بنابراین می‌توانیم از این داستان ببینیم که بین طبیعت و تک تک ارگانیسم‌ها، تنشی وجود دارد.

پادشکنندگی چیزی فراتر از تاب‌آوری یا استواری است. تاب‌آور کسی است که در مقابل شوک‌ها مقاومت می‌کند و همانی که بود باقی می‌ماند؛ پادشکننده اما از آن چیزی که بود بهتر می‌شود. این خصیصهٔ هر آن چیزی است که با زمان تغییر می‌کند: تکامل، فرهنگ، ایده‌ها، انقلاب‌ها، نظام‌های سیاسی، نوآوری‌های فناورانه، موفقیت‌های فرهنگی و اقتصادی، بقای جمعی، دستورپخت‌های خوب (مثلاً سوپ مرغ یا استیک تارتار با یک جرعه کنیاک)، پیدایش شهرها، فرهنگ‌ها، نظام‌های حقوقی، جنگل‌های استوایی، مقاومت باکتریایی... حتی وجود خودمان به‌عنوان گونه‌هایی روی این سیاره. و پادشکنندگی مرز بین آنچه زنده و ارگانیک (یا پیچیده) است مثل بدن انسان و آنچه بدون تغییر است مثلاً شیئی مثل فنجان چینی را تعیین می‌کند.

اگر پادشکنندگی خصلت تمام سیستم‌های طبیعی (و پیچیده‌ای) است که بقا یافته‌اند، پس محروم‌سازی این سیستم‌ها از نوسان، تصادفی‌بودن و عوامل استرس‌زا به آن‌ها آسیب خواهد زد. آن‌ها ضعیف می‌شوند، می‌میرند یا از هم می‌پاشند. ما اقتصاد، سلامت، زندگی سیاسی، آموزش و تقریباً هر چیزی را به‌واسطهٔ جلوگیری از تصادفی‌بودن و نوسان، شکننده کرده‌ایم. درست مثل این‌که اگر یک ماه در بستر بمانید (ترجیحاً همراه با نسخهٔ اصلی و کامل کتاب جنگ و صلح و دسترسی کامل به هشتادوشش قسمت از سریال سوپرانوز) دچار تحلیل‌رفتگی ماهیچه می‌شوید، سیستم‌های پیچیده هم وقتی از استرس‌زاها محروم شوند ضعیف شده و حتی خواهند مُرد.

قوی سیاه؛ یعنی عدم امکان محاسبهٔ ریسک رویدادهای نادرِ دارای عواقب و پیش‌بینی وقوع آن‌ها.

شکنندگی را می‌توان سنجید؛ ریسک قابل سنجش نیست (به جز در کازینوها یا ذهن افرادی که اسم خودشان را گذاشته‌اند «کارشناس ریسک»).