بریده‌هایی از کتاب دکترهای اعصاب

بی‌شک همهٔ تخصص‌های پزشکی سهمی از نظریه‌های قلابی، درمان‌های بی‌حاصل، و پزشکان گمراه داشته‌اند و از بابت آنها آسیب هم دیده‌اند. زمانی بود که حجامت و پاکسازی روده‌ای درمان استانداردِ تمام بیماری‌ها بود، از ورم مفاصل گرفته تا آنفولانزا.

شگفت آنکه، سیاست‌های نظارتیِ فعلی جلوی کسی مانند آمن را نمی‌گیرد که بساط پرت‌وپلای «اسپکت» اش را پهن نکند. با اینکه تمام اعضای هیأت‌مدیرهٔ انجمن روانپزشکی امریکا طبابت او را حقه‌بازی می‌دانند، اما آمن آزادانه ادامه می‌دهد و ایرادی هم به کارش گرفته نشده است. چیزی که دست‌اندرکارانِ حقیقیِ بهداشت روان را بیش از پیش ناامید می‌کند این است که می‌بینند آمن گستاخانه ادعا می‌کند روش‌های منحصر به فردش از خزشِ کُندِ جریان اصلی روانپزشکی بسیار جلوتر است، و قضیه بی‌شباهت به ماجرای برنی مِیداف نیست که نرخ بازده کمِ صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترکِ فیدلیتی را مسخره می‌کرد.

دَنیل آمِن، نویسندهٔ مجموعه کتاب‌های پرطرفدارِ مغزتان را عوض کنید و ستارهٔ برنامه‌های پی‌بی‌اس در مورد مغز، شاید مشهورترین روانپزشکِ در قید حیات باشد. جون بایز ، ریک وارن، و بیل کازبی برایش بازار گرمی کردند، در عین حال برندن بِرچِرد ، که از مطرح‌ترین سخنرانان انگیزشی است، یک بار آمن را «آدم شماره یکِ علوم اعصاب روی زمین» معرفی کرد. با این حال شهرت فعلی آمن تماماً بر طبابتی قلابی سوار است که تحقیقات علمی آن را ثابت نکرده و جریان اصلی پزشکی آن را رد کرده است.

تلاش روانپزشکی برای اینکه به عامهٔ مردم کمک کند تا درمان‌های مبتنی بر شواهد را از داستان‌های ساختگی و بی‌پایه تمیز دهند از گذشته تا به امروز بسیار ناکافی بوده است. شاید برایتان سؤال باشد که چطور هزاران آدمِ باهوشِ تحصیل‌کرده -معلمان، دانشمندان، و بازرگانان، و همچنین خبرنگاران دادگاه باور کرده بودند که شبکه‌ای نامرئی از انرژی ارگاسمیک کلیدِ دستیابی به سلامت روانی باشد. با این حال هنوز هم شارلاتان‌هایی در ردهٔ متخصصان روانپزشکی بیماران مستأصل و از همه جا بی‌خبر را گول می‌زنند، در حالی که مؤسسات و نهادهای روانپزشکی منفعلانه کنار ایستاده‌اند.

در سال ۱۹۴۷ پس از آنکه رایش ادعا کرد گردآورندهٔ اورگونش می‌تواند سرطان را درمان کند، «سازمان غذا و دارو» وارد معرکه شد. آنها خیلی زود نتیجه گرفتند که دستگاه‌های درمانی و نظریهٔ انرژی اورگون رایش «تقلبی بزرگ» است. یک قاضی دستور ممنوعیت تمام دستگاه‌ها و تبلیغات اورگون را داد. رایش، که واقعاً به قدرت اورگون‌ها باور داشت، خرد شد. با پیشرفت تحقیقات، برخی از معتمدان سابقش گزارش دادند که رایش روزبه‌روز بیشتر و بیشتر بدگمان و روان‌پریش می‌شده؛ باور داشت بشقاب‌های پرنده به زمین حمله کرده‌اند، و عادت کرده بود با بستن دستمالی به گردن و هفت‌تیری به کمر (مثل هفت‌تیرکش‌های غرب‌وحشی) شب‌ها در انستیتو اورگون پرسه بزند

ابی سپاسگزار خدمات و برنامه‌های دکتر رایش بود. فقط هم او نبود. مردم از سرتاسر دنیا از رایش و دستیارانش کمک می‌طلبیدند. کتاب‌هایش به ده‌ها زبان ترجمه شد، اسباب گردآوری انرژی اورگونش در کشورهای مختلف توزیع شد، و ایده‌هایش بر نسلی از روان‌درمانگران تأثیر گذاشت. او از شناخته‌شده‌ترین روانپزشکان عصر خود بود. اما آیا اعتماد ابی به او درست و بجا بود؟

