بریده‌هایی از کتاب سمت خدا: دریافت‌هایی از اساتید اخلاق (دفتر اول)

بعد از نمازها با خدا صحبت کن. بگو: خدایا، تو غنی هستی و من فقیر، تو عزیز هستی و من ذلیل، تو مالک هستی و من مملوک و... با خدا که صحبت کنی، نطقت باز می‌شود و با خلق هم خوب صحبت خواهی کرد.

همه از خدا به سمت خدا می‌روند. آیا این کلمه شما را سبک نمی‌کند؟ این جمله فقط برای مرده و مردن نیست. در مواقع فقر و مصیبت هم بگویید. هر گاه غصۀ دنیا شما را اندوهگین کرد، آیۀ استرجاع را بخوانید. هر وقت مصیبت دیدید، بگویید: «إنّا لله و إنّا إلَیهِ راجِعُون» . این پیام مؤمنین است و رحمت و صلۀ خداوند را در پی دارد. صلۀ خدا خیلی بزرگ است. مایۀ نجات است. اگر این معنی در قلب ما جای بگیرد، اثرات بسیاری دارد. این آیه را سر جانمازتان بگذارید و هر صبح و شب آن را بخوانید تا در دلتان جا باز کند. دل انسان مستعد است برای این‌که گرفتاری‌ها را علاج کند. منتهی بدن اجازه نمی‌دهد که امثال این آیات به گوش برسد.

اگر حضور قلب داری، در نمازی و الا دل هر کجاست همان‌جایی. نماز را آرام و با تأنّی بخوان، شاید یادت بیاید که داری با خدا صحبت می‌کنی و خدا دارد با تو صحبت می‌کند. در نماز خودت باش و نگذار حواست جای دیگر برود. اصلاً دقت کن و ببین کیست که دارد نماز می‌خواند.

رمز قبولی نماز آنچه اصل و روح نماز است، این است که اگر می‌خواهید بدانید نماز شما مورد قبول است یا نه، از اینجا تجربه کنید؛ اگر دیدید نماز شما جلو دروغ و فساد و منکرات را می‌گیرد، بدانید نماز شما مقبول است. کار نماز این است. همان‌طور که آتش می‌سوزاند و آب خاموش می‌کند، نماز هم انسان را از منکرات نجات می‌دهد. آن زمانی که انسان به فکر منکر افتاد، اگر دید نمازش مانع دروغ گفتن اوست؛ به او گفت: تو که نماز می‌خوانی و عبادت خدا را می‌کنی، این کار را نکن! و او این کار را نکرد، بداند نمازش مورد قبول است.

استغفار برای غصه‌ها از روی اعتقاد بگو: خدایا، تو می‌دانی و من نمی‌دانم. هر چه برایم انجام داده‌ای، همه به خیر و صلاح من بوده است و به آن راضی باش. این معنای خیلی لطیفی دارد و شما را با غصه‌هایت آشتی می‌دهد. به نفس خودت می‌گویی مرا ببخش که تو را اذیّت کردم. به نفس خود می‌گفتم: چرا فلان کار را نکردی، چرا فلان چیز را نگفتی؟ همین‌طور بی‌جهت خود را اذیّت می‌کردم و برای دنیا غصه می‌خوردم. بایستی برای همۀ این غصه‌ها استغفار کنیم. هر چند استغفار هم لازم ندارد. همین‌که فهمیدی و به حقیقت موضوع پی‌بردی، خدا می‌گوید: بندۀ من منصف شد، تمام کارهای من را امضا کرد، و غصه‌هایش را فراموش کرد. آن‌هایی که با خدا در جنگ‌اند، دائم در جنگ هستند. هیچ آرامشی ندارند. کسی هم که با خدا صلح کند، هیچ کمبودی ندارد. مصلحت انسان این است که با خدا آشتی کند.

خدا اگر چیزی به کسی می‌دهد، دائمی است و اگر تأخیر می‌اندازد، می‌خواهد آن را زیاد کند، نه آن‌که آن را قطع کند. اگر کسی چیزی را خلق کرد، نمی‌خواهد آن را بمیراند. می‌خواهد که حیات دائم به آن بدهد.

گاهی اوقات خدا و خوبان با بعضی از دوستانشان این‌گونه رفتار می‌کنند و همۀ درها را به روی آن‌ها می‌بندند تا به آن‌ها بفهمانند که جز پیش ایشان جایی نیست.

آرامش و نشاط و لذتی که در انس و ارتباط با خدای متعال و دوستانش وجود دارد، قابل توصیف نیست

اوقات خوش آن بود که با دوست به سر رفت باقی همه بی‌حاصلی و بی‌خبری بود

دنیا شب است و قیامت روز و برزخ بین الطلوعین است. دنیا شب است. قدر شبِ دنیا را بدان و از آن بهره ببر.