گریهی آرام
نویسنده: کنزابورو اوئه
مترجم: حبیب گوهریراد
انتشارات: انتشارات رادمهر
ادبیات ژاپن برای خیلی از طرفداران ادبیات داستانی، دنیایی جذاب و پر رمز و راز است. همانطور که این کشور هم یکی از مقاصد گردشگری جذاب شناخته میشود. آدمها همیشه جذب معماری زیبا و خیرهکننده سنتی و مدرن ژاپن میشوند. به لباسهای رنگارنگ مردمش چشم میدوزند. در کنار آتشفشانهای فعال عکسهای یادگاری میگیرند. از غذاهای خاص آنجا مزه میکنند، غرق در لذت تماشای انیمههای ژاپنی میشوند. وجودشان را از عطر شکوفههای گیلاس پر میکنند و در نهایت دستانشان را با بهترین کتاب های ادبیات ژاپن پر میکنند.
سرزمینی که نویسندههایی بزرگ را در دل خود پرورده است و خالق مانگاها، همان کتابهای کمیک اما به سبک و سیاق ژاپنی، است. اینجا سرزمینی است که برای هر علاقهمندی، با هر سلیقهای، جذابیت دارد. از قدرت اقتصادی و تاریخ گرفته تا پیشرفت تکنولوژی و … . در این یادداشت سری به دنیای ادبیات ژاپن میزنیم و نگاهی به کتابهایی میاندازیم که میتواند نقطه اشتراکی میان ما و مردم دیگر جهان باشد. با ما همراه باشید و با چندتا از بهترین کتاب های ادبیات ژاپن آشنا بشوید.
گریهی آرام
نویسنده: کنزابورو اوئه
مترجم: حبیب گوهریراد
انتشارات: انتشارات رادمهر
گریه آرام، داستانی تاثیرگذار و عمیق از کنزابورو اوئه، نویسندهی برندهی جایزهی نوبل ادبی و یکی از بهترین کتاب های ادبیات ژاپن است. این داستان هم مانند آثار دیگر او، از زندگی شخصی نویسنده الهام گرفته است. دنیایی که تحت تاثیر وجود پسری عقبمانده است و حالا پدر، که پسرش را به آسایشگاه سپرده است، در خاطراتش غرق شده و آنها را در ذهنش مرور میکند. مخاطب با خاطرات راوی همراه میشود و در گذشته و حال قدم میزند. در نهایت اما با پایان شگفتآور روبهرو میشود. پایانی که تمام تصوراتش را تغییر میدهد. البته نباید حس رضایت عمیقی را که پس از خواندن داستان به ما دست میدهد، فراموش کنیم.
خدمتکار و پروفسور
نویسنده: یوکو اوگاوا
مترجم: شقایق نظرزاده
انتشارات: انتشارات جیحون
خدمتکار و پروفسور، داستانی از نویسندهی ژاپنی، یوکو اوگاوا است برای تمام علاقهمندان به ریاضی و تمام آنهایی که دوست دارند ریاضی را از دریچه چشم یک عاشق ریاضی ببیند. داستان این کتاب، روایت عشقی پایدار است که حتی بعد از آسیب دیدن حافظه هم سخت بر جای خودش ایستاده است. عشقی به اعداد و ریاضیات، حل کردن معماهای بسیار که البته فقط هشتاد دقیقه دوام دارد.
خدمتکار برای کار به خانه استاد ریاضی آمده است و تمام تلاشش را میکند تا برای استاد راحتی فراهم کند. خریدهایش را زیر یک ساعت و بیست دقیقه انجام دهد تا استاد دوباره او را فراموش نکند و در غذایش، تمام چیزهای مقوی را بریزد، اما طوری که پروفسور متوجهش نشود. اما این تمام ماجرا نیست. داستان از زمانی آغاز میشود که میان خدمتکار و پرفسور، رابطهای عجیب شکل میگیرد. رابطهای که دنیایشان را تکان میدهد.
بخشی از کتاب صوتی خدمتکار و پروفسور را بشنوید.
خدمتکار و پروفسور
نویسنده: یوکو اوگاوا
گوینده: شهره روحی
انتشارات: کتابهای صوتی کتابسرای نیک
پلیس حافظه
نویسنده: یوکو اوگاوا
مترجم: کیهان بهمنی
انتشارات: نشر آموت
یوکو اوگاوا که با نوشتن خدمتکار و پروفسور موفق شد تا جایزه یومیوری را از آن خود کند، در کتاب دیگرش، پلیس حافظه، دنیایی پادآرمانشهری را به تصویر کشیده است. دنیایی که در آن همهچیز با سرعت از بین میرود و پلیسهای حافظه هم با سرعتی باورنکردنی، حافظه مردم را پاک میکنند. داستانی جذاب با روایتی خاص و قدرتمند برای تمام علاقهمندان به داستانهایی که در فضایی آخرالزمانی رخ میدهند که در لیست ما برای بهترین کتاب های ادبیات ژاپن قرار میگیرد.
