بریده‌هایی از کتاب انقلاب چهل ساله

انسان باید تنها در برابر خداوند تسلیم باشد تا از آزادی در برابر دیگران برخوردار شود.

در سال ۱۲۹۰ هجری شمسی، یعنی در اوایل نهضت مشروطه، جمعیت کل کشور ایران، حدود ده میلیون نفر بود و بیشتر مردم ایران در روستا زندگی می‌کردند. در این مقطع، ۲۰ درصد جمعیت ایران، در شهرهای بالای پنج هزار نفر زندگی می‌کردند، و تهران، ۲۰۰ هزار نفر جمعیت داشت.

آزادی در نظام اسلامی، آن بی‌بندوباری نیست که جریان سلطه به مثابه ابزار توسعهٔ قدرت، دنبال رواج آن است؛ بلکه به معنای رهایی از همهٔ بندها و حصارهایی‌ست که مانع رشد و سعادت انسان می‌شود.

امام خمینی در خصوص اوضاع فرهنگی و اجتماعی قبل از انقلاب و در دوران سلطنت پهلوی‌ها فرموده‌اند: «این‌ها [رژیم پهلوی] می‌خواستند که هر قوه‌ای که احتمال بدهند که در مقابل اجانب بایستد و ارباب‌ها بایستد، و هر فکری را که احتمال بدهند که این فکر در مقابل آن‌هاست، اگر بتوانند، فکر را از او بگیرند. فکر را چطور بگیرند؟ به اعتیاد به مشروبات؛ به اعتیاد به هروئین و امثال این مخدرات که فکر انسان را می‌گیرد؛ انسان را از میان تهی می‌کند؛ مراکز فحشایی که سرتاسر مملکت بود؛ مراکز فسادی که سرتاسر مملکت بود. خوب، این هم جوان‌ها را مشغول می‌کرد به یک امور شهوانی که به‌کلی افکار را از دستشان می‌گرفت. این یک برنامه بود... این برنامه، روی یک حساب [بود]؛ نه این‌که همین‌طوری می‌شد. یک حساب، حسابِ دقیق، این کارها انجام می‌گرفت.»

شاه، دیوانه‌ای عیاش بود.

با وجود اتحاد تمامی دنیای غرب در برابر مواضع حق‌طلبانهٔ ملت ایران، کوچک‌ترین عقب‌نشینی‌ای از اصول خود نکرده است

امروزه، روشن‌ترین مصداق استکبار، دولت سلطه‌جو و استعمارگر، آمریکاست.

بنا به فرمایش رهبر معظم انقلاب اسلامی، «مبارزه با استکبار در انقلاب اسلامی و در میان ملت ما یک حرکت معقول و منطقی و دارای پشتوانه علمی و یک حرکت خردمندانه است، برخلاف آنچه بعضی می‌خواهند وانمود بکنند که این یک حرکت شعاری است، احساساتی است، متکی به منطق و عقلانیت نیست، به عکس، حرکت ملت ایران یک حرکت متکی به عقلانیت است».

رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز قاطعانه استکبار را نقطهٔ مقابل نظام اسلامی می‌دانند و با شمردن ویژگی‌هایی نظیر خود برتربینی، حق‌ناپذیری، جنایت در حق آحاد بشر، رفتار منافقانه، جنگ‌افروزی، اختلاف‌افکنی و درافتادن با ملت‌های مستقل و خودی، بر تعطیل‌ناپذیر بودن استکبارستیزی تأکید می‌کنند.

«البته ما این واقعیت و حقیقت را در سیاست خارجی و بین‌الملل اسلامی‌مان بارها اعلام نموده‌ایم که درصدد گسترش نفوذ اسلام در جهان و کم کردن سلطهٔ جهانخواران بوده و هستیم. حال اگر نوکران آمریکا، نام این سیاست را توسعه‌طلبی و تفکر تشکیل امپراتوری بزرگ می‌گذارند، از آن باکی نداریم و استقبال می‌کنیم. ما درصدد خشکانیدن ریشه‌های فاسد صهیونیزم، سرمایه‌داری و کمونیزم در جهان هستیم. ما تصمیم گرفته‌ایم به لطف و عنایت خداوند بزرگ، نظام‌هایی را که بر این سه پایه استوار گردیده‌اند، نابود کنیم، و نظام اسلام رسول‌الله ــ صلی الله علیه و آله و سلم ــ را در جهان استکبار ترویج نماییم، و دیر یا زود، ملت‌های دربند، شاهد آن خواهند بود.»

