بریده‌هایی از کتاب از انجمن حجتیه تا سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی

امروز اسناد و مدارکی که به‌دست آمده خیلی روشن نشان می‌دهد که در زمان محمدرضاشاه، لیست نمایندگان توسط [اسدالله] علم و دور و بری‌های اعلیحضرت بسته می‌شد و قرار می‌شد که اینها وارد مجلس شوند. یک انتخابات فرمایشی هم برگزار می‌شد. لذا انتخابات قبل از انقلاب به‌خصوص در دههٔ ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ که دیکتاتوری رژیم کامل شد دیگر کارکرد واقعی و جدی در ایران نداشت. به همین دلیل هم انتخابات خیلی سرد برگزار می‌شد و مردم هم انگیزه و علاقه‌ای برای شرکت در آن نداشتند و دچار نوعی بی‌تفاوتی و بیگانگی سیاسی با کل دستگاه اداره کشور شده بودند.

قبل از انقلاب مسأله انتخابات واقعاً برای مردم مطرح نبود. مردم زندگی خودشان را می‌کردند. زیرا که هیچ تأثیری در شرکت یا عدم شرکت خودشان در انتخابات نمی‌دیدند. چون به هر حال ساز و کارهای تصمیم‌گیری و مدیریت کشور دموکراتیک نبود و واقعیت این است که انتخابات مجلس رژیم فرمایشی بود.

اسناد و مدارکی که به‌دست آمده خیلی روشن نشان می‌دهد که در زمان محمدرضاشاه، لیست نمایندگان توسط [اسدالله] علم و دور و بری‌های اعلیحضرت بسته می‌شد و قرار می‌شد که اینها وارد مجلس شوند. یک انتخابات فرمایشی هم برگزار می‌شد. لذا انتخابات قبل از انقلاب به‌خصوص در دههٔ ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ که دیکتاتوری رژیم کامل شد دیگر کارکرد واقعی و جدی در ایران نداشت. به همین دلیل هم انتخابات خیلی سرد برگزار می‌شد و مردم هم انگیزه و علاقه‌ای برای شرکت در آن نداشتند و دچار نوعی بی‌تفاوتی و بیگانگی سیاسی با کل دستگاه اداره کشور شده بودند.

اصولاً قبل از انقلاب مسأله انتخابات واقعاً برای مردم مطرح نبود. مردم زندگی خودشان را می‌کردند. زیرا که هیچ تأثیری در شرکت یا عدم شرکت خودشان در انتخابات نمی‌دیدند. چون به هر حال ساز و کارهای تصمیم‌گیری و مدیریت کشور دموکراتیک نبود و واقعیت این است که انتخابات مجلس رژیم فرمایشی بود.

فضای انتخاباتی بین خود همان دوروبری‌های اعضای دولتی و رسمی بود. اصلاً در میان مردم بحث انتخابات مطرح نبود و مشارکت در انتخابات اصلاً معنا و مفهومی برای مردم نداشت. احزاب ماشین راه می‌انداختند و با بلندگو برای کاندیداهاشان تبلیغات می‌کردند ولی مردم اصلاً توجه نمی‌کردند. مردم با سیاست و با وجه سیاسی رژیم بیگانه بودند. یک نوع بیگانگی سیاسی کاملاً حکم‌فرما بود و خب ترس و رعبی هم که از ساواک وجود داشت، اجازه نمی‌داد حتی آنهایی که سیاسی بودند بتواند به راحتی با هر کسی صحبت کنند.

در عین حال به تضاد طبقاتی هم دامن می‌زد. مشکلی که نه فقط در آبادان، بلکه در سراسر کشور کم و بیش دیده می‌شد.

ولی باید بدانیم در دوران سابق، فقر، تضاد طبقاتی و محرومیت هم کم نبود و من خودم این را تجربه کردم. مادر بزرگ من پیرزنی بود که در سال ۱۳۵۴ در بازار سده آبادان حمله قلبی بهش دست داد و از دنیا رفت. از آنجا بردندش به شیر و خورشید و به قبرستان. یکی از آرزوهایی که مادربزرگم داشت و تحقق نیافت زیارت مشهد بود. به همین سادگی. آرزو داشت برود مشهد ولی نمی‌توانست برود. به حال سفر مشهد مستلزم یک هزینه‌ای بود و خیلی‌ها نداشتند که این هزینه را بدهند.

ببینید ما در محلاتی زندگی می‌کردیم که توی کوچه جوب‌های آب پرلجنی با عرض بیش از یک متر وجود داشت و بعد تمام فاضلاب خانه‌ها می‌آمد وارد این جوی‌ها می‌شد. بچه‌ها توی این جوب‌ها بازی می‌کردند. در دههٔ چهل آب لوله‌کشی هم نبود و سر هر کوچه‌ای بمبو گذاشته بودند و چه درگیری‌هایی که بر سر رعایت نوبت و مسائل دیگر پیش نمی‌آمد. آبادان، شهر طبقاتی بود

ما در محلاتی زندگی می‌کردیم که توی کوچه جوب‌های آب پرلجنی با عرض بیش از یک متر وجود داشت و بعد تمام فاضلاب خانه‌ها می‌آمد وارد این جوی‌ها می‌شد. بچه‌ها توی این جوب‌ها بازی می‌کردند. در دههٔ چهل آب لوله‌کشی هم نبود و سر هر کوچه‌ای بمبو گذاشته بودند و چه درگیری‌هایی که بر سر رعایت نوبت و مسائل دیگر پیش نمی‌آمد. آبادان، شهر طبقاتی بود.

وقتی آبادان پیش از انقلاب را تداعی می‌کنیم نباید فقط آن بخش مدرنیزه‌ای که واقعاً در همه زمینه‌ها با تهران رقابت می‌کرد، به ذهن بیاوریم. یعنی دو چهره آبادان را باید با هم دید. یک چهره، چهرهٔ مدرن امروزی و پیشرفته؛ و یک چهرهٔ عقب‌مانده و فقیر و دارای حداقل امکانات. احمدآباد و مخصوصاً سده و کوی ذوالفقاری از نظر بهداشت و فضاهای شهری وضع بدی داشتند.