بریده‌هایی از کتاب روان شناسی و سلامت بارداری و زایمان

اگر علاوه بر ساق پا بر روی ران نیز مشاهده شود و پوست را هم براق نماید می گوئیم ادم ۳ مثبت دارد (۳+) اگر ادم علاوه بر اندام تحتانی دراندام فوقانی و شکم وجود داشته باشد می گوئیم ادم ۴ مثبت دارد (۴+) لازم به توضیح است در هر مراجعه مادر به خصوص از ۲۰ هفتگی به بعد ادم اندازه گیری و در فرمهای مربوطه ثبت میگردد. از ویژگی‌های ادم ساده دوران بارداری آن است که در اندام تحتانی دیده شده و همراه با استراحت کاهش می یابد. نحوه بررسی آنمی کم خونی در بدن اثرات زیان بار زیادی داشته به طوری که کلیه فعالیت‌های مادر تحت تاثیر این بیماری قرار میگیرد در صورت آنمی علاوه بر کاهش فعالیتهای مادر و خستگی هر زمان که مادر دچار خونریزی شود احتمال مرگ در وی افزایش می‌یابد مهمترین روش بالینی برای بررسی کم خونی معاینه چشم است

نحوه بررسی ادم ادم یا ورم که به دلیل تجمع مایع میان بافتی اتفاق می افتد طی مراحل زیر اندازه گیری و تقسیم بندی می گردد: فرد معاینه کننده بر روی ناحیه جلوی استخوان پای مادر با انگشت شست یا انگشت اشاره به اندازه کافی فشار آورد (اندازه فشار باید به حدی باشد که قسمت فوقانی بستر ناخن انگشت فشار دهنده به سفیدی نزدیک شود) فرد معاینه کننده به مدت یک دقیقه بر روی ساق پا فشار آورد. فرد معاینه کننده میزان فرورفتگی را بررسی نماید. فرد معاینه کننده میتواند به مقدار ادم، میزان آن را برآورد کند شامل: اگر بعد از برداشتن انگشت جای آن روی ساق پا باقی نماند می‌گوئیم ادم وجود ندارد (-) اگر بعد از برداشتن انگشت جای آن روی ساق پا باقی بماند می‌گوئیم ادم یک مثبت دارد (۱+) اگر بعد از برداشتن انگشت جای آن روی قسمتهای بالائی ساق پا باقی بماند می گوئیم ادم ۲ مثبت دارد (۲+)

انجام معاینات عمومی این معاینات شامل مشاهده و پرسش در مورد وضعیت موها از لحاظ شکنندگی، رنگ، ریزش، مشاهده رنگ پوست چشمها و رنگ پلک زیر آن و زبان از لحاظ کم خونی، مشاهده و معاینه گلوی مادر از لحاظ بررسی تیروئید، مشاهده وضعیت دندان ها و بررسی هرگونه پوسیدگی دندان و بیماری در دهان، مشاهده پوست روی شکم از لحاظ بررسی هرگونه آنورمالیتی، معاینه پستان ها، رگ های پا و پشت پا و مشاهده ناخن ها می باشد. نحوه اندازه گیری فشارخون ابتدا ۱۰ تا ۱۵ دقیقه وضعیت مادر نشسته باشد و سپس فشارخون اندازه گیری شود:

۱- تاریخچه پزشکی: سابقه یا ابتلا فعلی به بیماریها اعم از بیماریهای زمینه ای (دیابت، فشارخون بالا، صرع، کلیوی، ریوی، قلبی، گواتر و ...........) اختلالات انعقادی، بیماریهای روانی، ژنتیکی، عفونی، اتوایمیون آمیزشی، ایدز، اسکلتی، سوء تغذیه، مصرف دارو و حساسیت داروئئ ۲- تاریخچه بارداری: شامل تعداد بارداری، زایمان (نحوه زایمان)، سقط، فرزندان (زنده، مرده)، سوابق بارداری، زایمان قبلی، وضعیت بارداری فعلی، روش پیشگیری از بارداری ۳- تاریخچه اجتماعی: سن زیر ۱۸ سال و بالای ۳۵ سال، داشتن فرزند کمتر از ۳ سال، بارداری پنجم و بالاتر، اعتیاد به مواد مخدر، کشیدن سیگار یا سایر دخانیات، شغل سخت و سنگین، رفتارهای پرخطر، وضعیت اشتغال، میزان تحصیلات ۴- تاریخچه فامیلی: در خصوص سابقه فامیلی تمامی بیماریها از خانم باردار پرسیده می‌شود. ۵- تاریخچه جراحی: در مورد سابقه عمل جراحی بر روی شکم یا لگن از مادر سوال می‌شود.