بخشی از کتاب صوتی پلیس حافظه را بشنوید.
پلیس حافظه
نویسنده: یوکو اوگاوا
گوینده: سحر بیرانوند
انتشارات: آوانامه
معبد سپیده دم
نویسنده: یوکیو میشیما
مترجم: غلامحسین سالمی
انتشارات: انتشارات نگاه
یوکیو میشیما در معبد سپیده دم، ترکیبی جذاب از سنت و مدرنیته آفریده است. این داستان، البته جلد سوم از چهارگانه دریای حاصلخیزی است اما داستانهای این مجموعه استقلالش را حفظ کرده است و از این رو میتوان به تنهایی نیز از خواندن این کتاب لذت برد.
ماجرا با سفر یک وکیل به تایلند آغاز میشود. او در تایلند با شاهزادهای آشنا میشود که با تعریف کردن داستان زندگیاش، وکیل را تحت تاثیر خود قرار میدهد. شاهزادهای که ادعا میکند، تناسخ دوست قدیمی وکیل است. پسری که حالا در جسم شاهزاده دوباره به دنیا آمده است. حالا وکیل سخت در تلاش است تا راهی برای راستیآزمایی این ادعا پیدا کند.
کلارا و خورشید
نویسنده: کازوئو ایشی گورو
مترجم: شیرین شکراللهی
انتشارات: کتاب کوله پشتی
کازوئو ایشی گورو یکی دیگر از نویسندگان پرافتخاری است که آثارش در لیست بهترین کتاب های ادبیات ژاپن قرار میگیرد. او با به دست آوردن جایزه نوبل موفق شد در سراسر دنیا مشهور شود. هرچند داستانهای جذابش، از قبل هم مخاطبانش را داشت و دنیای خودش را در ادبیات آفریده بود. دنیایی که مانند همین کتاب جدیدش، کلارا و خورشید، خودش را نشان میدهد.
بخشی از کتاب صوتی کلارا و خورشید را بشنوید.
کلارا و خورشید
نویسنده: کازوئو ایشی گورو
گوینده: مریم پاکذات
انتشارات: آوانامه
هرگز ترکم مکن
نویسنده: کازوئو ایشی گورو
مترجم: مهدی غبرایی
انتشارات: نشر افق
هرگز ترکم مکن هم داستانی پر افتخار از کازوئو ایشی گورو است. نامزدی جایزه منبوکر و آرتور سیکلارک، قرار گرفتن در فهرست صد کتاب برتر سال ۲۰۰۵ و انتخابش به عنوان بهترین رمان سال توسط مجله تایم، بخشی از افتخارات این رمان جذاب است.
داستان، داستانی عاشقانه است. اما نه مانند همه عاشقانههای معمول که انتظارش را داریم. داستانی است که در فضایی خاص رخ میدهد. مدرسهای عجیب که در آن بچهها کتاب میخوانند، سفالگری میکنند، نقاشی میکنند و کاردستی درست میکنند. اما آنجا به سلامت بچهها بیشتر از هرچیزی اهمیت میدهند. شاید ظاهرش، ظاهری دوستداشتنی باشد، اما وقتی دلیل این همه وسواس و اهمیت به سلامت بچهها مشخص میشود، داستان شکلی عجیب و کمی ترسناک به خودش میگیرد. کتی اچ که حالا سیویکساله شده است، از خاطراتش در آن مدرسه میگوید. دوستی که ساخته بود و رابطه عاشقانهای که سعی میکرد برقرار کند.
بخشی از کتاب صوتی هرگز ترکم مکن را بشنوید.
هرگز ترکم مکن
نویسنده: کازوئو ایشی گورو
گوینده: رضا عمرانی
انتشارات: انتشارات ماه آوا
همسایه من؛ توتورو
نویسنده: سوگیکو کوبو
مترجم: سپیده رستمی
انتشارات: انتشارات پریان
همسایه من؛ توتورو، نامی آشنا برای تمام طرفداران انیمههای ژاپنی و هایائو میازاکی معروف و استودیو جیبلی (گیبلی) مشهور است. اگر اهل داستانهای فانتزی و انیمهها هستید، چه داستانی بهتر از این؟ داستان شبحی که در جنگلی پشت خانه زندگی میکند و دوست و یار بچههای آن خانه میشود!
کافکا در ساحل
نویسنده: هاروکی موراکامی
مترجم: گیتا گرکانی
انتشارات: انتشارات نگاه
نمیتوان از بهترین کتاب های ادبیات ژاپن نام برد و از هاروکی موراکامی نامی نبرد. نویسنده مشهوری که جوایز بسیاری مانند جایزه جهانی فانتزی، جایزه بینالمللی داستان کوتاه فرانک اوکانر، جایزه فرانتس کافکا و جایزه اورشلیم را از آن خود کرده است و قلمش این توانایی را دارد که سادهترین چیزها را به یک روایت بدیع تبدیل کند. روایتی که مخاطبش را به دل دنیایی جادویی ببرد و کاری کند که داستان را یک نفس بخواند.
