بریده‌هایی از کتاب جهاد اکبر (مبارزه با نفس)

من خودم را بيش از همه و پيش از همه، مستحق اصلاح مى‌دانم

قدم اول در راه خدا، شكستن خويشتن و خود را فقير و تهى‌دستِ مطلق ديدن است. يعنى انسان در عين قدرت و ثروت و علم و برخوردارى از مزايا و محاسن و خصوصيات مثبت و در اوج دارايى و توانايى، واقعاً نه به‌صورت تعارف خود را در مقابل خدا، نيازمند و تهى‌دست و محتاج و كوچك و حقير ببيند. اين، آن روحيه‌ى كمال انسانى است كه البته بايد با تمرين به اینجاها رسيد.

دل جاى خداست؛ جاى نور است

يكى از كارهاى لازم در حوزه‌ها مطالعه‌ى آثار ايشان است. جوانان عزيز ما بايد با آثار شهيد مطهرى‌ آشنا شوند. اگر بنده مى‌خواستم برنامه‌ى حوزه‌ى علميه‌ى قم را بنويسم، بلاشك يكى از مواد برنامه را اين مى‌گذاشتم كه کتاب‌های آقاى مطهرى‌ خوانده شود، خلاصه‌نويسى شود و امتحان داده شود.

من لازم مى‌دانم و بارها هم اين نكته را گفته‌ام كه همه‌ى طلاب و همه‌ى اهل منبر، يك دور آثار آقاى مطهرى‌ را بخوانند.

سبحه در كف، توبه بر لب، دل پُر از شوق گناه ‌معصيت را خنده مى‌آيد بر استغفار ما!

اجتناب از گناه، چيزى است كه مثل يك كوه در چشم انسان جلوه مى‌كند؛ اما با تصميم، مثل يك زمين هموار مى‌شود

در اين راه، از خيلى چيزها بايد گذشت. نه‌فقط از شهوات حرام، از شهوات حلال نيز بايد گذشت.

براى نزديكى به خدا، اصل قضيه، ترك گناهان است. انجام مستحبات و نوافل و توسلات و دعا و بقيه‌ى امور، فرع است. اصل قضيه، اين است كه انسان از صدور گناه و خلاف از خود، مانع بشود. اين، همان تقوا را مى‌طلبد. تقوا و پرهيزگارى، مهم‌ترين يا بگوييم اوّلى‌ترين مظهرى است كه وجود انسان بايد داشته باشد. همين است كه مانع از گناه انسان مى‌شود

توجه به نماز، اهتمام به نماز، خيلى تأثير دارد. نماز را با توجه خواندن، اول وقت خواندن، با حضور قلب خواندن، با تمركز خواندن، خيلى خيلى اثر دارد. انس با قرآن، خيلى خوب است. هرروزی يك مقدار قرآن بخوانيد، ولو نیم‌صفحه؛ مواظب باشيد ترك نشود. قرآن را بازکنید؛ نیم‌صفحه، دو آيه، با توجه بخوانيد. این‌ها مستمرند. اين، آن مراقبت از معنويت و تهذيب نفس است.

هرگاه انسان تلاشى انجام داد و قدمِ اول را با همت و عزم و اراده برداشت، آن وقت خداى متعال راه را باز مى‌كند و قدم‌ها يكى پس از ديگرى، به سمت نورانى شدن دل و پُرنور شدن وجود انسان برداشته مى‌شود. شما همت مى‌كنيد، راه را مى‌پيماييد و خداى متعال هم در ادامه‌ى راه، به شما كمك مى‌كند و كار را آسان مى‌سازد

گناه نمى‌گذارد كه انسان، حتّى خود را به لبه‌ى درياى عظيم مغفرت الهى برساند و از آن استفاده كند. گناه نمى‌گذارد كه ما حال دعا و توجه پيدا كنيم. گناه نمى‌گذارد كه ما به فكر بازنگرى و بازسازى خودمان بيفتيم. كوشش بكنيم از گناه فاصله بگيريم. اين، شرط اول قضيه است

اين دل چيز عجيبى است؛ گاهى اوقات به وسيله‌اى كه انسان را به اوج آسمان‌ها و اوج معنويت مى‌برد، تبديل مى‌شود؛ گاهى هم به‌عکس، به سنگ سنگينى تبديل مى‌شود كه بسته‌شده به پاى انسان و انسان را تا اعماق آب تا اعماق دره فرومى‌برد؛ غرق مى‌كند

روزه سرچشمه‌هاى حكمت را در دل مى‌جوشاند. وقتى‌كه حكمت بر دل حاكم شد، آن معرفت نورانى و روشن به وجود مى‌آيد. معرفت كه به وجود آمد، همان يقينى به وجود مى‌آيد كه حضرت ابراهيم از خداى متعال آن را مى‌خواست و در دعاهاى اين ماه مرتّب درخواست شده است. وقتى كسى داراى يقين بود، همه‌ى دشواری‌های زندگى بر او آسان مى‌شود و انسان شكست‌ناپذير از حوادث مى‌گردد

ماه رمضان فرصت خوبى براى خودسازى است. ما همان ماده‌ى خام هستيم كه اگر روى خودمان کارکردیم و توانستيم اين ماده‌ى خام را به شکل‌های برتر تبديل كنيم، آن كار لازم در زندگى را انجام داده‌ايم. هدف حيات همين است.

مسائل دنیایی که در باب زهد مطرح است، فقط هم پول و این زخارف مادی زندگی نیست؛ شأن و مقام و رتبه و وجاهت و محبوبیت و اینها هم جزوش است. برای دنیا کار کردن، برای دنیا درس خواندن، برای دنیا تلاش کردن، این‌ها همه جزو همان چیزهایی است که در باب زهد، کنار گذاشتن آن‌ها و بی‌رغبتی به آن‌ها مورد تأکید قرارگرفته است.

من الآن اعلام مى‌كنم و قبلاً هم نوشتم و اين را گفتم كه آن وقتى‌كه آقايان امكانات شخصى دارند، حق ندارند از امكانات دولتى استفاده بكنند. اگر ماشين داريد، آن را سوار شويد و به وزارتخانه و محل كارتان بياييد؛ ماشين دولتى يعنى چه؟ واللّه اگر من از طرف مردم مورد ملامت قرار نمى‌گرفتم كه مرتب ملاحظه‌ى جهات امنيتى را توصيه مى‌كنند، بنده با ماشين پيكان بيرون مى‌آمدم.

خاک‌برسر آن عالِمى كه قلباً خوشحال شود از اينكه ببيند راديوهاى دشمنان اسلام، در مقابل نظام اسلامى، از او تمجيد و تعريف مى‌كنند! بايد گريه كند! حالا گيرم ازلحاظ فقاهت و علم هم خيلى بالا باشد، كه آن‌هم علم نيست، جهل است. نور نيست، ظلمت است؛ و الّا اگر نور بود، اوّل خودِ اين نوع افراد را هدايت مى‌كرد.