آزمایشات معمول در طی دوران بارداری این آزمایشها شامل Hb، CBC، Hct، گروه خون و ارهاش، آزمایش کشت و کامل ادرار، اوره و کراتینین HBSAg آنتی ژن HIV در صورت وجود یا سابقه رفتارهای پرخطر، کومبس غیرمستقیم در فرد ارهاش منفی می باشد. هم چنین برای مادران در معرض خطر دیابت، آزمایش GCT ضروری است. این آزمایشات را به محض تشخیص بارداری می بایست برای مادران درخواست داد. (بین هفته های ۶ تا ۱۰ بارداری) و لازم است از هفته ۲۶ تا ۳۰ بارداری مجددا آزمایشات Hb، GCT برای همه زنان، کامل ادرار، کومبس غیرمستقیم در ارهاش منفی برای مادران درخواست شود. گرفتن شرح حال و انجام معاینات عمومی در یک شرح حال دقیق و کامل باید به کلیه نکاتی که میتواند بر سلامتی مادر باردار تاثیر گذار باشد توجه نمود شرح حال میبایست شامل موارد ذیل باشد:

زن و شوهر ساعاتی از روز در مورد نامگذاری، شیوه‌های تربیتی و تصمیماتی که برای آینده فرزند خود دارند با یکدیگر صحبت‌کنند. چند ماه قبل از زمان وضع حمل، زن و شوهر به همراه یکدیگر برای تهیه وسایل مورد نیاز نوزاد آینده، اقدام نمایند. وضعیت روانی مادر در دوران بارداری تأثیر بسیار زیادی در سلامت جسمی و روانی نوزاد دارد. جنین مادرانی که سطح بالایی از تنش، اضطراب و آشفتگی را در بارداری تجربه کرده اند به احتمال بالاتری دچار کم وزنی هنگام تولد، نارسی و در سال های بعد اختلال بیش فعالی خواهند شد. بهتر است زنان در معرض خطر قبل از حامله شدن با پزشک مشورت کنند و در طول بارداری از نظر مشکلات روحی روانی تحت مراقبت قرار گیرند تا برای بارداری و زایمان آمادگی روانی لازم را داشته باشد و نقش مادری خود را با آرامش خاطر انجام دهد.

وظایف زوج برخی از وظایف شوهران جهت تامین بهداشت روانی همسر در دوران بارداری به شرح زیر است با ناراحتی های دوران بارداری زن، مانند تهوع، کمردرد و غیره همدردی نماید. با همسر در رفتن به مطب پزشک، طبق برنامه ای که پزشک تعیین می کند همراهی کند. در صورت خسته بودن زن، اصرار به پذیرایی از فامیل و دوستان نکند و به استراحت و آرامش زن توجه کافی نماید. با خوشرویی در مورد پیشرفت حاملگی و نوزادی که به دنیا خواهد آمد صحبت کند و سعی نماید نگرانی زن را برطرف کند. گاهی زن حامله ممکن است یکباره افسرده شود، حالت های روحی زن را در این گونه مواقع درک نماید. در هنگام زایمان حتما سعی کند در کنار همسرش حضور یابد. حمایت و توجه و محبت همسردر تمام دوران بارداری همراه زن باردار باشد. ایجاد احساس امنیت اقتصادی در همسر تا از بروز تنش و اضطراب در وی جلوگیری کند.

نشانه ها و علائم افسردگی بارداری احساس ناراحتی شدید، عصبانیت و دست پاچه بودن داشت حس نا امیدی یا عدم علاقه احساس اضطراب یا تحریک پذیربودن احساس بی ارزشی، گناه یا داشتن حس شکست ضعف انرژی و عدم توانایی برای تکمیل کارها نخوابیدن یا خوابیدن بیش از اندازه خوردن بیش از اندازه یا کمتر از معمول عدم تمرکز، به خاطر سپردن چیز ها و یا نداشت قدرت تصمیم گیری اجتناب از تماس با دوستان و نزدیکان افکار خودکشی تیر کشیدن و درد بدن

علت افسردگی بارداری چیست؟ داشتن سابقهٔ افسردگی یا اختلال در دوران قاعدگی سن بارداری، هرچه جوان تر باشید خطر ابتلا به افسردگی بارداری بیشتر است. تنها زندگی کردن یا حمایت خانوادگی و اجتماعی محدود درگیری زناشویی

اگر متوجه شدید که اغلب اوقات عصبی یا مضطرب هستید، ممکن است از نوعی اختلال اضطراب رنج ببرید. در نهایت، اگر نوسانات روحی تان بیشتر و شدیدتر شد ممکن است به اختلال دو قطبی مبتلا باشید. در این اختلال شما از دوره های افسردگی به دوره‌های شیدایی تغییر حالت می دهید. اگر فکر می‌کنید که هر یک از این موارد در مورد شما صدق می کند لازم و ضروری است که در همان دوران حاملگی برای درمان آنها از کمک حرفه ای بهره بگیرید. تحقیقات نشان داده اند که مشکلات سلامت عاطفی اگر حل نشود، می تواند بر سلامت جسمانی نوزادتان تأثیر گذاشته و خطر زایمان زودرس و افسردگی پس از زایمان را نیز افزایش دهد.