کافکا در ساحل که با نام کافکا در کرانه هم ترجمه شده است، داستانی است که به عقیده برخی از منتقدان، گل سرسبد همه نوشتههای هاروکی موراکامی است. داستانی که دو ماجرای متفاوت را به صورت موازی پیش میبرد و همه اتفاقاتش، براساس تصادفهای پیدرپی و پشت سرهم شکل میگیرد.
کافکا پسر نوجوانی است که از خانه فرار میکند چراکه حرفها و پیشگوییهای عجیب پدرش، به شدت او را تحت تاثیر قرار داده است. پدرش مدام به او میگوید که او بالاخره به مادر و خواهرش تجاوز میکند و کافکا در تلاش است تا از این سرنوشت ادیپی بگریزد. از طرف دیگر، با داستان مردی به نام ناکاتا روبهروییم. مردی که هرچند تواناییهای یک زندگی عادی را ندارد و به نوعی، عقبمانده محسوب میشود، اما میتواند با گربهها حرف بزند. در هر فصل، روایتی از یکی از این دو شخصیت را میخوانیم و همراه با ماجراهای آنها، به دنیای پر رمز و راز و پر از نمادهای موراکامی قدم میگذاریم.
بخشی از کتاب صوتی کافکا در ساحل را بشنوید.
کافکا در ساحل
نویسنده: هاروکی موراکامی
گوینده: مهبد قناعت پیشه
انتشارات: آوانامه
چوب نروژی
نویسنده: هاروکی موراکامی
مترجم: مهدی غبرایی
انتشارات: کتاب نشر نیکا
شاید نام چوب نروژی اول شما را به یاد آهنگ گروه معروف بیتلز (Beatles) بیندازد. هاروکی موراکامی هم نام این داستان را براساس همین ترانه انتخاب کرده است. هرچند شاید آن را با عنوان جنگل نروژی هم دیده باشید. آهنگ مورد علاقه شخصیت اول کتاب که بارها نامش را در کتاب میآورد.
و اما داستان؛ در این کتاب با یک داستان عاشقانه روبهروییم. داستانی که در آن شاید از موجودات عجیب و غریب همیشگی هاروکی موراکامی خبری نباشد اما قلم جادویی او، به این عاشقانه رنگ و بویی بدیع بخشیده است. داستانی که همه مردم ژاپن آن را خواندهاند و تابهحال فقط در ژاپن دوازده میلیون نسخه از آن به فروش رفته است. هرچند بسیاری به انتظار داستانی با همان سبک و سیاق جادویی و خاص او بودند اما خودش، نوشتن این داستان را، یک چالش دیده بود که البته با موفقیت هم آن را به اتمام رساند. به هرحال، برای غرق شدن در لذت یک عاشقانه، این داستان از بهترین کتاب های ادبیات ژاپن انتخاب خوبی است.
بخشی از کتاب صوتی چوب نروژی را بشنوید.
چوب نروژی
نویسنده: هاروکی موراکامی
گوینده: گروه گویندگان
انتشارات: کتاب نشر نیکا
1Q84 (جلد اول)
نویسنده: هاروکی موراکامی
مترجم: مهدی غبرایی
انتشارات: انتشارات جیحون
IQ84 رمانی جذاب است که هاروکی موراکامی آن را در سه جلد نوشته است. رمانی برای تمام آنهایی که به دنیای موازی اعتقاد دارند یا دوست دارند برای لحظاتی هم که شده، در دنیای دیگری، به جز دنیای خودشان زندگی کنند. این کتاب، همان کتابی است که از لیست بهترین کتاب های ادبیات ژاپن حتما باید بخوانید. داستان اینطور آغاز میشود. یک نفر در تاکسی در ترافیک گیر کرده است و چون نمیخواهد قرار ملاقات خیلی مهمش را از دست بدهد، از تاکسی پیاده میشود و از پلههای کنار اتوبان استفاده میکند تا به هتلی در آن سوی خیابان برود. اما اتفاق عجیب آن است که به دنیایی دیگر پا میگذارد. چیزهایی کوچک میبیند که توجهش را به خود جلب میکند: مانند لباس فرم متفاوت پلیسها، گروهی از مردم که پیروی فرقهای عجیب با باورهای هولناکند و…
اما موراکامی خلاق، به موازات این داستان، ماجرای یک نویسنده تازهکار را هم تعریف میکند. او کار ویرایش یک رمان نوجوان را پذیرفته است، اما به قدری در کارش غرق میشود که گویی همه کتاب را در واقعیت تجربه میکند. ماجراهایی از یک فرقه با باورهای عجیب و هولناک و اتفاقاتی وحشتناک که البته همگی باعث میشوند کتاب، موفقیتی خیره کننده داشته باشد!
