بریده‌هایی از کتاب روان‌شناسی اضطراب

ای انسان‌ها با ذکر خدا، دل‌ها آرام می‌گیرد. کسی که از خدا روی برگرداند زندگی برای او سخت می‌شود

اَلابِذِکراللهِ تَطمَئِنَ القُلُوب. مَن اَعرَضَ عَن ذِکری فَانَّ لَهُ مَعیشَتهً ضنکا. «ای انسان‌ها با ذکر خدا، دل‌ها آرام می‌گیرد. کسی که از خدا روی برگرداند زندگی برای او سخت می‌شود» .

افرادی که درباره بیماری خیالی، مرتباً در افکار خود مستغرق می‌شوند و دائماً به خود تلقینات منفی کرده و درباره مرگ صحبت می‌کنند بدیهی است بیمار می‌شوند.

اهم نشانه‌های افراد مبتلا به اضطراب عبارت‌اند از: عصبانیت و بی قرار شدن.        تکرر ادرار. احساس خستگی و بی‌حوصلگی. تعریق.                    تنگی نفس. سردرد و سرگیجه.              سستی و بی‌حالی. تشویش و نگرانی.              اختلال در خواب. لرزش.                    تحریک‌پذیری. احساس تنش.              ضعف اراده در اتخاذ تصمیم. تپش قلب.                    ضعف یا فقدان اعتماد به نفس. اسهال.                    بی‌اشتهایی. تشتت فکری و ضعف تمرکز حواس. هر لحظه منتظر شنیدن خبر حادثه‌ای.

ترس، اعتماد به نفس، امید، سلامتی، اشتیاق، پشتکار، انگیزه، ابتکار و خلاقیت را از بین می‌برد و راه رسیدن به هدف را برای انسان دشوار و دستخوش تردید و تزلزل می‌کند. ترس، عامل اختلال در مهار و کنترل و تعادل در انسان است و استقامت و پشتکار در رسیدن به هدف را برای او سلب می‌نماید و از طرفی مخل آرامش و خواب طبیعی می‌باشد. ترس، قدرت اراده و تصمیم‌گیری را ذائل کرده و آمال و آرزوها، احساسات و عواطف قلبی را منکوب و نیز تمرکز فکر و حافظه را مختل نموده و از طرفی شکست و حرمان، اضطراب و افسردگی را در ضمیر ناخودآگاه یا ذهن ناهوشیار انسان القاء و نهادینه می‌کند. ترس، عشق را مضمحل و نابود کرده و روابط دوستی و انسانی و اخلاقی را مخدوش و از بین می‌برد و موجبات سرافکندگی و طردشدگی و گوشه‌گیری را فراهم می‌سازد.

ترس از فقر از مهم‌ترین ترس‌ها می‌باشد. یک احساس ذهنی است و راه غنا و موفقیت را می‌تواند مسدود کند. و از طرفی سبب رنج، عذاب و تحقیر انسان می‌شود.

تفاوت میان اضطراب عادی با اختلال اضطراب فراگیر این است که افراد وحشت‌زده و مضطرب می‌دانند از چه چیزی می‌ترسند اما افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر، آگاه نیستند که از چه چیزی می‌ترسند. به عبارت دیگر اضطراب فراگیر، حالتی از ترس مستمر، مبهم و بدون علت واقعی، فرد را بدان گرفتار می‌سازد اما غالباً خطر خاصی در پی نخواهد داشت.

این دو نوع هیجان یعنی «اضطراب» و «ترس» ، با یکدیگر ارتباط دارند و شخص اغلب قبل از آن که دچار اضطراب شود، می‌ترسد. اما مفهوم هر یک از آن‌ها در جایگاه خود متفاوت می‌باشند. آنچه که شخص در مورد آن مضطراب است، به این دلیل می‌باشد که قبلاً برای او رخ داده است. و لذا اکنون می‌ترسد که مبادا مجدداً برایش اتفاق بیفتد.

برخی از والدین ناآگاه، نسنجیده و غیر منطقی فرزندان خود را به باد انتقاد کوبنده، تحقیر، توهین و ارعاب قرار می‌دهند که بدین وسیله موجبات تیره‌بختی و فلاکت‌باری در آینده آن‌ها فراهم می‌سازند بطوری که زمینه‌ی ابتلاء به انواع عقده‌های روانی، عصبی و جسمی، برای این قبیل فرزندان منکوب شده ایجاد می‌گردد. لذا اصلح و شایسته این است که به جای انتقادات مخرب، پیشنهادات و توصیه‌های سازنده و مفید به همراه عشق و محبت و ترغیب و حمایت عملی، و نیز با حفظ احترام و حرمت اعمال گردد.

از طرفی این قبیل افراد مضطراب بر اساس کمی و کیفی حالت وقوع برانگیختگی، به صورت افراطی گوش به زنگ تهدیدهای ناشناخته‌ای هستند که همین امر موجبات اختلال در تمرکز فکر و حواس و نیز در نظم خواب را فراهم می‌سازد.