 نگرانی های خود را ابراز کنید نگرانی خود در مورد آینده را با دوستانی که شما را می فهمند، در میان بگذارید. تنها نگرانی های خود را در قالب کلمات بیان کردن غالباً به شما کمک می‌کند که آنها را از خود دور کنید یا به شما بینشی می‌دهد که بتوانید حلشان کنید. همچنین فراموش نکنید که با همسرتان آزادانه و آشکارا حرف بزنید. از رابطه تان یک خیابان دو طرفه بسازید. علاوه بر این که احساسات خود را بیرون می ریزید به او نیز اجازه دهید احساساتش را ابراز نماید.  استرس خود را کنترل کنید به جای این که اجازه دهید یأس و نا امیدی بر زندگی تان چیره شود، راههایی را برای کاستن فشار موجود بیابید. زیاد بخوابید، به خوبی تغذیه کنید و خود را سرگرم نگه دارید. منابع استرس‌آور در زندگی تان را شناسایی کنید و چیزهایی را که می توانید تغییر دهید (مثلاً فهرست کارهایی را که باید انجام دهید) کم کنید. اگر هنوز هم اضطراب به درونتان راه یافت، سعی کنید به کلاس یوگای مخصوص زنان حامله بروید

پیوند خود با همسرتان را حفظ کنید صحبت کردن با همسرتان در مورد احساسات خود و اطمینان بخشیدن به او که هنوز عاشقش هستید، به او کمک می‌کند که طغیان های عاطفی‌تان را به خود نگیرد. اطمینان حاصل کنید که زمان زیادی را در کنار هم سپری می کنید و به رابطه خود رسیدگی می کنید. اگر می توانید به مسافرت بروید. ارتباط خود با یکدیگر را هم اکنون محکم کنید تا پس از آن که نوزاد به دنیا آمد، بتوانید واقعاً تکیه گاه هم باشید. اگر تنها هستید، کاری کنید که رابطه تان با دوستان و خانواده نزدیک تر شود. این کار در حال حاضر و همچنین پس از تولد نوزاد حمایتی ضروری و حیاتی را برایتان فراهم می‌کند. کاری را انجام دهید که باعث می شود احساس خوبی به شما دست دهد چنین چیزی ممکن است به معنای کنار گذاشتن زمان مخصوصی برای خود و همسرتان باشد یا ممکن است به معنای اختصاص زمانی برای خودتان به تنهایی باشد. مثلاً شاید بخواهید استراحت کنید، قدم بزنید، ماساژ پیش از زایمان داده شوید یا با دوستی به سینما بروید.

فصل سوم: تعریف بهداشت روان بهداشت روانی به معنای سلامت فکر می‌باشد و منظور نشان دادن وضع مثبت و سلامت روانی است که خود میتواند نسبت به ایجاد سیستم باارزشی در مورد ایجاد تحرک و پیشرفت و تکامل درحد فردی، کلی و بین المللی کمک نماید زیرا وقتی سلامت روانی شناخته شد نسبت به دستیابی به آن اقدام می‌شود و به منظور حفظ آن برنامه ریزی و تلاش می‌شود. پس میتوان چنین عنوان نمود که بهداشت روانی عبارتست از این که انسان از نظر روحی و جسمی در صحت و سلامت بوده و بتواند روابط اجتماعی خوبی با اطرافیان خود برقرار نماید و هم چنین شامل اقداماتی است که فرد برای حفظ، تامین و ارتقاء سلامت روانی انجام می‌دهد.