IQ84 هم از کتابهای پرافتخار موراکامی و از بهترین کتاب های ادبیات ژاپن است. در سال ۲۰۱۳ نامزد جایزه دوبلین شد و در سال ۲۰۲۱ نامزد دریافت بهترین جایزه گودریدز(Goodreads) بود.
مرثیه ای برای افتخار
نویسنده: آکیرا یوشیمورا
مترجم: شهره حدادان
انتشارات: انتشارات خوب
کتابْ رمانی تاریخی و داستان آن مربوط به زمان جنگ جهانی دوم و بمباران هیروشیما و ناکازاکی است؛ یعنی دورهای که ژاپن وادار به تسلیم شده و آمریکا این کشور را اشغال کرده است. موضوع این رمان، قضاوت در باب عدالت در زمانهی جنگ است. شخصیت اصلی رمان، افسر ارتش امپراتوری به نام تاکویا است که وقتی به روستای زادگاهش بازمیگردد، متوجه میشود نیروهای آمریکایی در آنجا مشغول شناسایی سربازان مرتکب جنایت جنگی هستند. تاکویا از ترس جان خود فراری میشود. این موضوع باعث میشود تا در طول رمان به مفهوم عدالت بیندیشد. او خود را افسری وظیفهشناس میداند که تنها دستورها را اجرا کرده است و کسانی که خود مرتکب جنایت جنگی شدهاند چگونه صلاحیت برقراری عدالت را دارند. آکیرا یوشیمورا یکی از نویسندگان معاصر و در دورهای رئیس انجمن نویسندگان در ژاپن بود. از او بیش از بیست رمان منتشر شده که به چندین زبان ترجمه شدهاند و شهرت بینالمللی برای او به ارمغان آوردهاند.
پیش از آنکه قهوه ات سرد شود
نویسنده: توشیکازو کاواگوچی
مترجم: روشنک ضرابی
انتشارات: نشر مون
کتابْ رمانی فانتزی دربارهی کافهای در شهر توکیو است که آدمها با رفتن به آنجا میتوانند طبق شرایط خاصی در زمان سفر کنند و کسی را که خودشان میخواهند ببینند؛ مثلاً فردی را که از دست دادهاند تا آخرین حرفهایی را که فرصت نشده بود بیان کنند، به او بگویند. اما این سفر در شرایط خاصی امکانپذیر است؛ یکی اینکه نمیتوانند جلوی وقوع اتفاقها را بگیرند. دوم اینکه سفر محدودیت زمانی دارد؛ یعنی تا پیش از سردشدن قهوه باید برگردند. آنها در این سفر نمیتوانند هیچ تغییری در آنچه رخ داده بود به وجود آورند و اگر این قانون به هم بخورد عواقب ناگواری برایشان خواهد داشت. توشیکازو کاواگوچی نمایشنامهنویس، کارگردان و تهیهکنندهی تئاتر عمدهی شهرتش در جهان را با نوشتن این مجموعه کتاب به دست آورد.
بخشی از کتاب صوتی پیش از آنکه قهوه ات سرد شود (جلد اول) را بشنوید.
پیش از آنکه قهوه ات سرد شود (جلد اول)
نویسنده: توشیکازو کاواگوچی
گوینده: مهبد قناعت پیشه
انتشارات: آوانامه
قطار سریع السیر توکیو
نویسنده: سیچو ماتسوموتو
مترجم: محمد عباس آبادی
انتشارات: انتشارات کتابسرای تندیس
این رمانْ داستانی جنایی و معمایی دارد. جسد زوج جوانی در ساحل صخرههای جزیرهی کیوشو پیدا میشود. مردْ یکی از مقامات وزارت و زن جوانْ پیشخدمت رستوران بودهاند. وضعیت جنازههایشان نشان از «خودکشی عاشقانه» دارد و بههمین دلیل پلیس بهسرعت پرونده را مختومه اعلام میکند؛ اما بازرس محلی باتجربهای به نام جوتارو توریگای کاملاً متقاعد نشده که این خودکشی بوده است. نقاط مبهم زیادی در این پرونده هست؛ بهویژه رفتارهای متناقض دو قربانی پیش از مرگ که هیچکس هم از رابطهی آنها اطلاعی نداشته است. سیچو ماتسوموتو، نویسندهی داستانهای پلیسی و معمایی و در دورهای، رئیس انجمن معمایینویسان ژاپن، رمانهای زیادی با این موضوعات نوشته که او را بهعنوان نویسندهای در سطح بینالمللی تثبیت کرده است.
