بریده‌هایی از کتاب هنر رواقی زیستن

چرب‌زبانی بی‌احترامی به دیگران است و افشای جزییات خصوصی، توهین به خود.

تو به آنی بدل می‌شوی که توجهت را معطوفش می‌کنی. اگر به بحث دربارهٔ دیگران مشغول شویم، به افرادی کوته‌فکر تبدیل خواهیم شد. به‌ویژه از ملامت، تمجید یا مقایسهٔ افراد بر حذر باش.

وقتی مردم طبق خواستهٔ تو عمل نمی‌کنند، قدرت مهربانی‌ات را پرورش بده؛ شانه بالا بینداز و پیش خود بگو «اشکالی نداره» و بگذار و بگذر.

کوچک‌ترین چیزهایی را که بهشان دل‌بسته‌ای در نظر بگیر. مثلاً فرض کن فنجانی را دوست داری. این فنجان در نهایت فقط یک فنجان است؛ پس اگر زمانی شکست، می‌توانی با آن کنار بیایی. در مرحلهٔ بعد برو سراغ چیزها -یا افرادی- که دل‌بستگی‌های فکری یا احساسی‌ات به آن‌ها شدت بیشتری دارد. برای مثال به یاد داشته باش که وقتی فرزند یا همسرت را به آغوش می‌کشی، موجودی فانی را به آغوش کشیده‌ای. بنابراین اگر یکی از آنان فوت کند، می‌توانی با آرامش آن را تاب بیاوری. وقتی اتفاقی رخ می‌دهد، تنها چیزی که در اختیار داری، نگرشت نسبت به آن رخداد است؛ انتخاب با توست که بپذیری یا آزرده‌خاطر شوی.

هیچ‌گاه به تحسین و تمجید دیگران متکی نباش. زیرا دوام و اثر ندارد. شایستگی شخصی چیزی نیست که از منبعی بیرونی حاصل شود. نه در روابط فردی‌ات یافت می‌شود و نه در نگاه دیگران به تو. حقیقت زندگی این است که دیگران، حتی کسانی که دوستدارت هستند، لزوماً با طرز فکرت موافق نیستند، درکت نمی‌کنند یا دل‌بستگی‌هایشان با تو یکسان نیست.

کسانی که چیزی را «کسب» کرده‌اند، برتری خاصی در مقایسه با تو ندارند، زیرا آن‌ها بهای پاداششان را پرداخته‌اند.

می‌خواهی شکست‌ناپذیر باشی؟ پس با هر چه در اختیار تام تو نیست وارد پیکار نشو. خوشبختی تو به سه چیز بستگی دارد، که هر سه در حوزهٔ توانایی توست: اراده‌ات، طرز فکرت نسبت به اوضاعی که درگیر آن هستی و بهره بردن از عقاید و افکارت.

اگر با شخص جذابی روبه‌رو شدی، خویشتن‌داری چارهٔ توست. اگر درد یا ضعفی داری، استقامت، و اگر با کلامشان آزارت می‌دهند، صبر پیشه کن.

تلاش برای کنترل یا تغییر چیزی که در توانایی ما نیست، تنها مایهٔ عذاب خواهد بود.

در نظر اپیکتتوس، زندگی شاد و زندگی بافضیلت به یک معنا هستند. خوشبختی و رضایت شخصی پیامدِ طبیعیِ انجام کار درست هستند.

اگر به بحث دربارهٔ دیگران مشغول شویم، به افرادی کوته‌فکر تبدیل خواهیم شد. به‌ویژه از ملامت، تمجید یا مقایسهٔ افراد بر حذر باش.

از این لحظه به بعد، عهد ببند که دیگر خودت را ناامید نکنی. خود را از تودهٔ مردم جدا ساز. تصمیم بگیر فوق‌العاده باشی و به هر آنچه نیاز است عمل کنی؛ همین حالا.

در هر جا و هر موقعیتی که هستی، اجرای بی‌عیب‌ونقصی ارائه کن.

اشخاص کوته‌فکر عادت دارند دیگران را مقصر بدبیاری‌های خود بدانند و ملامتشان کنند؛ افراد معمولی خود را مقصر می‌دانند؛ و آن‌هایی که زندگی خردمندانه را برگزیده‌اند، متوجه‌اند که مقصر دانستن هر کس یا هر چیز، معادل نادانی است، زیرا با این کار چیزی عایدشان نخواهد شد؛ چه آن شخص خودش باشد و چه دیگران.

پس اگر به تو گفتند که شخص خاصی از تو عیب‌جویی کرده، خودت را با بهانه آوردن یا دفاع کردن به دردسر نینداز. فقط لبخند بزن و بگو: «گمان می‌کنم آن شخص از دیگر نقص‌های من باخبر نیست وگرنه فقط به ذکر این‌ها اکتفا نمی‌کرد.»

زندگی خوب، زندگیِ توأم با آرامش درونی است

بدون به‌کارگیری روش‌ها و صرف زمانی که دیگران گذاشته‌اند، پاداشی مثل آنان به دست نخواهی آورد. بی‌خردانه است اگر بخواهیم بدون پرداخت بهای حقیقی، پاداش نصیبمان شود. کسانی که چیزی را «کسب» کرده‌اند، برتری خاصی در مقایسه با تو ندارند، زیرا آن‌ها بهای پاداششان را پرداخته‌اند.

فیلسوف می‌شویم تا بفهمیم چه چیزی واقعاً درست است و چه چیزی صرفاً نتیجهٔ تصادفیِ استدلال اشتباه، قضاوت‌های اشتباه نهادینه‌شده و بی‌ملاحظه، آموزش‌های خیرخواهانه اما گمراه‌کنندهٔ والدین و معلمان، و باورهای فرهنگی نسنجیده است.

دیدگاه‌ها و مشکلات دیگران ممکن است مسری باشند. در هم‌نشینی با دیگران، با تأثیر گرفتن ناخواسته از دیدگاه‌های منفی و مخربشان در زندگی خود خللی وارد نکن.

شادکامی و آزادی با رسیدن به درک روشنِ یک اصل آغاز می‌شود: برخی چیزها تحت کنترل ما هستند و برخی چیزها خیر. رسیدن به آرامش درونی و تأثیرگذاری بیرونی تنها زمانی میسر می‌شود که این قانون اساسی را بپذیری و یاد بگیری میان چیزهایی که در ید اختیارِ تو هستند و آن‌هایی که نیستند، تمایز قائل شوی.