بریده‌هایی از کتاب روان شناسی برای فیلمنامه نویسان

قهرمان سربه‌زیر یکی از مضامین رایج در فیلمهای وسترن و دیگر ژانرهای معمولا خشن، قهرمان آرام و سربه‌زیری است که عاقبت دست به خشونت می‌زند. قهرمان سربه‌زیر، به تحریک تبهکارِ خشن، کم‌کم به جایی می‌رسد که سرانجام باید با بیدارکردن وجه خشن سرشت خود از آبرویش، خانواده‌اش و خودش دفاع کند. جذب شدن طبیعت خشن سایه در پرسونا، در نقطه اوج این پیرنگ‌ها به نمایش درمی‌آید، آنجا که قهرمان و تبهکار در صحنه رویارویی بزرگ به جان هم می‌افتند. شاید پرطنین‌ترین و آزارنده‌ترین نمونه از این مضمون را بتوان در فیلم سگهای پوشالی ساخته سام پکین‌پا دید که در آن یک پروفسور آرام و سربه‌راه و همسرش از سوی گروه اوباش آن قدر آزار می‌بینند که پروفسور باید برای دفاع از مردانگی و شرف خود به خشونت متوسل شود.

طغیان در برابر تمکین تک‌تک ما یک یاغی در درون خود داریم. برای همه ما پیش آمده که بخواهیم علیه چهره‌های مقتدر و سلطه‌جویی که در خانه، مدرسه یا سر کار با آنها روبه رو می‌شویم طغیان کنیم. شخصیت طغیان‌گر یکی از شخصیتهای بسیار آشنا در سینماست چون بینندگان بلافاصله با وی همذات‌پنداری می‌کنند. فرمول شورش با بی‌عدالتی آغاز می‌شود. در فیلم جسی جیمز (۱۹۳۹) مردان شریر راه‌آهن برای بیرون کردن کشاورزان فقیر از خانه‌هایشان به حقّه و خشونت متوسل می‌شوند.

ویرانگری در برابر عدم خشونت در فیلم سگهای پوشالی (۱۹۷۱) ساخته سام پکین‌پا، دیوید سامنر (داستین هافمن) به روستاهای انگلستان نقل مکان می‌کند تا به خیال خودش از خشونت امریکا بگریزد. اما لاتهای محل روزبه روز با وقاحت و وحشیگری بیشتری مزاحم دیوید و همسرش می‌شوند. آنها قلدری می‌کنند اما دیوید دائمآ کوتاه می‌آید، تا اینکه نقطه اوج فیلم فرا می‌رسد، لاتها زیاده‌روی می‌کنند و دیوید یک تجلی تمام وکمال را تجربه می‌کند که منجر به فوران خشونت و انتقام‌جویی می‌شود.