پایان ضیافت
نویسنده: یوکیو میشیما
مترجم: شیوا مقانلو
انتشارات: نشر نیماژ
کتاب داستانی عاشقانه دارد؛ اما نه عاشقانهای میان دو جوان که بین دو میانسال با موقعیت اجتماعی بالا. کازو فوکوزاوا، زنی است که رستوران مجللی به نام ستسوگون دارد. داستان از اینجا شروع میشود که او عاشق یکی از مشتریانش به نام یوکن نگوچی میشود. او نیز میانسال، سیاستمدار بازنشسته و ثروتمند است. این دلدادگی زندگی خودساختهی کازو را دگرگون میسازد. کازو باید تصمیم بگیرد که از کسبوکار خود چشمپوشی کند تا همسرِ معشوقش شود. موضوع کتابْ عصیان علیه عرف و باورهای اشتباه است. یوکیو میشیما، نویسندهی مشهور ژاپنی که پیش از هرچیز بهواسطهی خودکشی اعتراضیاش معروف شد، در رمانهایی که نوشت تلاشش را بر توجه به ارزشهای کهن و سنتهای دیرینهی ژاپنی متمرکز کرد.
در کتابخانه پیدایش می کنی
نویسنده: میچیکو آئویاما
مترجم: هادی سالارزهی
انتشارات: نشر نون
این کتاب را میتوان گونهای رمان معمایی و جادویی دانست؛ اما نه آنگونه که میشناسیم. در این رمان، معماها قرار است با جادوی کتاب حل شوند. شخصیت اصلی رمان، کتابداری به نام سایوری کوماچی است. او جملهی معروفی دارد که از مراجعانش میپرسد: دنبال چی میگردی؟ سایوری کتابداری معمولی نیست، بلکه میتواند حدس بزند که هرکسی که به او مراجعه میکند در زندگی بهدنبال چه چیزی است. او با معرفی کتابهایی غافلگیرکننده که قدرت دگرگونکردن دارند به آدمها کمک میکند تا چیزی را که به دنبالش هستند، راحتتر پیدا کنند. دمیچیکو آئویاما، نویسندهی ژاپنی و متولد ۱۹۷۰ با انتشار این کتاب، عنوان پرفروشترین کتاب سال ژاپن را دریافت کرد. کتاب بعد از ترجمه به زبانهای دیگر نیز در فهرست کتابهای برتر و پرفروش مجلهی تایم قرار گفت.
توتوچان
نویسنده: تتسوکو کورویاناگی
مترجم: سیمین محسنی
انتشارات: نشر نی
این ناداستانْ بر اساس خاطرات تتسوکو کورویاناگی، نویسندهی کتاب، از دوران کودکی و مدرسهاش نوشته شده است. مدرسهای به نام توموئه که در آن شیوهی آموزش و پرورش آزاد را در پیش گرفته بودند. ابتکار این شیوه با معلم آنجا، آقای کوبایاشی بود که اعتقاد داشت همهی کودکان ذاتاً با طبیعت و سرشت خوبی به دنیا میآیند؛ اما محیط و رفتار غلط بزرگسالان به آنان آسیب میرساند. آموزش و یادگیری در این مدرسه با سرگرمی، آزادی و توجه آمیخته شده بود. در این مدرسه، دانشآموزان مجاز بودند روی هر موضوعی که به آن علاقه دارند متمرکز باشند بیآنکه به آنچه اطرافشان میگذرد توجهی کنند. در کنار این شیوهی آموزشی، کورویاناگی به موضوع جنگ جهانی دوم و وضعیت دانشآموزان در آن دوران نیز توجه کرده است. اصل داستان این است که دختری به نام توتو چان (اسمی که کورویاناگی در کودکی خطاب میشد) از مدرسهاش اخراج میشود. مادرش بیآنکه این موضوع را فاش کند او را به مدرسهای خاص میبرد. شیوهی تعلیم و تربیت آن مدرسه، بعدها توتو چان را به شخصیتی جهانی تبدیل میکند.
نه آدمی
نویسنده: اوسامو دازای
مترجم: مرتضی صانع
انتشارات: انتشارات کتاب فانوس
این کتابْ خودزندگینامهای در قالب داستان است که اوسامو دازای پیش از خودکشیاش نوشت. دازای زندگی پرتلاطمی داشت و در این کتاب، صادقانه به آنها اعتراف میکند. در این داستان، با شخصیتی آشنا میشویم که زندگیاش را شراب، رابطهی جنسی، تنهایی و ناامیدی تشکیل دادهاند. داستان از دورهی کودکی عجیب او آغاز میشود. حدیث نفس رمان، فضایی مالیخولیایی را به تصویر میکشد که در آن مردی آشفتهحال از زمان کودکی تا بزرگسالی با اطرافیان خود غریبه بوده و هیچگاه نتوانسته خویشتن واقعیاش را نشان بدهد. او برای مقابله با این حال، ظاهر شوخ و خوشگذرانی را برای خودش برمیگزیند و با این تاکتیک همیشه محبوب جمعهایی است که در آنها حضور دارد. این رمان توانست در ردهبندی پرفروشترین کتابهای ادبی تاریخ ژاپن، در رتبهی دوم قرار بگیرد. اوسامو دازای یکی از نویسندگان برجسته و تأثیرگذار قرن بیستم بود که در سالهای ۱۹۰۹ تا ۱۹۴۸ زیست.
