بریده‌هایی از کتاب دریای بی کران

ما می‌توانیم با دو علامت خود را محک بزنیم که آیا بر خداوند توکل داریم یا بر اعمال خود تکیه کرده‌ایم: ۱. آیا وقتی خطایی می‌کنیم ناامید می‌شویم؟ کسی که تکیه‌اش بر خداوند است در همهٔ حالات کوه امید است و هر گناهی هم بکند گرچه شرمنده می‌شود ولی امیدش کم نمی‌شود؛ اما کسی که تکیهٔ او بر اعمالش است؛ به محض اینکه گناهی می‌کند ناامید می‌شود و هرگاه کار خیری انجام می‌دهد امیدوارتر می‌شود.

انسان موحد می‌داند اثر اعمال، از خود اعمال نیست بلکه از خداوند متعال است پس باید از ابتدا بر خود خدا تکیه کرد نه بر اعمال.

حقیقت این است که بیداری در این دنیا، از نظر عقلی، چندان تفاوتی با خواب ندارد.

پیامبران الهی آمده‌اند تا به ما بگویند زندگی صرفاً همین امور روزمره نیست؛ لذّت‌هایی در عالم وجود دارند که با هیچ لذتی در این دنیا قابل قیاس نیستند؛ لذت‌هایی که اگر انسان ذره‌ای از آن را بچشد، لذت‌های دیگر در نظرش محو شده و تمام خیال‌پردازی‌های دنیا را با تمام طول و عرضش فراموش می‌کند.

همانند شادکامی کسی که پیوسته در باغ‌های بهشت با اولیاء خدا به سر می‌برد

اگر بخواهیم از زوایهٔ دیگری به قضیه نگاه کنیم ریشهٔ همهٔ دردها و رنج‌ها، دلبستگی‌های ماست. هرگاه انسان نگران یا اندوهگین می‌شود به جهت ازدست‌دادن چیزی در گذشته یا ترس ازدست‌دادن آن در آینده است و ریشهٔ این اندوه، دلبستگی انسان به آن چیز است و الا هر روز هزاران‌هزار چیز در گوشه و کنار این عالم نابود می‌شوند و هزاران نفر از دنیا می‌روند ولی ما هیچ‌گاه برای آن‌ها غصه نمی‌خوریم چون به آنها دلبستگی نداریم. آدمی‌در عالَم خوش است که به چیزی دلبستگی نداشته باشد مگر به چیزی که همیشه هست و همیشگی است. اگر انسان بخواهد به این مرتبه برسد باید از تعلق و دلدادگی به غیر خدا جدا شود،

مردان خدا با ما می‌گویند: به این دنیا دل نبند، خداوند در وجود تو بال پرواز قرار داده، پس با دست خود بال‌هایت را اسیر نکن! پر بگشا و به آسمان های ملکوت سفر کن؛ در این سفر ملکوتی هم به هیچ چیزی جز خداوند متعال قانع مشو و تا به خودِ خداوند نرسیدی دست از تلاش و طلب بر ندار!

اگر این موقعیت ممکن بود که خواب‌های ما هم طولانی شود و سال‌ها در یک خواب بمانیم، آن خواب خیلی ارزشمند می‌شد و ما تلاش می‌کردیم در همان عالم خواب هم برای خودمان خانه و باغی بسازیم و به داشتنش هم افتخار کنیم؛ چون مدت‌های طولانی از آن لذت می‌بردیم و لی چون خواب کوتاه و گذراست و تا به خودمان بیاییم از خواب بلند می‌شویم و وارد عالم بیداری می‌شویم عالم خواب برای ما ارزشمند نیست و برایش سرمایه‌گذاری نمی‌کنیم. عالم بیداری ما هم مثل همان خواب است. انسان مدتی در اینجا میهمان است و به رفت‌وآمد و خوشگذرانی مشغول؛ اما ناگهان هنگامهٔ مرگ می‌رسد و انسان را از خواب غفلت بیدار می‌کند و انسان از این دنیا خارج شده و وارد عالم جدیدی می‌شود.

حضرت امام صادق (ع) اگر مردم می‌دانستند که در فضیلت معرفت خداوند متعال چه برکاتی وجود دارد و این معرفت چه قیمت و ارزشی دارد دیگر هیچ‌وقت چشمشان را به نعمت‌های عالم دنیا باز نمی‌کردند