رابطهٔ پزشک و بیمار بر پایهٔ اعتماد استوار است، چون اجازهٔ دسترسی بی‌قیدوشرط به بدنمان، از لکه‌های روی پوستمان تا اعماق دل و روده‌مان، را به دکتر اعطا می‌کنیم. اما رابطهٔ روانپزشک و بیمار از این هم عمیق‌تر است، چون ما ذهنمان -هستهٔ اصلیِ وجودمان- را به دستش می‌سپاریم. روانپزشک از ما می‌خواهد افکار و احساسات و هیجان‌هایمان را برملا کنیم -امیال پنهانی و رازهای گناه‌آلودمان را فاش کنیم. در رابطهٔ درمانی با روانپزشک فرض بر این است که او کارشناسی است آموزش‌دیده و می‌داند دارد چه کار می‌کند، درست مثل متخصص اورتوپد یا چشم‌پزشک. اما آیا روانپزشک حقیقتاً همان صلاحیتی را دارد که درمورد متخصصان دیگر پیش‌فرض می‌گیریم؟

ابی با شور و شوق سر تکان داد؛ این دقیقاً همان نوع جوابی بود که دنبالش می‌گشت. دکتر رایش ادامه داد «چیزی که نیاز دارید اینه که جریان طبیعی اورگون‌ها در بدنتون به حال اول برگردونده بشه. خوشبختانه راهی برای این کار هست. مایل هستید درمان رو شروع کنم؟»

پس از اینکه ابی نشست، دکتر رایش از او پرسید «با اورگون آشنایی دارید؟» وقتی ابی سر تکان داد، دکتر رایش توضیح داد که همهٔ بیماری‌های روان -از جمله بیماری او، هرچه که باشد- از انقباض و فشردگی اورگون‌ها ناشی می‌شود، و اورگون نوعی انرژی پنهان است که همهٔ عناصر طبیعت را متحد می‌کند. دکتر رایش در حالی که انگشتانش را به هم می‌مالید، تأکید کرد که «این فقط یک نظریه نیست؛ اورگون در هوا و در زمینمی‌سوزد». طبق نظر دکتر رایش، سلامت فیزیکی و روانی به پیکربندی مناسب اورگون‌ها بستگی دارد، واژه‌ای که از کلمات «ارگانیسم» و «ارگاسم» برگرفته شده است

متخصصان سرطان می‌توانند تومورهای نرم و لاستیک‌مانند را لمس کنند، متخصصان بیماری‌های تنفسی می‌توانند زیر میکروسکوپ رشته‌های باکتری ذات‌الریه را ببینند، و متخصصان قلب در تشخیص پلاک‌های زرد رنگِ کلسترول که شریان‌ها را مسدود می‌کنند مشکل چندانی ندارند. اما روانپزشکی بیش از هر تخصص پزشکی دیگری کوشش کرده است تا شواهد ملموسی ارائه دهد که ناخوشی‌های تحت لوایش واقعاً وجود دارند. در نتیجه، روانپزشکی همیشه مستعد ورود ایده‌هایی بوده است که ناجور یا بسیار عجیب و غریب بوده‌اند؛ آدم‌ها وقتی مستأصل می‌شوند، به هر توضیح و هر چشمهٔ امیدی گوش می‌دهند

از کجا می‌شود فهمید یک حالت روانی ناراحت‌کننده، واقعاً یک ناهنجاری پزشکی است یا فقط یکی از بالا و پایین شدن‌های طبیعی در زندگی؟ از کجا تشخیص دهیم که ما -یا کسی که برایمان مهم است- دچار آسیب روانی شده، نه نوسان‌های معمولِ حدت و شدت‌های ذهنی و بالاوپایین شدن‌های روحی؟ بیماری روانی، دقیقاً، چیست؟

همه چیز در طبیعت از طریق شارهٔ جهانی با هم مرتبط می‌شود. عصب‌ها در بدن بهترین رسانا برای این مغناطیس جهانی هستند و با لمس این قسمت‌ها، روحیهٔ خوشبختی در ذهن ایجاد می‌کنید و درمانی اساسی ارائه می‌دهید. فرانتس مسمر، «رساله در باب کشف مغناطیس حیوانی»