بخشی از کتاب صوتی نه آدمی را بشنوید.
نه آدمی
نویسنده: اوسامو دازای
گوینده: مصطفی هرآیینی
انتشارات: نوین کتاب گویا
کاپا
نویسنده: رینوسوکه آکوتاگاوا
مترجم: آزاده سلحشور
انتشارات: نشر نیماژ
این کتابْ داستانی فانتزی دارد و دربارهی بیماری روانی و تنها با نام «شمارهی ۲۳» است که راه خود را در کوههای هوتاکاداکه گم کرده و گروهی از موجودات عجیبوغریب احاطهاش میکنند. داستان الهامگرفته از افسانههای ژاپن و دربارهی مخلوقاتی به نام «کاپا» است. شماره ۲۳ وقتی به سرزمین کاپاها میرسد، با زندگی آنها آشنا میشود و آن را روایت میکند. هرکدام از کاپاها داستان عجیب و غریبی دارد که بهکلی با دنیای انسانها متفاوت است. ریونوسوکه آکوتاگاوا، نویسندهی داستان کوتاه ژاپنی در قرن بیستم بود که بیشتر با داستان درخشان راشومون شناخته میشود. او را پدر داستان کوتاه ژاپن نامیدهاند، کسی که قصههای فولکلور ژاپنی را وارد ادبیات مدرن کرد. در ژاپن جایزهی ادبی سالانهای به نام آکوتاگاوا وجود دارد که برگرفته از نام اوست. گاهی سالمرگ او را بهافتخار این رمان، کاپاکی مینامند.
سوپرمارکت شبانه روزی
نویسنده: سایاکا موراتا
مترجم: مسعود فقیه
انتشارات: کتاب کوله پشتی
رمان دربارهی زنی ۳۶ساله، ساکن توکیو به نام کیکو فوروکاوا است که از کودکی، اطرافیان و خانوادهاش او را بهسبب رفتارهایش، غیرعادی میانگاشتند. واکنش کیکو به این مسئله سکوت و گوشهگیری بود، تا اینکه در هجدهسالگی کارش را در یک فروشگاه آغاز میکند. این اقدام تغییراتی را در زندگیاش به وجود میآورد. کیکو آنجا یاد میگیرد که چگونه مثل انسان عادی رفتار کند و قوانین تعامل اجتماعی را میفهمد. اما بالا رفتن سنش، نداشتن فرزند، مجرد بودن و داشتن شغلی نهچندان مناسب، سرزنش اطرافیان را باز هم به طرف او سرازیر میکند و او مجبور میشود تحت این همه فشار اقدامی بکند. این رمان، پس از انتشار، جایزهی آکوتاگاوا، مهمترین جایزهی ادبی کشور ژاپن را برد. سایاکا موراتا، نویسندهی موفق ژاپنی نیز بهواسطهی همین کتاب، جایزهی چهرهی جدید ادبیات ژاپن را دریافت کرد.
بخشی از کتاب صوتی سوپر مارکت شبانه روزی را بشنوید.
سوپر مارکت شبانه روزی
نویسنده: سایاکا موراتا
گوینده: مرجان عابدینی
انتشارات: انتشارات ماه آوا
دریا و زهر
نویسنده: شوساکو اندو
مترجم: مهرداد علی بابایی
انتشارات: انتشارات نگاه
این رمان تاریخی در دورهی جنگ جهانی دوم روایت میشود، زمانی که ژاپن تحت حملات شدید هوایی بود. داستان آن در بیمارستان فوکوئوکا میگذرد. این رمان که در ۱۹۵۸ منتشر شد، روایتی واکاوانه از سه شخصیت و مضمون آن، اخلاق و مسائل مرتبط با آن است. این سه شخصیت، کارورز پزشکی، اسیر آمریکایی و فرزند یک پزشک هستند. سراسر داستان، توصیف زندگی روزمره در این بیمارستان در میانهی جنگ است، جایی که به مجروحان جنگی رسیدگی میکنند و نیز وضعیت افراد حاضر در آن که در بیمعنایی عمیقی بهویژه در ارتباط با اسیر آمریکایی گرفتار هستند. این کتاب یکی از آثار ضدجنگ جهان است. شوساکو اِندو، رماننویس تحسینشدهی ژاپن، جزو نسل نویسندگان پس از جنگ دوم جهانی و مشهور در سطح بینالمللی است که علاوه بر جوایز زیاد در ژاپن، چندین بار نیز نامزد جایزهی نوبل بوده است.