وزن چاقی و اضافه وزن موضوعات مهمی هستند و در زنانی که قصد بارداری دارند ممکن است باعث اختلال در فرآیند تخمک‌گذاری و دوره‌های قاعدگی شود. در واقع، ۱۲ درصد موارد ناباروری به مشکلات ناشی از چاقی و اضافه‌وزن مرتبط است. ولی از سوی دیگر، کاهش وزن بیش از حد یا ورزش شدید نیز می‌تواند مانع از تخمک‌گذاری شده و باروری را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

خوراکی‌های نامناسب با مصرف مواد مغذی لازم در طول روز مانند چربی‌ها، روی، ویتامین D و B۶، می‌توان مانع از اختلال تنظیم هورمون‌های مهم در باروری از قبیل پروژسترون، انسولین و تستوسترون شد. کلسترول بالا بالا بودن کلسترول خون علاوه‌بر اینکه سلامت قلب و عروق را به خطر می‌اندازد، روی باروری زنان نیز تاثیر منفی به‌جا می‌گذارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد بالا بودن کلسترول خون در زنانی که قصد بارداری دارند، باعث طولانی شدن آغاز باروری می‌شود ولی در صورتی که هر دو زوج کلسترول بالا داشته باشند، شانس باروری در آنها نسبت به زوجینی که کلسترول خون متعادلی دارند، کاهش می‌یابد. استرس بررسی‌ها نشان می‌دهد که استرس زیاد با خطر بروز ناباروری ارتباط مستقیم دارد. زنانی که هورمون‌های استرس‌شان به میزان بالایی ترشح می‌شود، ۲۹ درصد کمتر شانس بارداری داشته و دو برابر بیشتر در معرض ناباروری قرار دارند.

نورهای مصنوعی هنگام خواب محققان در سال‌های اخیر دریافتند که نگاه کردن به صفحه گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها با توجه به نوری که دارند باعث بر هم خوردن چرخه خواب می‌شود. ولی گویا این امر فراتر رفته و بررسی‌ها نشان می‌دهد که قرار گرفتن شب‌هنگام در معرض نورهای مصنوعی توانایی باروری را تحت تاثیر قرار داده و حتی در زنان باردار باعث اختلال در رشد جنین می‌شود. این قبیل نورها تولید هورمون ملاتونین را که به هورمون خواب معروف است، سرکوب می‌کند. علاوه بر این، ملاتونین در مجاری دستگاه تناسلی نیز تولید شده و به‌طور طبیعی مانع از آسیب رساندن رادیکال‌های آزاد به تخمک‌ها به‌ویژه در دوران تخمک‌گذاری می‌شود. در واقع، تولید مقدار ناکافی هورمون ملاتونین ساعت درونی بدن جنین در حال رشد را مختل می‌کند که در درازمدت باعث بروز مشکلاتی می‌شود.

شامل اسید فولیک است که مصرف آن روزانه یک عدد، ۳ ماه قبل از بارداری توصیه می‌شود.

معاینه دهان و دندان ج ) آزمایش یا بررسی های تکمیلی شامل: پاپ اسمیر (در صورت نیاز)، تیتر آنتی بادی ضد سرخجه (در صورت نیاز)،

هنگام تولد نوزاد وقت آن میرسد که تمام اعضا و سیستمهای بدن که در طی دوران بارداری و زایمان دچار تغییر و دگرگونی شده بودند به آرامی به وضعیت قبل از بارداری بازگشته و در ضمن کمترین آسیب به اندامهای بدن وارد شده و مادر بتواند توان جسمانی و روانی خود را به دست آورد. این دوران میتواند دوران نشاط آور و لذت بخشی به خصوص از لحاظ روحی و روانی برای مادران و خانواده هایشان باشد مشروط بر آنکه از لحاظ سلامت روحی و جسمی، از شرایط مطلوبی برخوردار باشند و یا در صورت مواجهه با هرگونه مشکل اقدام لازم و مناسب جهت رفع مشکل انجام شود.

واریس پا واریسی شدن وریدهای ساق پا و فرج در طی حاملگی شایع است. وریدها در طی سه ماهه اول حاملگی شروع به اتساع می‌کنند و با پیشرفت حاملگی به طور پیشرونده ای بزرگتر میشوند. مملو بودن وریدهای لگنی از خون و تاخیر گردش خون در وریدهای نیمه تحتانی بدن سبب افزایش فشار روی جدار وریدها می‌شود. این جدارها کشیده و وریدهای پیچ در پیچ بزرگ و تیپیک حاملگی را ایجاد می‌کنند. ترشحات واژینال پوشش مخاطی واژن و فرج برای زایمان و خروج جنین آماده می‌شود. برای این کار مخاط واژن ضخیم تر شده و قابلیت ارتجاعی آن افزایش میابد. همزمان با این تغییرات در واژن ترشح غدد دهانه رحم نیز برای لغزنده کردن پوشش مخاطی واژن افزایش می یابد. به این ترتیب ترشح سفید و چسبنده ای از واژن خارج می‌شود که در حالت طبیعی مزاحمتی ایجاد نمی کند مگر در مواردی که مقدار ترشح زیاد شود و بوی بد و متعفن داشته باشد، رنگ زرد چرکی داشته و پوست اطراف فرج و ران را تحریک نماید.