امام خمینی، هر گونه امکان سازش با مستکبران را منتفی می‌دانستند و از میان رفتن جبههٔ استکبار را تنها راه رسیدن مستضعفان جهان به حقوق خود می‌پنداشتند. به همین سبب، اکیداً راه‌کار مقاومت و اتخاذ مواضع تهاجمی برضد قدرت‌های مستکبر را به مستضعفان محروم توصیه می‌کردند

معمار کبیر انقلاب، به تأسی از آموزه‌های اسلامی، محیط بین‌الملل را دوقطبی و بر مبنای مواجههٔ ایدئولوژیک دو جناح مستکبران و مستضعفان می‌نگرند و سیاست اصلی انقلاب را حول محور تقابل و منازعهٔ آشتی‌ناپذیر با کانون‌های استکبار جهانی در شرق و غرب و گسست کامل از آنان تعریف می‌کنند: «من بارها گفته‌ام، و در این روز بزرگ می‌گویم تا قطع تمام وابستگی‌ها به تمام ابرقدرت‌های شرق و غرب، مبارزات آشتی‌ناپذیرانهٔ ملت ما علیه مستکبرین ادامه دارد.»

از منظر رهبر معظم انقلاب اسلامی، آزادی که یکی از دستاوردهای بزرگ و مهم انقلاب اسلامی‌ست، به مثابه یک ارزش الهی، ریشه در تعالیم اسلامی دارد. از این رو، از تقلید کورکورانه از غرب در این مورد برحذر می‌دارند. اما آزادی در اندیشهٔ ایشان، تفاوت اساسی با اندیشهٔ غربی آن دارد که در آن، افسارگسیختگی، جای خود را به آزادی مقید به اخلاق می‌دهد

فلسفهٔ آزادی در غرب، تمایلات انسانی‌ست؛ چه این تمایلات، منطقی باشد و چه غیرمنطقی؛ بدین معنا که انسان باید بتواند هر کاری که خواست، بکند. البته هرچند که در غرب، اعتقاد بر آن است که آزادی با قانون محدود می‌شود، این قانون هم نتیجهٔ تمایلات انسان است.

آزادی اسلامی، به معنای آزادی از غیرخداست؛ زیرا سرور و مولای همه، فقط خدای متعال است، و نباید کسی اسیر و بردهٔ شخص دیگری شود.

در مکتب اسلام، آزادی از غرب و شرق اقتباس نشده است و باید مستقل فکر کرد.

آزادی، دارای ریشهٔ اسلامی است، و هیچ لزومی ندارد برای تبیین مفهوم آزادی به غرب مراجعه شود.

برای دست‌یابی به مفهوم آزادی، باید مستقل فکر کرد و نباید پیرو مفاهیم اقتباس‌شده از غرب و شرق باشیم. اگر در مفهوم آزادی، تقلید و همان مفاهیم غرب را تکرار کنیم، نتیجهٔ تلخی در جامعهٔ اسلامی خواهد داشت.

آزادی، در نگاه امام خمینی، حقی الهی و ذاتی انسان است؛ حقی برای انتخاب خود و سرنوشت خود، و حقی در انتخاب اندیشه، اعتقادات و راه و رسم و نوع زندگی.

مقولهٔ آزادی در مفهوم لیبرالی آن، به این معنی‌ست که هر فرد صرفاً به مثابه فرد انسانی، دارای حیثیت و حرمت، و به مثابه یک فرد، در عمل آزاد است؛ ولی در برابر آزادی و حقوق دیگران مسئول شناخته شود.