آخرین ایستگاه
نویسنده: یو میری
مترجم: شیوا مقانلو
انتشارات: نشر نیماژ
این رمان، روایتی اولشخص از مردی بیخانمان و سرگردان است که در پارک سلطنتی توکیو کارتنخواب است و اطراف ایستگاه متروی ینو در توکیو پرسه میزند و از رؤیاهای شیرین اما بربادرفتهی خود میگوید. او هم گرفتار واقعیتهای تلخ روزگار جدید است و هم گرفتار فجایع طبیعی. این میان گذشته و حال بودن و بهنوعی رفتوآمد میان سنتهای قدیم ژاپن و زندگی مدرن امروزی و پیوند زدن این دو در نهایت به سرنوشت هولناکی ختم میشود که قرار است در پایان کتاب با آن مواجه شد. که یو میری از نسل جدید نویسندگان ژاپنی است که توانسته در حوزهی ادبیات پرقدرت ظاهر شود و کتابهایش مخاطب جهانی داشته باشند.
در چشم شیطان
نویسنده: جونیچیرو تانیزاکی
مترجم: محمود گودرزی
انتشارات: انتشارات خوب
رمانْ ماجرایی جنایی و معمایی دارد. راوی آن نویسندهای است که با تماس ناگهانی دوست ثروتمندش که سابقهی بیماری روانی دارد، درگیر ماجرای قتلی عجیب میشود. این داستان جنایی، هیجانانگیز و پیداکردن سرنخها در آن مشکل است. جونیچیرو تانیزاکی، یکی از نویسندگان تأثیرگذار ادبیات مدرن ژاپن به شمار میرود که ظرافتی هنرمندانه در به تصویر کشیدن ژاپن در حال پیشرفت قرن بیستم داشت.
قتل اتسویا داستان عاشقانه و جنایی دیگر از همین نویسنده و دربارهی دختری زیبا و ثروتمند به نام اتسویا است که با استفاده از زنانگی و دلبری خواستههایش را پیش میبرد. یکی از مردانی که به دام او میافتد مردی جوان و خام به نام شینسوکه است که جنون عشق و بوالهوسی معشوق او را به کارهای عجیب و راه بیبرگشت میکشاند.
تازه وارد
نویسنده: کیگو هیگاشینو
مترجم: صبا ایمانی
انتشارات: کتاب کوله پشتی
این کتاب، رمانی پلیسی و معمایی است و در آن، کارآگاهی باهوش مشغول حل پروندهی پیچیدهی قتل زنی است. جسد این زن که بهتازگی طلاق گرفته، در آپارتمان جدیدش در توکیو پیدا شده است. قتل این تازهوارد که زندگی آرامی داشت، گیجکننده به نظر میرسد؛ زیرا موضوع عجیب یا دشمنی خاصی در گذشتهاش وجود ندارد. کیگو هیگاشینو یکی از نویسندگان برتر ادبیات معمایی و پلیسی ژاپن و به همین اعتبار، در سطح جهانی شناختهشده است.
کتاب معجزه خواربارفروشی نامیا از همین نویسنده نیز، داستانی معمایی دارد و ماجرای فروشگاهی به همین نام را روایت میکند که سالهاست متروکه است. وقتی سه دزد، شبانه و پس از آخرین دزدیشان در آنجا پنهان میشوند، میبینند که از دریچهی فروشگاه، نامهای بدون نشان به داخل میافتد و از صاحب آنجا تقاضای کمک میکند. آنها از اینجا وارد ماجرایی عجیب میشوند و تلاش میکنند پرده از راز نامههایی بردارند که بیشتر و بیشتر میشوند.
اتاق قرمز
نویسنده: ادو گاوا رانپو
مترجم: محمود گودرزی
انتشارات: انتشارات چترنگ
کتابْ مجموعه از شش داستان معمایی، جنایی، پلیسی و دارای تعلیق است که وجه مشخصهی آنها، شخصیتهای سادیستیک و بیمارگون است. داستان اتاق قرمز دربارهی جایی به همین نام است که افرادی در آن جمع میشوند و داستانهایی از اسرار گذشتهی خود دربارهی یک جنایت تعریف میکنند. در میان آنها یک قاتل حضور دارد و داستان جنایتش به معما ختم میشود. ادوگاوا رانپو، بنیانگذار ادبیات پلیسی ژاپن است که هم نام و هم داستانهایش تأثیرگرفته از نام و داستانهای ادگار آلنپو بودند. او با خلق داستانهایی دارای پیچیدگیهای روانشناختی و جنایی، جایگاه ویژهای در ادبیات ژاپن به دست آورد.
کتاب جنایت مرموز دکتر مرا کتابی دیگر از همین نویسنده و شامل شش داستان جنایی است که فضای معمایی و وحشتانگیز بر آنها حکمفرماست و باعث میخکوب شدن مخاطب میشود. محوریت این داستانها معما و کشف پیچیدگیهای ذهن آدمی است.
آدم ماهی
نویسنده: کوبو آبه
مترجم: شیوا مقانلو
انتشارات: نشر نیماژ
این رمان بهنوعی پادآرمانشهری، تلفیقی از گونههای علمی، جنایی و تخیلی است و چیستی آینده را روایت میکند. شخصیت اصلی آن، پروفسور کاتسومی، رایانهای دارد که میتواند آینده را پیشبینی کند؛ یعنی زمانی که یخهای قطبی ذوب شدهاند و سطح آب دریاها بالاتر آمده است. پروفسور کاتسومی از طرف دولت وظیفه دارد سیستمی کامپیوتری ابداع کند که بتواند رفتارهای آیندهی دولتها و سرنوشت انسانها را پیشبینی کند؛ اما وقوع چند قتل مرموز، او را وارد ماجرایی سرّی و در تصمیمگیری اخلاقی مردد میکند. کوبو آبه، از اولین نویسندگان جریان آوانگارد در ادبیات ژاپن بود. بحران هویت موضوع اصلی نوشتههای او بود تا جایی که منتقدان ادبی او را با کافکا و آلنپو مقایسه کردهاند.
کتاب مرد جعبهای رمانی دیگر از اوست. این رمان فراواقعگرایی، روایتی غریب از مردی است که تجمل زندگی معمولی را کنار گذاشته و با پوشیدن جعبهای به دل شهر میرود. این مرد جعبهای در خیابانهای توکیو زندگی را میگذراند و همزمان آنچه را از سوراخ جعبه میبیند، توصیف میکند.
آوای کوهستان
نویسنده: یاسوناری کاواباتا
مترجم: داریوش قهرمان پور
انتشارات: نشر چشمه
این کتاب، رمانی تاریخی و مربوط به دورهی پس از جنگ جهانی دوم است و در قالب ماجرای یک خانواده نشان میدهد که چگونه جنگ، شکافی عمیق در زندگی فردی و جمعی به وجود آورده است. داستان از زبان پیرمردی تاجر اهل توکیو به نام اوگاتا شینگو روایت میشود. او در کنار همسر، پسر و عروسش در شهر کاماکورا، مرکز ساموراییها در گذشته و بهنوعی نماد سنت سامورایی، روزگار میگذراند. پسرش شوییجی با وجود همسری زیبا و معصوم، درگیر رابطهای عشقی شده و دخترش با دو بچهی کوچک درصدد طلاق گرفتن از شوهر معتادش است. از دل این مشکلات، خواننده وارد دنیای دلنگرانیهای شینگو میشود، درحالیکه مشکلات کهنسالی نیز بر او عارض میشوند. شینگو نمیداند که آیا هنوز هم برای حل بحرانهای خانوادگیاش شمشیر سامورایی به کار میآید یا باید تن به سرنوشت دهد. کاواباتا یکی از نویسندگان مهم تاریخ ادبیات ژاپن و یکی از نویسندگان مدرن آن است که در ۱۹۶۸ جایزهی نوبل ادبیات را به دست آورد.
کتاب کیوتو رمان دیگری از این نویسنده است و داستان جستوجوی دختر جوانی به نام چیه کو را روایت میکند که برای یافتن رازهایی از گذشتهاش به شهر کیوتو میرود. او که بچهای سرراهی است، از پدر و مادر واقعی خود هیچ اطلاعی ندارد تا اینکه با خواهر دوقلویش ملاقات میکند. علاوه بر چیه کو، خود شهر کیوتو نیز موضوع کتاب است. شهری که بخش مهم رمان، آرامی و زیبایی، قدمت تاریخی، جنبههایی از کهنآیینها، جشنها، صنایع دستی، مناطق و مناظر شهری و روستایی آنجا را در کنار تغییرات پس از پایان جنگ و آغاز دورهی نوگرایی توصیف میکند. این رمان رازآمیز دربارهی جستوجوی هویت است و در آن ژاپن قدیم در مقابل مدرنیته قرار میگیرد.
همشهری داستان ـ شماره ۶۷ ـ تیر ۹۵
نویسنده: یوکو اوگاوا
انتشارات: همشهری داستان
تا اینجا به آثار مشهور و بهترین کتاب های ادبیات ژاپن پرداختیم و از نویسندههایی گفتیم که نامشان را در تاریخ ادبیات این کشور جاودانه شده است. اما اگر هنوز هم برای انتخاب مردد هستید، پیشنهاد ما به شما این شماره از همشهری داستان است که به ادبیات ژاپن اختصاص دارد. اینطوری میتوانید ناخنکی خوشمزه به ظرف هرکدام از نویسندهها بزنید.
پینوشت: بخشی از یادداشتی که مطالعه کردید، به قلم صدف کاظمی، نویسندهی بلاگ طاقچه بود.
دانلود کتاب از اپلیکیشن طاقچه